2024-03-28T18:11:07Z
https://rjir.basu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=63
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1391
2
5
انقلاب اسلامی و پیدایش ژئوپلیتیک جدید ایران
محمدرضا
حافظ نیا
زهرا
احمدی پور
چمران
بویه
مقاله حاضر بر آن است تا با بیان رویکردها، اندیشهها و کنشهای ژئوپلیتیکی ایران قبل و پس از انقلاب، ژئوپلیتیک جدید ایران پس از انقلاب را تبیین نماید. نگارندگان در این مقاله به دنبال این پرسش هستند که وقوع انقلاب اســـلامی چه تحولی در ساختــار ژئوپلیتیک ایران پدید آورد؟ در پاسخ با بررسی و واکاوای بنیانهای اندیشهای و عملی ساختار سیاسی جمهوری اسلامی و اصول اساسی حاکم بر سیاست خارجی کشور این فرضیه را مطرح کردهایم که ژئوپلیتیک ایران پس از انقلاب متاثر از مفاهیم و استراتژیهایی چون صدور انقلاب، تشکیل امت واحده اسلامی، نه شرقی ـ نه غربی، آمریکا ستیزی، اسراییل ستیزی، دفاع از مظلومان و آزادیخواهان جهان، حمایت از جنبشهای آزادیبخش، امالقری شدن و خروج از پیمان سنتو و ورود به پیمان عدم تعهد ماهیتی انبساطی پیدا کرده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که ژئوپلیتیک ایران در دوران پهلوی دوم به نیابت از آمریکا و متاثر از استراتژیهای این کشور، ماهیتی وابسته و موقعیتی محلی داشت. در این میان وقوع انقلاب اسلامی سبب شد تا ژئوپلیتیک ایران سرشتی مستقل و ابعادی جهانی پیدا کند.
تحول ژئوپلیتیکی
انقلاب اسلامی
سنتو
صدور انقلاب
امت واحده
آمریکا ستیزی
2012
12
21
1
23
https://rjir.basu.ac.ir/article_340_68e4b7e2915808104f1eaf72e0444dac.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1391
2
5
انقلاب اسلامی ایران، جهانی شدن و جنبش سیاسی نوین در مصر
جواد
افشار کهن
برومند
شرفی
جهانیشدن واجد ابعاد و نیز تأثیرات متفاوت و گوناگونی است و نظرات گوناگونی درباره آن بیان شده است. شناخت و درک چگونگی عملکرد جهانی شدن، با روند درحال بسط خود، در فرآیند تأثیرگذاری پدیدارهایی چون انقلاب ایران از یکسو و تأثیرپذیری جنبشهایی همچون جنبش سیاسی مصر از سوی دیگر، مستلزم شناخت مؤلفههای جهانی شدن در بعد سیاسی، فرهنگی و ارتباطات است. از سوی دیگر در رابطه با پدیدة جنبش سیاسی نوین مصر، نباید شرایط اجتماعی این کشور و بسترهای فراهم شده برای پدیداری جنبش های سیاسی، نادیده گرفته شود. فرض ما در این پژوهش آن است که فرآیند جهانیشدن، از طریق مؤلفههای خود، انقلاب ایران را به الگویی جهانی برای دیگر کشورها و نیز مصر تبدیل کرده است و همچنین بسترهایی را در جامعة مصر فراهم ساخته که جنبش سیاسی نوین را درپی دارد. لذا باید گفت که انقلاب اسلامی از طریق فعالیتهای فراملی توانسته است، تحت عنوان بیداری اسلامی و در پی دکترین «اُم القرای اسلامی» جنبش سیاسی مصر را متأثر از خود سازد. بر اساس نظریات جیمز دیویس و آلن تورن، میتوان گفت که اصلاحات سیاسی و زمینه های فراهم شده از سوی دولت مصر برای مشارکت هر چند محدود مردمی در سیاست با ایجاد میدانهای عمل جدید کنشگران فعالی را به صحنة عمل سیاسی وارد ساخته است. بسترهای اجتماعی متأثر از فرآیند جهانیشدن نیز زمینه را برای جنبش سیاسی نوین مصر آماده نموده است.
انقلاب اسلامی
جهانی شدن
جنبش سیاسی نوین مصر
خاورمیانه
روابط بین الملل
2012
12
21
25
48
https://rjir.basu.ac.ir/article_341_9a9068d5a0d1ebbec58fd0fa4492ba10.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1391
2
5
تأثیر درس انقلاب اسلامی بر ارتقاء میزان آشنایی دانشجویان با جنگ نرم(مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه کرمان)
سیروس
قنبری
محمود
زیوری رحمان
سولماز
شکوهی مقدم
این تحقیق با هدف «بررسی تأثیر درس انقلاب اسلامی بر ارتقاء میزان آشنایی دانشجویان با جنگ نرم » صورت گرفته است. روش تحقیق، توصیفی از نوع علی – مقایسهای بود. نمونه تحقیق 520 نفر (260 نفر درس انقلاب اسلامی را گذرانده و 260 نفر درس فوق را نگذرانده) از دانشجویان دورۀ کارشناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان بود که با روش نمــونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شد. جهت جمعآوری دادههای مورد نیاز، از آزمون محقق ساختۀ 64 مادهای سنجش میزان آشنایی با جنگ نرم، پس از بــرآورد روایی، پایایی، ضریب تمیز و ضریب دشواری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای مناسب آمار توصیفی و نیز از آزمون t برای گروههای مستقل و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه با بهرهگیری از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافتههای تحقیق نشان داد که، از بین دانشجویانی که درس انقلاب اسلامی را گذراندهاند، 9/1 درصد در سطح کم، 3/47 درصد در سطح متوسط و 8/50 درصد در سطح زیاد، با جنگ نرم آشنایی داشتند و در بین دانشجویانی که درس انقلاب اسلامی را نگذراندهاند، 5/33 درصد در سطح کم، 3/62 درصد در سطح متوسط و 2/4 درصد در سطح زیاد، با جنگ نرم آشنایی داشتند و بین میانگین میزان آشنایی دانشجویان دو گروه با جنگ نرم تفاوت معنادار مشاهده شد، گذراندن درس انقلاب اسلامی در میزان آشنایی دانشجویان با جنگ نرم در مجموع و نیز در دو بعد فرهنگی و اجتماعی مؤثر بوده است اما در بعد سیاسی مؤثر نبوده است، همچنین دانشجویان ضعیف از نظر پیشرفت تحصیلی، کمترین میزان آشنایی با جنگ نرم را داشتند.
جنگ نرم
انقلاب اسلامی
بعد فرهنگی
بعد سیاسی
بعد اجتماعی
2012
12
21
49
66
https://rjir.basu.ac.ir/article_342_9b5b281bd03ff9f4649376ea60c1947d.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1391
2
5
توان سنجی گفتمان های جنبش دانشجویی ایران معاصر
مرتضی
شیرودی
جنبش دانشجویی دو دهه پس از تأسیس اولین دانشگاه در ایران پا به عرصة مبارزه سیاسی نهاد. ناکامیهای مستمر جنبش دانشجویی در مواجهه با پهلوی دوم، باعث شد از یک سو، دائماً در حال گفتمانسازی باشد و از سوی دیگر، همواره ظرفیت هر یک را برای کامیابی در مبارزه بسنجد. سؤال اصلی این است که جنبش دانشجویی چه تحولی را در عرصة گفتمانسازی و جایگزینی گفتمانهای رقیب، تجربه کرد؟ دستیابی به دالهای مرکزی، عناصر و مؤلفهها، قابلیتهای دسترسی، وجوه از جاشدگی و نیز خصایص گفتمانهای رقیب از دیگر پرسشهای این مقاله است. به نظر میرسد که نظریه گفتمان میتواند راههایی را بگشاید تا پاسخ به سؤالات مذکور هویدا گردد. فرضیة این مقاله آن است که با مطالعة جنبش دانشجویی با یک روش نوین(نظریة گفتمان) وجوه تازهای از این جنبش را آشکار نماید. آشکار شدن روند و نوع جابهجایی دالهای مرکزی، نوسان در قابلیتهای دسترسی و اعتبار و تغییر مستمر در عناصر و مؤلفه گفتمانهای دانشجویی از یافتههای مقاله حاضر است، به علاوه، ناتوانی جنبش دانشجویی در گفتمانسازی و بهرهگیری از گفتمانهای بیرون دانشگاه، لزوم بهرهگیری از گفتمان حاکم بر جامعه در گفتمانسازی نوین دینی دانشجویی، از دیگر یافتههای این نوشتار است.
جنبش دانشجویی
نظریة گفتمان
ایران معاصر
انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره)
2012
12
21
67
89
https://rjir.basu.ac.ir/article_343_76044cf695a6b041acc0c4b674bb427f.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1391
2
5
تطبیق اندیشه تقریب از منظر امام خمینی(ره) و آیت الله بروجردی
سید حسن
قریشی کرین
احمد
حسین فلاحی
یداله
خرم آبادی
هدف از پژوهش حاضر، بررسی اندیشه «تقریب» در دیدگاههای امام خمینی(ره) و آیتالله بروجردی است. با توجه به این که یکی از مقاصد مهم شریعتهای آسمانی و فرامین عقلی، مسأله وحدت و اتحاد است و این مقصد ضرورتی عقلی و شرعی و از عوامل حفظ بقای اجتماع انسانی میباشد و از طرفی، تفرقه که امروزه به یکی از تاکتیکهای سیاسی قدرتهای بزرگ در کشورهای اسلامی تبدیل گردیده، باعث شده است تا وحدت و اتحاد سیاسی مسلمانان یکی از دغدغههای مصلحان بزرگ تاریخ باشد، پژوهش حاضر به بررسی این سؤالات میپردازد که امام خمینی(ره) و آیتالله بروجردی (از جمله احیاکنندگان اندیشه تقریب) چگونه تقریب بین مذاهب را ارزیابی میکردند؟ اتحاد سیاسی مسلمانان از نظر آنان چگونه محقق میشود؟ آیا وحدت، رویکردی تاکتیکی است و یا استراتژیکی؟ آثار و نتایج و پیامدهای اتحاد سیاسی جهان اسلام چیست؟ و راههای تقویت وحدت کدامند؟ با توجه به هدف و پرسشهای فوق، این پژوهش با استفاده از روش تحقیق اسنادی و با استناد به تمام آثار بهجا مانده از اندیشمندان فوق به بررسی موضوع پرداخته است. نتایج بررسی نشان میدهد که امام خمینی و آیتالله بروجردی طرح راهبردی تحقق وحدت و تقریب را در قالب یک نظریهی سیاسی و تلقّی وحدت به عنوان امری راهبردی و استراتژیک مینگریستند و در تلاش بودند که طی یک فرایندی، در چند مرحله شامل ایجاد بستر و شرایط مناسب برای تحقق وحدت، فعال شدن نخبگان سیاسی و مذهبی به عنوان مجریان وحدت، به کارگیری ابزارهای لازم را برای حرکت در مسیر اتحاد سیاسی مسلمانان اعمال نمایند.
تقریب
وحدت
امام خمینی(ره)
آیت الله بروجردی
استراتژی وحدت
2012
12
21
91
110
https://rjir.basu.ac.ir/article_344_a785d48e0656ca7d2fd8f3484e059619.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1391
2
5
مبانی و مؤلفه های تربیت سیاسی از دیدگاه امام خمینی(ره)
احمد
سلحشوری
محمد جواد
یداللهی فر
معصومه
خنکدار طارسی
یکی از ابعاد تربیت، تربیت سیاسی است که نظامهای سیاسی از طریق آن میتوانند ارزشهای خاص خود را در افراد نهادینه کنند. با ظهور دورة رنسانس، در مفهوم تربیت سیاسی تغییر و دگرگونی رخ داد که باعث چرخش سیاست از اخلاق به سمت قدرت شد و این چرخش پایه و اساس تربیت سیاسی غرب را شکل داد، اما در دیدگاه اسلام سیاست در خدمت اخلاق و تربیت است. این مقاله درصدد بررسی مبانی و مؤلفههای تربیت سیاسی از منظر امام خمینی(ره) است، بنابراین، با توجه به دیدگاه امام(ره) که برگرفته از اسلام است، امام(ره) موضوع سیاست را تربیت میداند. ایشان تربیت سیاسی را روی آوردن آزادانه و آگاهانه به سمت ارزشهای الهی میداند و بر این اساس، عمدهترین مبانی تربیت سیاسی را از منظر امام(ره) میتوان توحیدمحوری، فطرتمحوری، تزکیهمحوری، اخلاقمداری نام برد و همچنین مؤلفههای تربیت سیاسی از منظر ایشان آگاهی، خودشناسی، آزادی، استقلال، عدالت ذکر کرد.
امام خمینی(ره)
تربیت سیاسی
مبانی
2012
12
21
111
126
https://rjir.basu.ac.ir/article_345_43da7bafe393df5c94f4b9e8e44ab25c.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1391
2
5
مفهوم اسلام سیاسی در انقلاب اسلامی ایران
محمد صادق
جمشیدی راد
سیدمحمد رضا
محمودپناهی
بیداری اسلامی در ایران و تأثیر آن بر مصر، لیبی، یمن، بحرین، اردن و دیگر کشورهای خاورمیانه ثمرة تحولات معرفتی و مفهومی «اسلام» است. اسلام در مفهوم جدید محصول دوران مدرن و تحت عنوان «اسلام سیاسی» صورت بندی شده است که در مقابل اسلام سنتی قرار می گیرد. اسلام سنتی، دین را به حوزه امور فردی و عبادی محدود میدانست و علیرغم تعریف جامع دنیوی و اخروی از دین عملاً در کار سلطان دخالتی نداشت و کار ویژه او توجیه و مشروعیت بخشی دینی به سلطان بود. دین در مدرنیته غرب از امور عرفی و دنیوی منفک شد و اداره جوامع مبتنی بر عقل خود بنیان و مشورتی گردید. اما، در جوامع اسلامی جریان سکولاریستی و کمالیستی متجددین و روشنفکران غربگرا در فرایندی پارادوکسیکال موجب ظهور اسلام سیاسی شد. اسلام سیاسی از تعامل با غرب تا تقابل با غرب و تشکیل حکومت اسلامی تغییر معنایی داشته است. هرچند اسلام سیاسی در ایران معاصر رنگ و بوی لیبرالی و مارکسیستی هم به خود گرفت. اما، این قرائت «اسلام فقاهتی» به رهبری امام خمینی(ره) بود که توانست در انقلاب اسلامی 1357ش به آرمان تشکیل حکومت اسلامی دست یابد و دموکراسی دینی را به صورتی الهام بخش به اجرا بگذارد. در این مقاله به بررسی تحولات تاریخی، مفهومی و معرفتی اسلام سیاسی در ایران معاصر خواهیم پرداخت.
تحول مفهومی
اسلام سنتی
اسلام سیاسی
اسلام لیبرال
اسلام چپ
اسلام فقاهتی
2012
12
21
127
149
https://rjir.basu.ac.ir/article_525_6276a4d4b7363f3a23956543a2ee78f3.pdf