نظریه دولت مطلوب دراندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیرگروه علوم سیاسی دانشگاه ایت الله بروجردی

2 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

تحول مفهوم دولت در ایران معاصر از دولت استبدادی به دولت مشروطه، پس از آن به دیکتاتوری سلطنتی و سپس به جمهوری اسلامی (مردم سالاری دینی) توسط نظریه پرداز این تئوری، امام خمینی ختم شد. مقاله حاضر به این سؤال پاسخ می‌دهد که دولت مطلوب امام(ره) براساس نظریات دولت، به لحاظ «مفهوم» (ارگانیکی و مکانیکی)، «ساختار» (حداکثری و حداقلی)، و «نظریه» (تبیینی و تجویزی)، چه نوع دولتی است. در جواب به این سؤال، سؤالات دیگری مطرح می شود؛ مفهوم دولت چیست؟ ماهیت و منشاء دولت چیست؟ اندازه دولت چگونه است و... در پاسخ فرضیه تحقیق عبارت است از: دولت مطلوب امام(ره) علی‌رغم اینکه با نظریات دولت در غرب متفاوت است. اما دارای ویژگی‌هایی از دولت ارگانیک و مکانیک است و به لحاظ ساختاری نظارتی و تعاملی است و ویژگی‌هایی از دولت تجویزی و تبیینی را نیز دارد.

کلیدواژه‌ها


- اسفندیاری، مجتبی (1386)، تبیین الگوی تصمیم‌گیری سیاستگذاری امام خمینی، نشر عروج.
- افضلی، رسول (1386)، دولت مدرن در ایران، چاپ اول، انتشارات دانشگاه مفید.
- اندرو وینسنت (1389)، نظریه‌های دولت، مترجم: حسین بشیریه، نشر نی، چاپ هفتم.
- توحیدفام، محمد (1381)، دولت و دموکراسی در عصر جهانی شدن، تهران: روزنه.
- جایگاه مردم سالاری اسلامی از دیدگاه امام، مجموعه تبیان، دفتر سی و پنجم، 1387.
- جمالی، حسین (1380)،  تاریخ و اصول روابط بین‌الملل، تهران: نشر نمایندگی ولی فقیه در سپاه، چاپ اول.
- حاضری، مهدی (1381)، امام خمینی و نهادهای انقلاب اسلامی. مجموعه تبیان، دفتر سی و هفتم، نشر آثار امام.
- خمینی، روح الله (1373)، مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، مؤسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی، چاپ هشتم.
- خمینی، روح الله (1376)، آداب الصلوة، مؤسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی.
- خمینی، روح الله (1377)، تفسیر سوره حمد، مؤسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی، چاپ دهم.
- خمینی، روح الله (1377)، سر الصلوة، مؤسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی، چاپ بیستم.
- خمینی، روح الله (1377)، صحیفه امام، ج 1 الی21، مؤسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی، چاپ بیستم.
- خمینی، روح الله (1385)، اختیارات ولی فقه در نامه و فرمان‌های امام خمینی.
- خمینی، روح الله (1386)، شرح جنود عقل و جهل، مؤسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی، چاپ پانزدهم.
- داستانی بیرکی، علی (1391)، مروری بر اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی امام خمینی، نشر عروج.
- رحمت الهی، حسین (1388)، تحول قدرت، نشر میزان.
- شجاعیان، محمد (1382)، انقلاب اسلامی و رهیافت فرهنگی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- شفیعی، عباس (1385)، استراتژی رهبری امام، نشرعروج.
- صدرا، علیرضا (1390)، نقش راهبردی دولت در نظریه سیاسی امام خمینی، قم: نشر عروج.
- طاهایی، سیدجواد (1386)، امام و نوجویی در اندیشه و عمل، فصلنامه راهبرد، بهار.
- عالم، عبدالرحمن (1380)، بنیادهای علم سیاست، نشر نی، چاپ هشتم.
- فیرحی، داود (1383)، نظام سیاسی و دولت در اسلام، تهران سمت، چاپ سوم.
- کاسیرر، ارنست (1362)،  افسانه دولت، مترجم: نجف دریابندری، تهران: نشر خوارزمی.
- لک زایی، نجف (1390)، تحولات سیاسی اجتماعی ایران معاصر، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.
- محمدی، منوچهر (1382)، بازتاب‌های انقلا ب اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- میرمقدسی، سیدمحمد (1381)، گفتارهایی در اندیشه اجتماعی امام خمینی، نشر دانشگاه امام حسین (ع).
- هاشمی، سیدمحمد (1384)، حقوق سیاسی جمهوری اسلامی ایران، حاکمیت و نهادهای سیاسی، ج اول، نشر میزان، چاپ دهم.