توان سنجی گفتمان های جنبش دانشجویی ایران معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده تحقیقات اسلامی

چکیده

جنبش دانشجویی دو دهه پس از تأسیس اولین دانشگاه در ایران پا به عرصة مبارزه سیاسی نهاد. ناکامی­های مستمر جنبش دانشجویی در مواجهه با پهلوی دوم، باعث شد از یک سو، دائماً در حال گفتمان­سازی باشد و از سوی دیگر، همواره ظرفیت هر یک را برای کامیابی در مبارزه بسنجد. سؤال اصلی این است که جنبش دانشجویی چه تحولی را در عرصة گفتمان­سازی و جایگزینی گفتمان­های رقیب، تجربه کرد؟ دستیابی به دال­های مرکزی، عناصر و مؤلفه­ها، قابلیت­های دسترسی، وجوه از جاشدگی و نیز خصایص گفتمان­های رقیب از دیگر پرسش­های این مقاله است. به نظر می­رسد که نظریه گفتمان می­تواند راه­هایی را بگشاید تا پاسخ به سؤالات مذکور هویدا گردد. فرضیة این مقاله آن است که با مطالعة جنبش دانشجویی با یک روش نوین(نظریة گفتمان) وجوه تازه­ای از این جنبش را آشکار نماید. آشکار شدن روند و نوع جابه­جایی دال­های مرکزی، نوسان در قابلیت­های دسترسی و اعتبار و تغییر مستمر در عناصر و مؤلفه گفتمان­های دانشجویی از یافته­های مقاله حاضر است، به علاوه، ناتوانی جنبش دانشجویی در گفتمان­سازی و بهره­گیری از گفتمان­های بیرون دانشگاه، لزوم بهره­گیری از گفتمان حاکم بر جامعه در گفتمان­سازی نوین دینی دانشجویی، از دیگر یافته­های این نوشتار است.    

کلیدواژه‌ها


- آبراهمیان، یرواند(1377)، ایران بین دو انقلاب، مترجمان: احمد گل محمدی و ابراهیم فتاحی، تهران: نشرنی.
- ادیب، علی(1363)، نقش دانشجو در تحول اجتماعی، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
- ادیبی، حسین (1358)، طبقه متوسط جدید ایران، تهران: انتشارات جامعه.
- باژن، کیوان(1391)، خصلت توده­ای جنبش دانشجویی، مندرج در: jour4peace.com
- بشیریه، حسین(1381)، دیباچه­ای بر جامعه شناسی ایران، تهران: نشر نگاه معاصر.
- _______ (1378)، تاریخ اندیشه­های سیاسی قرن بیستم، ج 1، اندیشه­های مارکسیستی، تهران: نشر نی.
- _______ (1374)، جامعه شناسی سیاسی، تهران: نشر نی.
- _______ (1376)، ساختار جنبش دانشجویی، ماهنامه ایران فردا، سال ششم، شمارة 28.
- بیات، مجتبی(1391)، دو وجه جنبش دانشجویی، مندرج در: gooya.eu
- تانسى، استیون(1381)، مقدمات سیاست، ترجمه هرمز همایون‏پور، تهران: نشر نى.
- جمشیدی، مهدی(1391)، جامعه­شناسی گفتمان­های سکولاریستی در جنبش دانشجویی متأخر ایران، majiran.ir.
- حقیقت، حقیقت(1385) تحلیل گفتمانی انقلاب اسلامی، مجموعه مقالات کنفرانس بین­المللی انقلاب اسلامی و چشم انداز آینده، تهران: انتشارات بین­المللی الهدی.
- خرمشاد، محمدباقر(1384)، جنبش دانشجویی در ایران: تأملی نظری، خردنامه، شمارة 79.
- __________(1385)، جنبش دانشجویی در ایران: به سوی موج چهارم، مجموعه مقالات تاریخ جنبش دانشجویی ایران: دفتر تحکیم وحدت 1380-1357، تهران: الهدی.
- __________، میزگرد گفتمان انقلاب سلامی، فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی، شمارة 1.
- __________، نگاهی به جنبش دانشجویی ایران، مندرج در: Farsnews.net .
- __________ (1382)، روشنفکری و روشنفکری دینی در ایران در سه حرکت، مجله رهیافت­های سیاسی و بین­المللی،  شمارة 4.
- درستى، احمد(1381)، شعر سیاسى در دوره پهلوى دوم، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامى.
- درویش پور، مهرداد، نگاهی به جامعه شناسی سیاسی جنبش دانشجویی ایران، مندرج در: Sociologyofiran.com
- رجایی، علی رضا، تحولات جنبش دانشجویی ایران، مندرج در:Esfahan.yarinews
- زاهدی، احمد، جنبش دانشجویی و جنبش کارگری، مندرج در: if-id.de.com.
- زرشناس، شهریار(1378)،  اشاراتى درباره لیبرالیسم در ایران، تهران: کیهان.
- کاتوزیان، محمدعلی(1372)،  اقتصاد سیاسی ایران؛ از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، تهران: نشرمرکز.
- کریمیان، علی­رضا(1381)، جنبش دانشجویی در ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- لوین، آندره(1380)، طرح و نقد نظریه لیبرال دموکراسى، ترجمه سعید زیباکلام، تهران: سمت.
- مارش، دیوید، استوکر، جری(1384)، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- مرکز اسناد انقلاب اسلامی(1379)، فرهنگ شعارهای انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- منوچهری، عباس(1386)، رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران: سمت.
- میزگرد نمایندگان ادوار اتحادیه­های دانشجویی درباره انتخابات دورة دهم، مندرج در:ews farsn.
- نراقی، احسان(1354)، جامعه، جوانان و دانشگاه، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی.
- وکیلی، محمدعلی، تبارشناسی جنبش دانشجویی در ایران، مندرج در: ebtekarnews.com
- هانتینگتون، ساموئل(1375)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، مترجم: محسن ثلای، تهران: نشر علم.
- David Howarth,(2000) Discourse Theory and Political Analysis, Manchester University Press.
- E.Laclau and C.(1985) Mouffe, Hegemony and Socialist Strategy Towards a Radical Democratic Politics, London, Verso.