2024-03-28T14:52:41Z
https://rjir.basu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=383
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
دیپلماسی گفتمانی پیامهای امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری به کنگره حج و تأثیرات آن
حسن
بشیر
محمدرضا
آقایانی چاوشی
امام خمینی(ره)، هر ساله با فرارسیدن موسم حج به منظور استفاده مطلوب از این ظرفیت عظیم، پیامی را به این کنگره انسانی- اسلامی ارسال میکردند و پس از ایشان نیز مقام معظم رهبری این رویه را دنبال کردند. این مقاله در وهله نخست در پی استخراج دیپلماسی گفتمانی امام و مقام معظم رهبری در زمینه حج بهعنوان یکی از مهمترین راهکارهای صدور انقلاب و نفوذ جمهوری اسلامی در جهان است. در مرحله بعد، به دنبال یافتن تفاوتها یا شباهتهای دیپلماسی گفتمانی امام و رهبری است و نهایتاً نگاهی خواهد داشت به تأثیرات این دیپلماسی در عرصههای مختلف. به این منظور کلیه پیامهای ارسال شده امام به کنگره حج، از زمان پیروزی انقلاب تا رحلت ایشان و همچنین پیامهای رهبری به این کنگره از سال 1369 تا 1397 بهعنوان اصلیترین و مرتبطترین منابع موجود در این خصوص با روش عملیاتی تحلیل گفتمان، موسوم به پدام مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بهدست آمده نشان میدهند که اصلیترین محورهای دیپلماسی گفتمانی امام را توحید، عدم جدایی دین از سیاست، وحدت مسلمین، استکبارستیزی، حرکتهای استکباری غرب، حمایت از مستضعفین و مظلومین و صدور انقلاب تشکیل میدهد. مقام معظم رهبری نیز علاوه بر این موارد، محورهای کلیدی دیگری نظیر حمایت از فلسطین، بیداری اسلامی، مبارزه با تهاجم فرهنگی، مقاومت و پایداری، فرصتسازیهای حج و مشکلات جهان اسلام را مطرح کرده است. در نتیجه مقام معظم رهبری دیپلماسی گفتمانی امام را بسط و گسترش داده است. هر یک از موارد نامبرده شده در نفوذ آرمانهای اسلامی نزد سایر ملل مؤثر بوده است.
دیپلماسی گفتمانی
کنگره حج
وحدت مسلمین
امام خمینی
مقام معظم رهبری
2019
02
20
1
22
https://rjir.basu.ac.ir/article_2635_e859be78420ecceb306f494faa99d383.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
مؤلفههای رهبری امام خمینی(ره) در فرآیند انقلاب اسلامی (با تأکید بر بُعد بنیانگذاری)
ملیحه
حاجی حسن
زاهد
غفاری
در فرآیند انقلاب، نقش رهبری اعم از رهبر ایدئولوگ، بسیجگر، بنیانگذاری بهصورت گسترده ظاهر میشود و در این میان نقش بنیانگذاری بسیار برجسته است. چرا که بعد از پیروزی انقلاب، ساختن جامعه آرمانی مدنظر از اهمیت خاص برخوردار است. هدف اصلی این مقاله مطالعه رهبری امام خمینی(ره) خصوصاً در نقش بنیانگذاری است. برای نگارش مقاله از روش تحلیل اسنادی و ابزار فیشبرداری استفاده شده است. نویسندگان با روش تحلیل اسنادی و بررسی متون کتب، مقالات و پایاننامه ضمن معرفی نقش امام بهعنوان رهبر بنیانگذار، به ارائه چگونگی مدیریت ایشان بعد از پیروزی پرداختهاند. در این مقاله از نظریه هافر استفاده شده که برای رهبری در انقلاب، نقش بنیادین در نظر میگیرد و رهبران را به سخنور، فرمانده و مردان عمل تقسیم میکند. بنابراین امام(ره) ابتداً با تشخیص موقعیت مناسب و بیداری مردم، پرچم رهبری انقلاب را بر دوش گرفتند و با برخورداری از جایگاه دینی و اقتدار سیاسی توانستند به نحو بارز در نقش بنیانگذاری و مدیریت ظاهر شده و ایفای نقش کنند و جامعترین نظام، یعنی جمهوری اسلامی را در عرصه جهانی تشکیل دهند. و توانستند با استفاده از منظومه دینی خود به ترکیب اسلام سیاسی در کاربست نظام جمهوری اسلامی ایران بپردازند و نظامی نوین و کار آمد در عرصه جهانی معرفی نمایند.
رهبرانقلابی
انقلاب
رهبرایدئولوگ
رهبربسیجگر
رهبربنیان گذار
2019
02
20
23
43
https://rjir.basu.ac.ir/article_2636_6997483278ea647c0867c597dd9daef0.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
بررسی پیامدهای واقعه هفده شهریور و تاثیر آن در روند پیروزی انقلاب اسلامی
احمد
لعبت فرد
طاهره
ظفری
حوادث و رویدادهای بسیاری در فرایند انقلاب اسلامی رخ داده که معلول اراده ملت بوده و بر روند انقلاب تأثیر فراوانی داشته است، یکی از این حوادث واقعه هفده شهریور پنجاه و هفت است، که از مهمترین رخدادهای این مقطع از تاریخ سیاسی معاصر ایران بهشمار میرود، که هنوز تحلیلی منسجم پیرامون ارتباط و نتایج آن با انقلاب اسلامی انجام نشده است. بنابراین ضرورت انجام پژوهشی مستقل پیرامون موضوع واقعه هفده شهریور و پیامدهای آن، همچنان وجود دارد. این مقاله با استفاده از روش پژوهش های تاریخی مبتنی بر اسناد و مدارک آرشیوی، در صدد آن است که برای پرسش ذیل پاسخی مناسب بیابد و به بررسی و تبیین این موضوع و پرسش بپردازد، از اینرو علاوه بر بررسی و تبیین پیامدهای داخلی واقعه هفده شهریور به تبعات و تأثیرات آن بر روند پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته می شود. با توجه به یافته ها، این واقعه در ساختار سیاسی، اقتصادی و نظامی کشور دارای تأثیر بوده است و تزلزل در ارتش بهعنوان مهمترین رکن قدرت رژیم پهلوی، گسترش اعتصابات، فلج شدن اقتصاد و تحکیم رهبری امام خمینی(ره) از مهمترین پیامدهای آن می باشد و بر اساس یافته های حاصل از پژوهش، این رویداد عامل تدوام مبارزات مردم و تسریع سقوط رژیم گردید.
انقلاب اسلامی
امام خمینی
میدان ژاله
هفده شهریور
جمعه سیاه
اعتصابات
2019
02
20
45
65
https://rjir.basu.ac.ir/article_2637_e3d103ed583b5debce137dbe232577de.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
واکاوی عنصر امر به معروف و نهی از منکر در سبک زندگی موسوی و رفتار سیاسی امام خمینی(ره)
غلام عباس
رفیعی
ابراهیم
برزگر
امر به معروف و نهی از منکر بهعنوان یکی از احکام اجتماعی اسلام، دارای چنان ظرفیت عظیمی است که حرکت آفرینی و بسیج مردمی برای دست زدن به قیام و انقلاب، تنها بخشی و البته بخش اعظم آن میباشد. این ظرفیت در قیام موسی بن عمران(ع) جلوههایی از توان خود را در مواجه با فرعون و بسیج بنیاسرائیل و هجرت تاریخی آنها به نمایش گذارد. در انقلاب اسلامی هم توسط عالمی دینی و مجتهدی زمانشناس یعنی امام خمینی(ره) برای انسجام بخشی و سازماندهی ملت ایران در برابر منکر زمامدار فاسد بهکار گرفته شد. نتیجه هر دو حرکت سرنگونی ساختار سیاسی و دستیابی به قدرت و ایجاد نظامی سیاسی بر مبنای دین و معارف الهی بوده است. آنچه این مقاله در صدد تبیین آن است، چگونگی کاربرد این فریضه در حوزه اجتماع و جلوگیری از مفاسد کلان سیاسی و اجتماعی و بهرهبرداری از ظرفیت آن برای ایجاد انقلاب و نظام سازی با تأکید بر دو مورد سبک زندگی موسوی و رفتار سیاسی امام خمینی(ره) میباشد.
امر به معروف
نهی از منکر
زمامدار فاسد
نظارت همگانی
اصلاح
2019
02
20
67
87
https://rjir.basu.ac.ir/article_2638_45791faac4d8f6008006bb30eaa99a21.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
بررسی نقشِ هویت در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر بازدارندگی همه جانبه و متعارف گرایی
علی
آجورلو
مجتبی
مقصودی
سیاست دفاعی، برآیند عوامل کمّی و کیفی داخلی و خارجی است. علاوه بر تهدیدات نظامی خارجی و متغیّرهای محسوس داخلی؛ نظیر ساختار سیاسی- نظامی، بودجه دفاعی، سلاح، تجهیزات و جمعیت، متغیرهای نامحسوس؛ همانند باورها، عقاید، ارزش ها، هنجارها، آداب و رسوم و تجربیات تاریخی نیز در شکل گیری آن نقش آفرین هستند. تأمل در رفتارهای دفاعی، توجه به اسناد بالادستی و تعمّق در اندیشه حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) بیانگر این است که: بازدارندگی همه جانبه مفهوم کانونی سیاست دفاعیِ جمهوری اسلامی ایران است و متعارفگرایی نیز تعیّن بخشِ ماهیت ابزارهای دفاعی آن بهشمار می رود. هدف اصلی این مقاله، بررسی نقش هویت در شکل گیری بازدارندگی همه جانبه و متعارفگرایی در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران است. این مقاله مبتنی بر رویکرد کیفی و به شیوه کتابخانه ای و همچنین مصاحبه نیمه ساختاریافته اجرا شده است. تجزیه تحلیل داده ها به روش «تحلیل مضمونی» گزاره های کلیدی و ایجاد رابطه همبستگی معنادار میان آن ها انجام شده است. نتایج حاصل از یافتههای تحقیق گویای این است که: اسلام گراییِ حاکم بر نظام معناییِ جمهوری اسلامی ایران، نقش محوری در شکل گیری بازدارندگیِ همه جانبه و متعارف گرایی ایفا می کند؛ این نقش آفرینی از طریق ادراکِ نقشِ ملی «دولتِ سرمشق» و در راستای تحقّق منافع دفاعی- امنیتی این کشور صورت می گیرد و رهیافت فرهنگی با محوریت نظریه سازه انگاری، دستگاه نظری مناسب برای تحلیلِ این ساحت از سیاست دفاعی ایران می باشند.
هویت
سیاست دفاعی
بازدارندگی
بازدارندگی همه جانبه
متعارف گرایی
2019
02
20
89
112
https://rjir.basu.ac.ir/article_2639_61db5e26fbdb75ae9bbcca5261202488.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
اصول مدیریتی آیتالله مهدوی کنی(ره) در کمیتههای انقلاب اسلامی
مهدی
پورجعفری صدرآباد
محمدحسین
زارع زاده مهریزی
اصغر
افتخاری
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، کشور برای تأمین امنیت بهعنوان مهمترین عامل حیاتی سیاسی، نیازمند بود نهادی را تشکیل دهد و با رهبری و مدیریت صحیح، به بحران، آشوب و ناامنی خاتمه دهد. لذا رهبران انقلاب اسلامی نهادی خودجوش و مردمی به نام کمیته انقلاب اسلامی را تأسیس و ریاست آن را بر عهده آیتالله مهدوی کنی گذاردند. چه کسی میتوانست بحرانهای داخلی چندجانبه کشور از جمله گروهکها، منافقین، ضدانقلاب، سلطنتطلبان و... که هر روز در گوشهای از کشور خرابی بهعمل میآوردند را سامان دهد که بتواند با رهبری و مدیریت دقیق و بکارگیری نیروهای انقلابی با توطئهها مقابله نماید. نگارندگان به دنبال پاسخ به این پرسش هستند که اصول مدیریت آیتالله مهدوی کنی برای اداره کمیته انقلابی اسلامی در شرایط کاملاً بحرانی کشور چه بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش، ابتدا سؤالات فرعی که شامل: نحوهی برنامهریزی، سازماندهی، مدیریت منابع انسانی، هدایت و کنترل ایشان به چه ترتیبی بوده است را با استفاده از روش تحلیل محتوا استخراج نمودند. نتایج تحقیق نشان میدهد آیتالله مهدوی کنی برای هدایت و رهبری کمیته، دو رسالت عمده را برای خود مشخص کردهاند؛ اول با بکارگیری روشهای درست مدیریتی در چارچوب مبانی فقه اسلامی، وظایفی که برای ایشان معین شده است را اجرا نماید و ثانیاً از ظرفیت نهاد کمیته انقلاب اسلامی در جهت کادرسازی نیروهای انقلابی و مؤمن مبادرت ورزد.
کمیته انقلاب اسلامی
آیتالله مهدوی کنی
اصول مدیریت
رهبری
2019
02
20
113
138
https://rjir.basu.ac.ir/article_2640_17d67fb9a70e980373e4aaa55caa6d4d.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
عوامل مؤثر در ارتقاء همگرایی اقوام ایرانی در عصر جهانی شدن
فرزانه
دشتی
محمد رحیم
عیوضی
تقویت همگرایی ملی، یکی از مقولات اساسی هر حکومتی است. امروزه جهانیشدن با جریان آزاد اطلاعات و گسترش روزافزون فنآوریها، ارتباطات و تغییر در تعاملات از سطح خرد تا کلان، چالشها و فرصتهایی را در مقابل جامعه جهانی ایجاد نموده است. در حوزه قومیتها، همچون سایر حوزهها، روند جهانیشدن میتواند تأثیرات متفاوتی بر جای بگذارد و در هر حال موجبات تغییر را فراهم نموده است و آنچه مهم بهنظر میرسد، بازاندیشی در سیاستگذاری در قبال قومیتها را الزامی ساخته است. در این پژوهش کاربردی، با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی پس از انجام مطالعات نظری تلاش گردیده است عوامل مرتبط و مؤثر بر سطح ارتقا همگرایی اقوام در سه مؤلفه سیاسی- امنیتی، اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی شناسایی و در ادامه با مشاوره با برخی افراد خبره و صاحب نظر مرتبط با موضوع و اخذ نظرات ایشان، پرسشنامه ای جهت اخذ نظرات جامعه آماری تنظیم گردید. جامعه آماری 214 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و خطای 1/0، 66 نفر تعیین گردید. داده ها با آزمونهای t تک نمونه و آزمون فریدمن و نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که تمامی مؤلفه ها بر همگرایی اقوام ایرانی مؤثرند. همچنین مؤلفه سیاسی و امنیتی بیشترین تأثیر را در همگرایی اقوام ایرانی دارد.
جهانیشدن
همگرایی
تنوع قومی
امنیت
ایران
2019
02
20
139
166
https://rjir.basu.ac.ir/article_2641_dd0474bd4c0d1124184628fba25622f8.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
معنا شناسی حکم و تأثیر آن در فهم احکام حکومتی
علی رضا
حیدرزاده
موضوع حکم در تاریخچه منابع فقه سیاسی کارکرد حداکثری داشته است، اما در پیشینه تحقیق این موضوع از حیث پتانسیل معنا شناختی کمتر واکاوی گردیده و به متعلق حکم بیشتر توجه گردیده است. این نوشتار به دو مسأله میپردازد: اولاً ارزیابی مفهوم شناسی حکم و خالصسازی معناشناسی آن از مفاهیمی مانند فتوا و ثانیاً تأثیر این نوع واژه کاوی در فهم احکام مخصوصاً احکام حکومتی، در جهت ایجاد فرایند پیشبرنده ساختارهای حکومتی، لذا پرسش اصلی این است که واکاوی معناشناختی حکم چگونه میتواند در فهم احکام حکومتی و تأثیر آن در ساختار حکومت اسلامی مؤثر باشد. گرچه حکم نسبت به متعلق خود معنایی متفاوت پیدا میکند و طبق متعلقاتش دارای تعاریفی خاص میباشد؛ اما این بدان معنا نیست که از معنای لغوی آن عدول گردد. این مقاله با هدف واضح سازی مفهومی بهعنوان یک مدل ساختاری، بهدنبال رسیدن به یک فهم دقیق و واضح از معنای حکم در جهت فهم احکام حکومتی میباشد. این پژوهش بهصورت کیفی، کتابخانهای و فیشبرداری انجام پذیرفته و با توجه به منابع معتبر علمی به ارزیابی و تحلیل ساختار واژه حکم پرداخته تا زمینه نگرشی نو به مباحث فقه سیاسی را فراهم آورد. از یافتههای این پژوهش آن است که عدم توجه به ساختار معناشناختی بعضی از مفاهیم کاربردی از جمله مفهوم حکم باعث میگردد در استفاده از این مفاهیم دچار اشتباهات فاحش معناشناختی شده و دچار پیچیدگیهایی در تعریف این واژه گردیم.
حکم
احکام اولیه
احکام ثانویه
احکام حکومتی
فتوا
2019
02
20
167
180
https://rjir.basu.ac.ir/article_2642_ba7a72c3b0df3d6743e2c97084b9f46d.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
ارزیابی تطور اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) (با تأکید بر نظریه ولایت مطلقه فقیه)
ابراهیم
کلانتری
سید سعید
موسوی
از جمله مسائلی که پیرامون اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) بدان پرداخته شده، بررسی تغییر یا تغییرات رخداده در نظریه ولایت فقیه ایشان از ابتدا تا انتهای حیات فکری ایشان است. علت ورود به این بحث، عباراتی از کتاب کشف اسرار ایشان است که برخی مدعی تفاوت ماهوی آن با سایر آثار نوشتاری و گفتاری ایشان در دورههای بعدی حیات فکری وی شدهاند. در این پژوهش که به روش استنادی تحلیلی به انجام رسیده است با مراجعه به آثار و بیانات امام خمینی(ره) از ابتدا تا انتهای حیات پر برکت ایشان، نظریه ولایت فقیه و مبانی آن در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، بهصورت جداگانه مورد مطالعه قرار گرفته است. نتیجهای که از این تحقیق حاصل شد، عدم تفاوت در اصل نظریه با همه مبانی آن است. بیشترین اختلاف، که عمدتاً بین کشف اسرار با دیگر منابع و یا سیره عملی امام دیده میشود، دو مورد است؛ یکی اجمال و تفصیل در تبیین این اندیشه در منابع متقدم و متأخر و دیگری ساختار و نظامسازی و به تعبیر دیگر روش اِعمال حاکمیت فقیه است که در مرحله اجرا و عینیت یافتن آن در متن جامعه به کمال رسیده است.
امام خمینی(ره)
اندیشه سیاسی
ولایت فقیه
تطور
کشف اسرار
اِعمال حاکمیت
ساختار حکومت
2019
02
20
181
204
https://rjir.basu.ac.ir/article_2751_ea56aeb4acfa1e4c332c69b1e075bf32.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1397
8
29
انقلاب اسلامی و برخی ناسازههای توسعه
صادق
میرویسی نیک
سید مرتضی
هزاوه ای
انقلاب اسلامی ایران رخدادی در چارچوب هویت ایرانی- اسلامی و داعیهدار سامانی از توسعه و پیشرفت تمدنی بر اساس این هویت ملی و دینی بود. اما امروزه علیرغم گذشت چهار دهه بحث در مبانی و اصول توسعه و پیشرفت اسلامی از یک سو و پشت سر گذاشتن شش برنامه جامع توسعه از سوی دیگر، شاهد شکاف میان واقعیت تاریخی و اجتماعی انسان ایرانی با این مبانی و پیشرفت مورد نظر میباشیم. بررسی منطق درونی این ناسازه یکی از مهمترین هدفهای پژوهش حاضر میباشد. این مقاله در صدد است با استفاده از روش تحلیلی و در چارچوب نظریه اسپریگنز پرتوی بر منطق درونی برنامههای توسعه در ایران پس از انقلاب افکنده و ارتباط راهبرد اقتصادی این برنامهها را با هویت ایرانی- اسلامی بررسی نماید. نگارنده با فرض گسستناپذیری مفاهیم «هویت»، «عدالت» و «توسعه» در منطق اندیشه سیاسی، به بررسی ناسازواری راهبرد اقتصادی برنامههای توسعه و سیاست تعدیل اقتصادی با هویت ایرانی- اسلامی پس از انقلاب میپردازد. در پایان نیز با ارائه رویکرد قابلیتی آمارتیاسن به توسعه، به بررسی برخی امکانات آن در پرادزش الگوی توسعه مورد نظر در گفتمان انقلاب اسلامی خواهیم پرداخت.
انقلاب اسلامی
هویت
عدالت
توسعه
قابلیت
2019
02
20
205
229
https://rjir.basu.ac.ir/article_2707_2b201700c66c553ffdc79f3a1cc31f0e.pdf