راهبرد مبارزاتی امام خمینی(ره): بسیج سیاسی مردم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علم وصنعت ایران

چکیده

با توجه به نقش تعیین کننده رهبری حضرت امام خمینی(ره) در شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شناسایی و تبیین راهبرد مبارزاتی ایشان که منجر به جلب همراهی و حمایت ملت شد، دارای اهمیت فراوان است. در این مقاله، از نظریه چارلز تیلی در مورد چگونگی بسیج سیاسی گروه‌های رقیب در مقابل حاکمیت، برای تشریح این موضوع استفاده شده و نقش و کارکرد چهار عامل مورد نظر وی یعنی ایدئولوژی، رهبری، سازمان و توده مردم در بسیج سیاسی مردم ایران مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین نحوه اجرای دو راهبرد رقیب بسیج سیاسی مردم، یعنی راهبرد مبارزاتی مسلحانه و راهبرد مبارزاتی اصلاح طلبانه در طول سال های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی بررسی شده و دلایل ناکامی هر یک از آنها و علل مخالفت حضرت امام(ره) با هر یک، به طور جداگانه توضیح داده شده است. فرضیه اصلی مقاله آن است که راهبرد مبارزاتی امام(ره)، بسیج سیاسی مردم در طول حرکت انقلاب اسلامی بوده است. این راهبرد کارآمدی خود را نه تنها در پیروزی انقلاب اسلامی بلکه در مقایسه با سایر انقلاب‌های جهان نیز نشان داده است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته است. 

کلیدواژه‌ها


-   احمدوند، شجاع (1376)، مجموعه مقالات سمینار انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، جلد 2، قم: انتشارات معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.
-   بازرگان، مهدی (1363)، انقلاب ایران در دو حرکت، تهران: بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان.
-   بشیریه، حسین (1372)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: دانشگاه تهران.
-   پرهام، سیروس (1357)، انقلاب ایران و مبانی رهبری امام خمینی، ترجمه شیرازی، تهران: امیرکبیر.
-   تیلی، چارلز (1385)، انقلاب و بسیج سیاسی، ترجمه علی مرشدی زاد، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
-   حاضری، علی محمد (1380)، انقلاب و اندیشه: مباحثی درجامعه شناختی انقلاب اسلامی، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
-   خسروی، احمد علی (1379)، بررسی استراتژی امام خمینی در رهبری انقلاب اسلامی، قم: پیک جلال.
-   رفیع‌پور؛ فرامرز (1376)، توسعه و تضاد: کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی با مسائل اجتماعی ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی
-   روحانی، حمید (1374)،نهضت امام خمینی، جلد 3، تهران: مراکز اسناد انقلاب اسلامی.
-   روحانی، حمید (1358)، آوای انقلاب: گزیده‌هایی از نامه‌ها، اعلامیه‌ها و نطق‌های روشنی بخش و انقلاب آخرین امام خمینی، قم: دارالفکر.
-   زیبا کلام، صادق (1372)، مقدمه‌ای بر انقلاب اسلامی، تهران: روزنه.
-   شجاعی زند، علیرضا (1382)، برهه انقلابی در ایران، تهران: عروج.
-   شریف‌پور، رضا (1380)، مسجد و انقلاب اسلامی، تهران: مراکز اسناد انقلاب اسلامی.
-   صدر، محمد (1376)، استراتژی امام، لبخند به مردم، فصلنامه حضور، شماره 19.
-   عمید زنجانی، عباسعلی (1375)، انقلاب اسلامی و ریشه‌ها، تهران: کتاب طوبی.
-   فراتی، عبدالوهاب (1377)، رهیافت‌های نظری بر انقلاب اسلامی (مجموعه مقالات)، قم: نشر معارف.
-   فوران، جان (1378)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران دوران صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی، ترجمه احمد تدین، تهران: مؤسسه فرهنگی رسا.
-   محمدی، منوچهر (1382)، انقلاب اسلامی در مقایسه با انقلاب‌های فرانسه و روسیه، قم: نشر معارف.
-   محمدی، منوچهر (1372)، تحلیلی بر انقلاب اسلامی، تهران: امیرکبیر.
-   محمدی، منوچهر (1380)، انقلاب اسلامی، زمینه‌ها و پیامدها، قم: نشر معارف.
-   موسوی خمینی، روح الله (1362)، در جستجوی راه از کلام امام، دفتر دهم، تهران: امیرکبیر.
-   موسوی خمینی، روح الله (1357)،ولایت فقیه، تهران: امیرکبیر.
-   موسوی خمینی، روح الله (بی تا)، کشف‌الاسرار، قم: پیام اسلام.
-   موسوی خمینی، روح الله (1371)، صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای امام خمینی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
-   موسوی خمینی، روح الله (1378)، صحیفه امام خمینی، جلد 5، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
-   موسوی خمینی، روح الله (1379)، تحولات اجتماعی و انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
-   هاشمی رفسنجانی، علی اکبر (1376)، هاشمی رفسنجانی؛ دوران مبارزه، زیرنظر محسن هاشمی، تهران: نشر معارف انقلاب.
-   A. Etzioni (1968), The active society, New York, Free Press.
-   Arjomand Said Amir (1986), Irans Islamic Revolution in comparative perspective, World politics, Vol. 38.
-   Brinton, C. (1965), The Anatomy of Revolution, Vintage, New York.
-   Gurr,Ted Robert (1971), Why men rebel, Princeton university press, Princeton.
-   Tilly, Charles (1978), From mobilization to revolution, London: Adison Wesley publishing company.