تأثیر اتحاد علیه تروریسم بر منابع مادی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران، جمهوری عراق و جمهوری عربی سوریه از منظر واقع‌گرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای سیاست گذاری عمومی دانشگاه امام صادق(ع)

2 استاد علوم سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع) تهران

3 دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

واکاوی تأثیر همکاری ضد تروریستی در قالب یک اتحاد میان جمهوری اسلامی ایران، جمهوری عراق و جمهوری عربی سوریه بر منابع مادی قدرت ملی این سه دولت- ملت از منظر نظریه واقع­گرایی روابط بین‌الملل مسئله این پژوهش است. بر این اساس، پرسش اصلی پژوهش این است که اتحاد ایران، عراق و سوریه علیه تروریسم، بر منابع مادی قدرت ملی این سه دولت چه تأثیری دارد؟  
روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی است و روش گردآوری آن، کتابخانه ­ای است. نظریه واقع­ گرایی روابط بین ­الملل به ­عنوان چارچوب نظری این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. یافته­ اصلی این پژوهش آن است که اتحاد ضد تروریستی ایران، عراق و سوریه به تقویت قدرت ملی سه دولت در ابعاد ژئوپلیتیک، نظامی و اقتصادی منجر می­شود. تأثیر اتحاد مزبور در بُعد ژئوپلیتیک به­ صورت گسترش تسلط سه کشور بر مناطق راهبردی خاورمیانه شمالی و ایجاد اتصال میان حوزه­ های ژئوپلیتیکی مهم نمود یافته، در بُعد نظامی بر افزایش توانمندی ­ها در سه حوزه تجهیزات، پشتیبانی و لجستیک و نیروی انسانی تأکید شده و در بُعد اقتصادی، گسترش سیطره بر بیضی استراتژیک انرژی و هم ­افزایی در ذخایر نفت و گاز مورد توجه واقع شده است.

کلیدواژه‌ها


-     اسمعیلی، علی و جانسیز، احمد (1395)، «علل گسترش روابط استراتژیک ایران با سوریه؛ از حمله آمریکا به عراق تا آغاز بحران در سوریه 2003- 2011»، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، شماره 21، 151- 174.
-     آقایی، سید داوود و اکبری، حمیدرضا (1388)، «مناسبات استراتژیک از منظر تئوری­های اتحاد»، مطالعات روابط بین‌الملل، شماره 6، 1- 24.
-     بختیارپور، علی و عزتی، عزت­الله (1389)، «بسط ژئوپلیتیک ایران در خاورمیانه عربی با ترسیم مدل بسط در مدیترانه شرقی»، جغرافیای سرزمینی، شماره 27، 1- 20.
-     پارسای، رضا و مطهرنیا، مهدی (1393)، «اثرگذاری محور ایران، سوریه و حزب­الله بر منافع آمریکا در خاورمیانه»، مجله سیاست دفاعی، شماره 86، 107- 138.
-     جعفری، علی‌اکبر و نیک‌روش، ملیحه (1392)، «منابع سیاسی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در کشور عراق جدید»، پژوهش­های انقلاب اسلامی، شماره 7، 103- 124.
-     جعفری، علی‌اکبر و نیک‌روش، ملیحه (1394)، «منابع فرهنگی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در عراق نوین»، مطالعات قدرت نرم، شماره 12، 29- 50.
-     ده‍ق‍ان‍ی‌ ف‍ی‍روزآب‍ادی، سید جلال (1395)، کلیات روابط بین‌الملل، تهران: نشر مخاطب‌.
-     شیرازی، حبیب‌الله ابوالحسن و پارسه، رضا (1393)، «ائتلاف سه­گانه ایران، سوریه و حزب­الله و تأثیر آن بر منافع آمریکا در خاورمیانه»، فصلنامه سیاست جهانی، شماره 1، 73- 114.
-     عارفی­مقدم، پویا (1392)، تأثیر زمینه­های همکاری اقتصادی ایران و عراق بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
-     عالم، عبدالرحمن (1395)، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی.
-     عباسی، ابراهیم (1393)، «خاورمیانه شمالی: سازه­ای جدید برای همکاری در شبکه منطقه­ای خاورمیانه»، فصلنامه سیاست جهانی، شماره 1، 115- 160.
-     عباسی، ابراهیم و همکاران (1394)، «بررسی تطبیقی جایگاه ارتباطی خاورمیانه شمالی با آسیای مرکزی در مقایسه با سایر حوزه­های خاورمیانه»، مطالعات اوراسیای مرکزی، شماره 2، 289- 310.
-     عزتی، عزت­الله (1371)، ژئوپلیتیک، تهران: سمت.
-     قدسنا (29/3/1396)، «بیانیه سپاه درباره حمله موشکی از کرمانشاه به مقر داعش در سوریه»، http://qodsna.com/fa/301072
-     کیوان حسینی، سید اصغر و جمعه‌زاده، راحله (1392)، «تبیین نظری قدرت نرم بر مبنای نگرش فرا نای به کاربست منابع غیرمادی قدرت در سیاست خارجی»، پژوهش سیاست نظری، شماره 13، 139- 160.
-     مجتهدزاده، پیروز (1381)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: سمت.
-     مختاری هشی، حسین (1391)، مجموعه مقالات همایش ژئوپلیتیک شیعه، تهران: انجمن ژئوپلیتیک ایران.
-     مشیرزاده، حمیرا (1394)، تحول در نظریه­های روابط بین­الملل، تهران: سمت، چ 10.
-     مورگنتا، هانس جی (1374)، سیاست­ میان ملت­ها، (حمیرا مشیرزاده)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
-     المیادین (13/11/96)، ««أم المعارک» تُخرج داعش من آخر معقل له فی سوریا»، yon.ir/ZLWga
-      Morgenthau, Hans J (1997), Politics among Nations: The Struggle for Power and Peace, Revised by Kenneth W. Thompson, Beijing: Peking University Press.
-      Kemp, Geoffrey (2010), The East Moves West India, China, and Asia’s Growing Presence in the Middle East, Washington D.C: Brookings Institution Press.
-      Walt, Estephen M (1987), The Origins of Alliances, USA: Cornell University Press.
-      Dudley, Bob (2017), BP Statistical Review of World Energy June 2017
-      Griffiths, Martin and Others (2008), International Relations: The Key Concepts, London: Routledge.
-      Hart, J. (1976), "Three approaches to the measurement of power in international relations". International Organization, 30(2), 289-305.
-      Lerche, Charles O.; Said, Abdul Aziz (1979), Concepts of international politics. In global perspective, 3rd ed. Englewood Cliffs, London: Prentice-Hall.