2024-03-29T17:23:06Z
https://rjir.basu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=297
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1396
7
23
تهدیدات هویتی از نگاه امام و مقام معظم رهبری
ابوذر
گوهری مقدم
سید علی
لطیفی
در دورانی که متفکران و فیلسوفان اجتماعی خبر از آغاز دوران جدیدی بنام «عصر اطلاعات» و گسترش مناسبات عقلانی مبتنی بر مادیگرایی را در جهان توسعهیافته نوید میداد به ناگاه به دنبال یک سلسله تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، انقلابی شکوهمند در ایران به وقوع پیوست که جهانیان را به دلیل اتکاء به قدرت نرم افزارانه به شگفتی واداشت. وقوع انقلاب اسلامی به دلیل اتکاء به قدرت نرم افزارانه آن به شگفتی واداشت؛ از این رو، در این پژوهش به دنبال آنیم تا روشن سازیم که چه تهدیدات هویتی ساختار حقیقی جمهوری اسلامی ایران را با خطر نفوذ و رخنة هر گونه فرهنگ بیگانه و یا سلطة آنها مواجه میسازد؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت، مبانی قدرت نرم در جمهوری اسلامی ایران، بر مؤلفههایی مانند اسلامگرایی شیعی، ملیگرایی ایرانی، عدم تعهدگرایی و انقلابیگرایی استوار است که شکلدهنده ساختار قدرت در جمهوری اسلامی ایران میباشند و موفقیتهای زیادی را در داخل و خارج به دنبال داشتهاند؛ اما در برخی موارد، به دلیل عدم ابتناء سیاستگذاریهای کلان بر آن مولفهها، و نگاه تک بعدی و غیر سیستماتیک بدین مولفهها که حول دال مرکزی اسلامگرایی شیعی تعریف میگردند به عامل ضد خویش و تهدیدزا تبدیل میشوند. ما در این پژوهش بر اساس چارچوب نظری مبتنی بر نظریه تهدید در حوزه امنیت، و با روش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر دیدگاه و نظرات حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بعنوان رهبران جمهوری اسلامی به احصاء اینگونه تهدیدات بالقوه و بالفعل مبتنی بر منابع نرمافزارانه میپردازیم.
انقلاب اسلامی ایران
قدرت نرم
اسلامگرایی شیعی
امام خمینی
مقام معظم رهبری
2017
08
23
1
19
https://rjir.basu.ac.ir/article_2026_f701a9cef48aa573482aa69d24b3cf67.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1396
7
23
هژمونی آمریکایی و تهدید روشنفکران ارگانیک برای انقلاب اسلامی
روح الأمین
سعیدی
تحولات چشمگیر محیط بین الملل طی دهه های اخیر اَشکال تحمیل اراده و اعمال سلطة قدرت های بزرگ بر نظام جهانی را نسبت به گذشته بسیار دگرگون ساخته و دورانی موسوم به عصر استعمار نوین را رقم زده است که در آن تأثیرگذاری غیرمستقیم بر اذهان مخاطبان، مزیت نسبیِ به مراتب بیشتری از سلطهگری بر آنان از طریق ابزارهای قدرت سخت دارد. مقالة پیشرو با مدنظر قرار دادن تحولات مذکور و با وامگیری از ادبیات گرامشی، به طرح این پرسش اصلی پرداخت که «روشنفکران ارگانیک» در کشورهای هدف چه نقشی را بهمنظور بسط و تحکیم هژمونی آمریکایی در عصر استعمار نوین ایفا میکنند؟ در پاسخ به پرسش اصلی، فرضیة نگارنده این بود که روشنفکران ارگانیک به دلیل تأثیرپذیری شدید از اندیشه و سبک زندگی غربی در نتیجة حضور در قلمرو جغرافیایی غرب و تحصیل در مراکز علمی اروپا و آمریکا بهویژه در قالب برنامههای دیپلماسی عمومی، واسطه و تسهیلگر هژمونی آمریکایی در جوامع هدف هستند. این مقاله از لحاظ نظری، رویکردی گرامشینیستی دارد و نگارنده به منظور راستیآزمایی فرضیة خود کوشید تا با روش تحلیل دومتغیره و شیوة گردآوری اسنادی اطلاعات، وجود رابطهای علّی را میان نفوذ و هژمونی آمریکایی و رفتار جوامع هدف به واسطة کنشگری روشنفکران ارگانیک اثبات نماید.
"هژمونی"
"نفوذ"
"روشنفکران ارگانیک"
"دیپلماسی عمومی"
"انقلاب اسلامی"
2017
08
23
21
42
https://rjir.basu.ac.ir/article_1960_09b247ef73b6d6118f9fb061d9526ca2.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1396
7
23
واکاوی مناسبات میان اخلاق و سیاست در اندیشه امام خمینی ره مبتنی بر نظریه دو فطرت
مرتضی
شیرودی
علی
محمدی ضیاء
بچکیده اخلاق و سیاست و مناسبات میان آن دو، از مفاهیم مهم و اثر گذار در حوزه اندیشه سیاسی است که از دیرباز ذهن متفکران را به خود مشغول کرده است. تأملات و اندیشه امام خمینی (ره) در این عرصه به عنوان یکی از برجسته ترین اندیشمندان و عالمان اثر گذار در عرصه سیاست، می تواند به عنوان نقطه عطفی قلمداد شود، لذا در پژوهش حاضر، تلاش شده با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از چارچوب نظری دو فطرت که برگرفته از آثار امام خمینی (ره) است به جایگاه اخلاق در عرصه سیاست در اندیشه ایشان پرداخته شود. این پژوهش نگاهی واقع گرایانه به موضوع اخلاق و سیاست دارد و رابطه میان آن دو را بر اساس چارچوب فکری امام خمینی در این زمینه بررسی می کند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که مبتنی بر رویکرد تبعیت سیاست از اخلاق در اندیشه امام خمینی(ره) و با تکیه بر نظریه دو فطرت که انسان و به تبع آن عرصه سیاست را با بهره مندی از قوای چهارگانه در مسیر صعود و سقوط قرار می دهد، لزوم تزکیه و خود سازی برای کنشگران عرصه سیاست در مسیر تحقق سیاست اخلاقی امری ضروری است. واژگان کلیدی:امام خمینی(ره)، اخلاق ، سیاست ، اندیشه، نظریه دو فطرت
"امام خمینی(ره)"
" اخلاق"
" سیاست"
"اندیشه"
" نظریه دو فطرت"
2017
08
23
43
57
https://rjir.basu.ac.ir/article_1961_4c5e04d0842e83b616eaeeceb9155195.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1396
7
23
مقایسه اندیشههای سیاسی شیخ فضلالله نوری و امام خمینی(ره) درباره حکومت در زمینههای مبانی فقهی، حدود اختیارات، نقش روحانیت، مشروعیت، مصلحت و قانونگذاری
پریچهره
شاهسوند بغدادی
حامد
عمویی
الهام
حسینخانی
مقایسه میان اندیشههایی که باعث ایجاد تحولات اجتماعی- سیاسی در یک جامعه میشوند، دارای اهمیت بسیاری است. در دو برهه از تاریخ معاصر ایران، دو اندیشه مهم وجود دارد که بر تحولات پس از خود تاثیر بهسزایی بر جای گذاشتهاند. این دو اندیشه عبارتند از مشروطه مشروعه و ولایت فقیه که اولی را در دوره شکلگیری مشروطه، شیخ فضلالله نوری و دومی را در دوره پهلوی دوم، امام خمینی (ره)، پایهگذاری کردهاند. بر این اساس، این مقاله در پی مقایسه میان بخشهایی از دو اندیشه سیاسی نامبرده است. بنابراین، روش پژوهش آن، تحلیل مقایسهای است و با توجه به این پرسش اصلی که در مقایسه میان اندیشه سیاسی شیخ فضلالله نوری و امام خمینی(ره) چه شباهتها و تفاوتهایی را میتوان یافت، به بررسی آرای آنها درباره حکومت حکومت در زمینههای مبانی فقهی، حدود اختیارات، نقش روحانیت، مشروعیت و مصلحت، و قانون و قانونگذاری پرداخته است. مقاله در نتیجه کلی در مقایسه میان اندیشه سیاسی دو فقیه در عصر انقلاب مشروطه و عصر انقلاب اسلامی، به شباهت، بهرهگیری از اسلام در چگونگی شکل حکومت اما با برداشتهای متفاوت یعنی بقای سلطنت و اجرای احکام اسلام برای شیخ فضلالله نوری، و تاسیس حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلام، توجه به مشروعیت مردمی و مصلحت برای امام خمینی(ره) رسیده است.
اندیشهسیاسی
مشروطهمشروعه
ولایتفقیه
شیخفضلاللهنوری
امامخمینی(ره)
2017
08
23
59
80
https://rjir.basu.ac.ir/article_1962_8c0a3dcd10da5e1d6ea318c0d1b596fe.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1396
7
23
مبانی و پیامد های مدارا در اندیشه سیاسی امام خمینی
یوسف
فتحی
کارآمدی نظام سیاسی برای امام خمینی یک مساله جدی است که با رسمیت یافتن حقوق و آزادیهای مدنی، گره خورده است. مقاله پیشرو، نظریه مدارا را راه حلی بنیادین برای دستیابی به این هدف با استناد به آثار وی تلقی می کند. امام خمینی از اولین متفکران مسلمان است که یک فصل از کتاب «شرح حدیث جنود عقل و جهل» را بمناسبت شرح عبارت«رفق» به مدارا و آثار آن اختصاص داده و به تبیین چرایی تعامل مدارا محورانه در حیات اجتماعی و مذهبی پرداخته و معتقد است منش خشونت محورانه نه تنها تاثیری در اصلاح فرد و اجتماع ندارد بلکه منشاء مفاسد بزرگتر و پیچیده تر می گردد. بررسی مبانی و پیامد مدارا در اندیشه امام خمینی، نشان می دهد مدارا یک مفهوم پارادیمیک منتزع از متون دین و جزء لاینفک حاکمیت دینی، فضیلت اخلاقی و اصل حقوقی سیاسی است و زندگی صلح آمیز را در درون یک جامعه معین اجازه می دهد و شیوه مناسبی برای تاسیس سرمایه اجتماعی در جامعه و کاهنده تنش های اجتماعی و سیاسی بین گروهی است. مدارا، کنش های اجتماعی را در جامعه تسهیل و بار مثبت اخلاقی و حقوقی جامعه را تقویت می کند. مدارا، همدلی در عین تمایز است که فرهنگ صلح را جایگزین فرهنگ نزاع می کند. مدارا، یک نگرش فعال منبعث از بازشناسی حقوق و آزادیهای مدنی است و با فرهنگ پذیری شکل می گیرد. مدارا با آیات جهاد با کفار و منافقین و نفی سبیل، تعارض ندارد. موضوع اصلی این نوع آیات بستن راه نفوذ و سلطه است.
واژه های کلیدی: مدارا
فضیلت اخلاقی
ضرورت حقوقی سیاسی
سرمایه اجتماعی
امام خمینی
2017
08
23
81
96
https://rjir.basu.ac.ir/article_1963_956969dc6d0063e9c69f94f64c82f2b5.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1396
7
23
واکاوی مناسبات امنیت و آزادی سیاسی در اندیشۀ مقام معظم رهبری
علی اصغر
نصیری
نجف
لکزایی
تنظیم مناسبات امنیت و آزادی از جملۀ مسائل ضروری در هر اجتماع انسانی است. با این وجود، پژوهشهای اندکی در این زمینه صورت گرفته است. شناخت دیدگاه اندیشمندان اسلامی در مورد نسبت امنیت و آزادی از جملۀ روشهایی است که در تنظیم آن نسبت راهگشا است. این مقاله درصدد است تا دیدگاه مقام معظم رهبری را دربارۀ نسبت امنیت سیاسی و آزادی سیاسی بهدست آورد. سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که مناسبات امنیت سیاسی و آزادی سیاسی در اندیشۀ مقام معظم رهبری، چگونه است؟ برای پاسخ به این سؤال، از روش توصیفی تحلیلی و از نظریۀ استخدام(ادراکات اعتباری علّامه طباطباییره) به عنوان چارچوب نظری و ابزار برهان خُلف استفاده شده است. یکی از مهمترین یافتههای این مقاله این است که امنیت سیاسی و آزادی سیاسی در اندیشۀ مقام معظم رهبری، نسبتی تعاملی و تلازمی دارند و این نسبت به اعتقاد ایشان، نشأت گرفته از ویژگی متعالی در هر یک از امنیت و آزادی است. نتایج این پژوهش ضمن ایجاد توسعۀ علمی در مباحث مربوط به امنیت و آزادی، در امر قانونگذاری و حلّ تزاحمات در نظام سیاسی کاربرد دارد. تنظیم مناسبات امنیت و آزادی از جملۀ مسائل ضروری در هر اجتماع انسانی است. با این وجود، پژوهشهای اندکی در این زمینه صورت گرفته است. شناخت دیدگاه اندیشمندان اسلامی در مورد نسبت امنیت و آزادی از جملۀ روشهایی است که در تنظیم آن نسبت راهگشا است.
مقاممعظمرهبری
امنیتسیاسی
آزادیسیاسی
مناسبات تعاملی و تلازمی
2017
08
23
97
113
https://rjir.basu.ac.ir/article_1964_dd84c54404dd2b8cb7b347e6fc33c04d.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1396
7
23
تبیین فرآیند و عوامل مؤثر بر علل همگرایی و واگرایی جریان روشنفکری دینی لیبرال نسبت به نهضت ( اسلامی) و انقلاب اسلامی (از 1340 تا خرداد1360 )
سید مرتضی
هزاویی
فریده
باوریان
در تاریخ مبارزات مردم ایران که به پیروزی انقلاب اسلامی انجامید احزاب و گروههای متعدد با گرایشهای فکری متفاوت نقشآفرینی کردند. نقشآفرینی که برآیند بسترهای متفاوت سیاسی و بازتاب شرایط عینی و ذهنی حاکم بر جامعه بود. در این راستا جریان روشنفکری دینی لیبرال یکی از جریان-های سیاسی-مذهبی و فرهنگی به نسبت تأثیرگذار در فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی بود که با جلوههای مختلف به همگرایی با نهضت اسلامی پرداخت و در جریان مشارکت در سیستم سیاسی جدید نقش محوری را ایفا نمود. اما بیدرنگ در جریان نهادسازی و تثبیت نظام جمهوری اسلامی بنا به دلایلی با سایر جریانهای سیاسی با چالشهای نظری جدی مواجههشد که همین امر سبب شد تا با ترک عرصهی سیاست به واگرایی از جمهوری اسلامی روی آورد که در این راستا نگارندگان با تبیین رفتار سیاسی این جریان، محور اصلی این رفتارهای متفاوت را در زمینه همگرایی به دلایل مختلفی که مهمترین آنها عبارتند از؛ افکار و آرمانهای این جریان مبنی بر اعتقاد به تز دخالت دین در سیاست و تجربیات آنان از همکاریهای گذشتهی روشنفکران و روحانیون و سرانجام بهدستگرفتن قدرت توسط روشنفکران و... و در زمینه واگرایی به مسئلهی محوری تناقض حکومت جدید با تفکرات و حکومت آرمانی مورد نظر این طیف که سالها برای آن تئوریپردازی ایدئولوژیک کردهبودند و همچنین عدمتوانایی آنان در بسیج سیاسی تودهها و عدمارائه یک ایدئولوژی ثابت و برنامه مدون برای دوران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تأثیر اندیشه و شخصیت کاریزمایی امام خمینی در میان تودههای مردم و... مربوط میدانند.
انقلاباسلامی
روشنفکری دینی لیبرال
نهضت اسلامی
همگرایی
واگرایی
2017
08
23
115
138
https://rjir.basu.ac.ir/article_1965_80c959cc5295c21340130ac662ea10c1.pdf