2024-03-29T08:50:33Z
https://rjir.basu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=181
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1394
5
14
طراحی الگوی آینده پژوهانه اسناد سیاست گذاری فناوری انقلاب اسلامی
سعید
خزایی
امیرهوشنگ
حیدری
عین اله
کشاورز ترک
آیندهپژوهی با رویکرد مبتنی بر ساخت آینده، سعی دارد در بسترهای مهمی همچون؛ حوزه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و علم و فنآوری توان انتخاب آگاهانه، برنامهریزی فراگیر و تعامل هوشیارانه با دنیای آشوبناک و پیچیده آینده را ارتقاء دهد. توجه به هنجارها و ارزشهای اجتماعی به مثابه ابزاری کارآمد در دست رهبران، مدیران و سیاستگذاران محسوب می شود که آینده پژوهی به این شاخصه ها توجه ویژه دارد. امروزه الگوهای تدوین اسناد سیاست گذاری فناوری برگرفته از برساخت های مادی بشر؛ عموماً در گردونه آزمون و خطا تکامل می یابند. این رویکرد؛ گاه خسارات جبران ناپذیری را بر پیکره جوامع وارد می نماید. اسناد سیاست گذاری فناوری به عنوان محرک اصلی جوامع باید از معیارها و ارزش های دینی، اعتقادی و انقلابی حاکم بر جوامع پیروی کند. ارائه الگوی مناسب به منظور تدوین اسناد سیاست گذاری فناوری مبتنی بر اعتقادات و ارزش های دینی- انقلابی و آموزه های ناب و ارزشمند اسلام در کنار رویکردهای آینده پژوهانه، راهکاری مناسب در راستای پاسخگویی به این نیاز اساسی جوامع خواهد بود. در مقاله پیشروی، الگوی پیشنهاد شده ابتدا برای ایران به عنوان اولین خواستگاه انقلاب اسلامی ارائه داده می شود. از طرفی با توجه به همگرایی کشورهای مسلمان حول مبانی و ارزش های انقلاب اسلامی و آغاز جنبش صدرو انقلاب به جهانیان، الگوی پیشنهادی این قابلیت را خواهد داشته که به سایر کشورهای اسلامی نیز تسری یابد. تحقیق ماهیتاً کیفی بوده و از روش تحلیل اسناد با رویکرد استنباطی بهره می گیرد. پیشینه تحقیق متکی براسناد حوزه سیاست گذاری فناوری کشور است و برای حصول نتایج بهتر، از روش استنتاجی استفاده شده است. همچنین مطالعه استنباطی تحقیق بیشتر بر روی منابعی است که فرآیند سیاست گذاری را معطوف به داشته های دینی و انقلابی کرده است. در این راستا ابتدا منابع جمعآوری و مطالعه شد؛ سپس دادهها استخراج، طبقهبندی و مورد بهرهبرداری قرار گرفت و در آخر الگوی سیاست گذاری فناوری انقلاب اسلامی مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی پیشنهاد و ارایه گردید.
آیندهپژوهی
انقلاب اسلامی
اسناد سیاست گذاری فناوری
جامعه اسلامی
2015
03
21
1
25
https://rjir.basu.ac.ir/article_1100_e87343714b3ab7242d2dc1eb3716a8ce.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1394
5
14
تبیین مدل تعالی از دیدگاه امام خمینی (ره) (با استفاده از استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد)
احمد
عربشاهی کریزی
هدف این پژوهش شناسایی و تبیین ابعاد و مؤلفههای مدل تعالی از دیدگاه امام خمینی(ره) میباشد. نوع تحقیق، پژوهش کیفی است و از روش استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شده است. پس از بیان مسأله با مبنا قرار دادن وصیت نامه امام خمینی(ره)، به جمع آوری دادهها و آنجام نمونه برداری نظری اقدام شده است. در جهت دستیابی به مدل تحقیق، تجزیه و تحلیل دادهها (مشتمل بر: کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی) انجام شده است. در کدگذاری باز با بررسی خط به خط دادهها، مفهوم سازی و مقوله بندی دادهها انجام شده است. در کدگذاری محوری، ارتباط مفاهیم و مقولههایی که در مرحلهی کدگذاری باز مشخص شده اند با مقوله تعالی تعیین شده است. در کدگذاری انتخابی ضمن مرتبط ساختن مقولات به یکدیگر با انتخاب مقوله محوری (تعالی) به شکلی نظام مند با دیگر مقولهها ربط داده شده است. امام خمینی(ره) نگاهی سیستمیو جامع به تعالی و توسعه دارند و از دیدگاه ایشان همه اقشار و اعضای جامعه در جهت توسعه و تعالی وظایف، تکالیف و نقشهایی دارند. ایشان ارشاداتی در این زمینه به مردم، مسئولین، قوای مسلح، ثروتمندان، مخالفین و منتقدان، جوانان و نوجوانان، روحانیون، دانشگاهها، دبیرستانها و مراکز تعلیم و تربیت، قضات، مسلمانان و اقلیتهای مذهبی و ... داشته اند که در این مقاله در قالب مدل ارائه شده است.
اسلام
توسعه
تعالی
کارآمدی
استراتژی داده بنیاد
2015
03
21
27
44
https://rjir.basu.ac.ir/article_1101_a289560c09ac9e3c4b5f0b9edda943e3.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1394
5
14
بررسی تأثیرات آراء اصولی امام خمینی ره بر فقه سیاسی ایشان
نجف
لک زایی
هادی
جلالی اصل
اندیشه هر متفکر مبتنی بر مبانی وی از جمله مبانی روش شناختی است. اصول فقه بهعنوان روش تحقیق فقه به طور عام و فقه سیاسی به طور خاص، کلید فهم مبانی یک فقیه در عرصه فقه سیاسی است.با منقح شدن مبانی، شیوهها و آراء خاص اصولی یک فقیه و رابطه آن با فتاوای وی در فقه سیاسی، نه تنها میتوان به فهم مبانی و ریشههای نظریات وی در فقه سیاسی دست یافت، که میتوان در مواردی که فقیه در رابطه با موضوعی، نظری ارائه نکرده است، با توجه به مبانی، شیوهها و نظرات اصولی او، نظر وی را در رابطه با آن موضوع خاص کشف کرد. یکی از مهمترین بخشها برای بررسی رابطه اصول فقه و فقه سیاسی یک فقیه، بررسی نظرات و آراء خاص اصولی وی است. بدین منظور در این مقاله به بررسی هفت نظر از نظرات مؤثر امام خمینی(ره) در اصول فقه و تأثیرات آن بر فقه سیاسی ایشان میپردازیم تا به این سؤال پاسخ دهیم که آراء خاص اصولی ایشان چه تأثیراتی بر فقه سیاسی ایشان داشته است. برای انجام این تحقیق به فحص از آراء خاص اصولی امام خمینی(ره) از یکسو و تدقیق در فتاوای ایشان در حوزه فقه سیاسی از سوی دیگر پرداخته ایم تا ارتباط میان آراء خاص اصولی ایشان با فتاوای ایشان در فقه سیاسی مبین شود.
آراء اصولی امام خمینی(ره)
فقه سیاسی امام خمینی(ره)
خطابات قانونی
عدم شرطیت قدرت در تکلیف
تعلق اوامر به ماهیات
وجوب عقلی مقدمه واجب
قاعده لاضرر
2015
03
21
45
63
https://rjir.basu.ac.ir/article_1102_79bebb988fc8d7780a6885176d67e5f2.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1394
5
14
امام خمینی(ره) و حسن البنا پیرامون نظام سیاسی
عبدالله
عطایی
بهزاد
قاسمی
مقاله حاضر تلاش میکند تا با بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) و حسنالبنا به مبانی اندیشه سیاسی، وجوه اشتراک و تمایز رهبری مذهبی در ایران و مصر بپردازد. با عنایت به این موضوع، فرایند تاسیس دولت و نظام سیاسی در ایران و مصر، از مباحث مهم و درخور توجه پژوهشگران و محققین این حوزه است. پژوهش ضمن بررسی گفتمان سیاسی در اندیشه امام خمینی(ره) و حسن البنا، کوشش میکند با خوانشی از اندیشه دو رهبر سیاسی–معنوی، علل موفقیت امام خمینی(ره) و ناکامی نهضت حسنالبنا در تأسیس نظام سیاسی را نشان دهد. پژوهش در صدد پاسخ دهی به این سوال اساسی است که، گفتمان سیاسی امام خمینی و حسن البنا چه بوده است، چرا نتایج یکی به تشکیل نظام سیاسی انجامیده و دیگری اینگونه نشده است؟ نگارندگان بر این باور هستند که، تفاوت در مبانی اندیشه سیاسی و کارکرد دالهای گفتمانی شکل گرفته در اندیشه هر دو رهبر دینی، سبب به ثمر نشستن گفتمان امام(ره) و به نتیجه عملی نرسیدن گفتمان حسن البنا شده است.
حسنالبنا
گفتمان سیاسی
رهبری
جنبش اسلامی
اجتهاد
2015
03
21
65
87
https://rjir.basu.ac.ir/article_1103_16780310760448a3738a08ec07f3ae77.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1394
5
14
مبانی، نتایج و تمایزات روش شناسی اصولی اندیشه سیاسی امام خمینی
مریم السادات
حسینی
امام خمینی(ره) به عنوان اندیشمندی انقلابی و مؤسس نظامیبدیع بر مبنای اصول و بنیان های محوری تفکر اسلامیو شیعی، صاحب اندیشه و نظرگاه سیاسی خاص و متمایزی نسبت به اسلاف فقیه و اندیشمند خویش بوده اند. تمایزی که موجبات تفکر، طرح و برنامه عملی جدیدی در حوزه اندیشه و سیاست شیعی را فراهم نمود. یکی از حوزه ها و مصادر تعین بخش این تمایز، حوزه روش شناختی است. در این میان، روش شناسی اجتهادی به عنوان مسیر و اسلوب فهم و اکتشاف احکام، نقش و اهمیت بسزایی دارد. این در حالیست که، دانش اصول الفقه و علم اصول به عنوان ابزار و روش سامان مند اجتهاد و استنباط، متدولوژی فقه سیاسی است و تببین مبانی و مؤلفه های آن در نظرگاه فقهی و سیاسی امام، ضروری و تعیین کننده بنیان ها و پایه های تفکر سیاسی ایشان است. از اینرو در این مقاله با روشی تحلیلی بر مبنای نظریات اجتهادی و اصولی امام در کتب و منابع دست اول به تبیین مبانی و تمایزات روش شناسی اصولی ایشان می پردازیم. در این مسیر ابتدا نظرگاه و تعریف خاص امام از علم اصول و اهمیت ایشان به منابع عرفی و عقلی این علم و مبانی کلامیروش اصولی ایشان پرداخته و سپس به چند مورد از قواعد اصولی به عنوان نتایج و تأثیر این روش شناسی اصولی نظر می افکنیم. آنچنانکه این قواعد اصولی با نظریه پردازی بدیع و جدید امام دراین حوزه، پیامدهای تأثیرگذاری بر ساحت سیاست و نظریه حکومتی ایشان بر جای نهاده اند.
امام خمینی(ره)
روش شناسی اصولی
قواعد اصولی
اندیشه سیاسی
2015
03
21
89
108
https://rjir.basu.ac.ir/article_1104_9da640f4d4a49b09cb8713907d0f62b7.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1394
5
14
مدل تحلیلی «مرجعیت محور» برای مقایسه نقش کارکردی روحانیت در نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی
ابراهیم
کلانتری
الهه
وکیلی
نقش کارکردی روحانیت به معنای چگونگی عمل بر وظیفهای است که روحانیت در جامعه ایفا میکند. بر این اساس سؤال اساسی که در این پژوهش مطرح میشود این است که مقایسه نقش کارکردی روحانیت در نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی با کدامیک از مدلهای انقلابهای اجتماعی مطابقت دارد؟ در هر دو جریان، قرار گرفتن قدرت به صورت یک حرکت انقلابی رهبری شده توسط روحانیت امری تعجبآور بود و شاید عمدهترین دلیل این شگفت زدگی در عدم توانایی نظریه پردازان انقلاب در پیشبینی وقوع انقلاب اسلامی در ایران بود. در همین راستا نوشتار حاضر بر آن است تا با تأکید بر چهار محور، مدلی تحلیلی را در این رابطه تبیین نماید. روش این تحقیق تاریخی-تطبیقی و تحلیلی است که از طریق مقایسه وضعیت متناظر در داخل ایران به تحلیل و تبیین نقش روحانیت در نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی میپردازد که این امر از طریق بررسی وجوه اشتراک و همچنین موارد اختلاف نقش روحانیت در نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی و سپس تبیین این وفاق و خلاف صورت میگیرد. برای مقایسه نقش کارکردی روحانیت در نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی تواناییها و کنش جمعی روحانیت به چهار شاخصه ی اصلی در قالب رهبری روحانیت به عنوان گروهِ مرجع، اندیشه فقهی سیاسی مرجعیت، انسجام تشکیلاتی روحانیت و روحانیت و قدرت بسیج مردم، تجزیه شده است؛ و فرضیه اصلی رسیدن به این مطلب است که نقش کارکردی روحانیت در انقلاب اسلامی در این زمینهها نسبت به نهضت مشروطیت موفقتر بوده است که در نهایت با رهبری بلامنازع امام خمینی، جمهوری اسلامی در ایران مستقر گردید.
نهضت مشروطه
انقلاب اسلامی
نقش کارکردی روحانیت
2015
03
21
109
132
https://rjir.basu.ac.ir/article_1107_b69b42dbddd5bd2a1eeec0384d4cca1d.pdf