2024-03-29T14:17:44Z
https://rjir.basu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=91
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1392
3
8
تبیینپذیری رویکرد سیاست خارجی انقلاب اسلامی در پارادایمهای اصلی روابط بینالملل
رضا
سلیمانی
با وجود ادعای «جک گلدستون» درباره گرایش قوی متفکران علوم اجتماعی و سیاسی برای مطالعه و تبیین انقلابها، اکثر آنها، انقلاب را نوعی انحراف از هنجارها و اصول حاکم بر جامعه داخلی و بینالمللی ارزیابی میکنند و از اینرو آن را بهعنوان پدیدهای در تضاد با ثبات، نظم و امنیت قلمداد میکنند. این رهیافت، بازتاب جریان محافظهکارانهای است که همواره بر مطالعات انقلاب با هدف مهار هر انقلاب علیه منافع قدرتهای بزرگ در سراسر جهان علیالخصوص در جهان سوم حاکم بوده است. بدینسان، این مقاله میکوشد تا به این پرسش پاسخ مهم پاسخ دهد که: چرا مطالعات بینالمللی از فقر تئوریک در تبیین انقلاب اسلامی ایران رنج میبرند؛ و اینکه کدامیک از پارادایمهای عمده میتوانند نظریههای توانمندتری را برای توضیح انقلاب اسلامی ارائه دهند؟ فرضیه اصلی مقاله مزبور آن است که «رئالیسم» از کمترین قابلیت و «برساختگرایی» از بیشترین توانمندی برای تبیین این پدیده برخوردار است. در این میان، لیبرالیسم و مکتب انگلیسی در میانه این طیف قرار میگیرند.
رئالیسم
لیبرالیسم
مکتب انگلیسی
مکتب برساختگرایی
انقلاب اسلامی
هویت انقلابی
2013
12
22
1
23
https://rjir.basu.ac.ir/article_547_3a1ae01693094d2792a80f8cd5532057.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1392
3
8
بازنمایی الگویِ صدور انقلاب در اندیشهی سیاسی رهبر معظم انقلاب اسلامی (1368 تا 1388)
حسین
جعفرزاده بهابادی
محسن
خلیلی
انقلابها پدیدههای بینالمللی هستند؛ زیرا، ایدههایشان، انتشار مییابند. انقلاب اسلامی ایران نیز، در مدعایِ«تغییر نظم بینالمللی»، همجهت با سایر انقلابها است. نگارندگان مقاله، با درنظرگرفتن الگوهای ناهمانندِ صدور انقلاب، و با درنظرگرفتنِ یک پیشانگاشتِ علمی(نزدیکبودنِ نقشهای دولت سرمشق و توسعهی داخلی به الگوی صدور مسالمتآمیز انقلاب اسلامی)، کوشش کردهاند نشان دهند که با شمارش مضمونهای همپیوند با دو نقش دولت سرمشق و توسعهی داخلی در گفتارها و نوشتارهایِ رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیتالله خامنهای در بازهی زمانی 1368-1388، میتوان به این نتیجه رسید که فراوانی نقش دولت سرمشق و توسعهی داخلی، بیانگر تأمین اهداف فراملّی انقلاب اسلامی در سیاست خارجی، از راهروِ باور به الگوی فرهنگی صدور انقلاب و صدور مسالمتآمیز انقلاب است.
صدور انقلاب
حضرت آیتالله خامنهای
گفتارها
نوشتارها
دولت سرمشق
توسعهی داخلی
2013
12
22
25
49
https://rjir.basu.ac.ir/article_548_b55f1ed99d7c60aebe01c6cafcee951e.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1392
3
8
پویایی شناسی انقلاب اسلامی ایران
علیرضا
بافنده زنده
آصف
حاجی زاده
به نظر می رسد بسیاری از تئوری های انقلاب سعی دارند یک چهارچوب قابل تعمیم برای تبیین انقلاب ها ارائه دهند درحالی که هر انقلابی موجودیت منحصر به فرد خود را دارد. این تئوری ها بیشتر بر مبنای تفکر دکارتی – نیوتونی تدوین یافته اند. این نوع از تفکر برای بررسی مسائل ساده مناسب می باشد در حالی که انقلاب نتیجه یک سیستم پیچیده است. انقلاب اسلامی ایران یکی از انقلاب های مهم در دنیا می باشد که رویکردهای تقلیل گرایانه در تحلیل انقلاب ها را به چالش کشیده است. با قبول این مفروضات، مقاله حاضر با یک رویکرد کلگرا و با استفاده از روششناسی پویایی شناسی سیستم در پی پاسخگویی دوباره به این سؤال است که" چرا انقلاب ایران اتفاق افتاد؟ بر اساس تفکر سیستمی، مسائل اجتماعی همچون انقلاب از تضاد بین مؤلفه های اجتماعی حاصل می شود. در این مقاله، سیستم اجتماعی بر مبنای تعامل بین مؤلفه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تعریف شده است. بنابراین انقلاب ایران از این سه منظر مورد مطالعه قرار گرفته است. با این پیش فرضِ متدولوژی پویایی شناسی سیستم که هر رفتارِ مسأله زایی همچون انقلاب، تابعی از یک ساختار است، نمودارهای علیّ حلقوی به عنوان ابزاری مناسب برای مدلسازی تعاملات این سه حوزه و هویت یابی ساختار مسأله به کار رفت. با به کارگیری نمودارهای علیّ حلقوی، فرضیه های پویایی در راستای پاسخ به سؤال تحقیق معرفی شد.
انقلاب اسلامی ایران
نظریه های انقلاب
ایران
پویایی شناسی سیستم
2013
12
22
51
71
https://rjir.basu.ac.ir/article_549_2e3314924703c5eca8f0db8fe68b65a3.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1392
3
8
بازنمایی معنای اعتماد سیاسی در زندگی سیاسی امام خمینی(ره)
سید جواد
امام جمعه زاده
راضیه
مهرابی کوشکی
مسئله اصلی این مقاله، فهم معنای اعتماد سیاسی در بستر زندگی سیاسی امام خمینی(ره) است. اینکه امام دو دوره کلان از زندگی سیاسی خود یعنی قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران چگونه اعتماد سیاسی را معنا و چه قواعدی برای تداوم آن لحاظ کرد؟
در این نوشتار تلاش می شود تا با رویکردی نو به اندیشه و عمل امام(ره) و با تمسک به «نظریه کاربردی زبان» و بهره مندی از امکانات جامعه شناختی آن، با بازنمایی معنای «اعتماد سیاسی» در زندگی سیاسی امام خمینی(ره) به فهم مناسبی از این مفهوم دست یابیم. بر اساس این رویکرد، «اعتماد سیاسی» به عنوان یک زبان در دل بازیای محصور است که «قواعد» و «نظام پیروی از قواعد» آن را صورت زندگی تعیین میکند. لذا در این پژوهش زندگی سیاسی امام(ره)، بستر مناسب برای فهم و توصیف معنای آن لحاظ می شود. بررسی دو دوره از حیات سیاسی امام در دوران مبارزه و رهبری نشان داد که ایشان به عنوان سیاستمداری عملگرا و مجتهدی که به مقتضیات زمان و مکان توجه دارد با شناخت خصوصیات روانی، جامعه شناختی و مذهبی زندگی ایرانی معنایی از مفهوم اعتماد سیاسی را سامان می دهد که در آن قواعد «دولت خدمتگزار» و «ملت حمایتگر» تسهیل کننده رابطه شهروندان و دولت در جهت همکاری و انجام امور است. در این بازی زبانی ادراک شهروندان از عملکرد دولت بر مبنای خدمتگزاری شکل می گیرد و در مقابل افراد اطمینان و اعتماد خود را در قالب پشتیبانی و حمایت از نظام و کارگزارانش ابراز می کنند. تجربه زندگی سیاسی امام نشان داد آنگاه که قواعد اعتماد بر مبنای زور و ارعاب چیده شود و دولت نیازی به اعتماد شهروندانش احساس نکند و برای حفظ کیان خود به نیروها و قدرت های خارجی تکیه زند؛ آفاتی گریبان گیر جامعه و نظام سیاسی خواهد شد که در آن پیروان و بازیگران قواعد سیاسی به دشمنی، تنفر، کارشکنی و بی قانونی روی خواهند آورد.
امام خمینی
صورت زندگی
بازی های زبانی
اعتماد سیاسی
حمایت سیاسی
دولت خدمت گزار
2013
12
22
73
92
https://rjir.basu.ac.ir/article_550_515c0cc963055117cb81f54a05de22c0.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1392
3
8
بررسی و تحلیل فرایند استقرار و انسجام یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه
یدالله
هنری
علی
آزرمی
انقلاب اسلامی باعث شکل گیری گفتمان و نظام معنایی جدیدی در ایران شد. یکی از گونه های بررسی ومطالعه پدیده های سیاسی، تحلیل آنها بر اساس روش تحلیل گفتمانی است. نظریه تحلیل گفتمان لاکلا وموفه یکی از غنی ترین نظریه ها در حوزه تحلیل گفتمان می باشد. پرسش اصلی این مقاله آن است که بر اساس نظریه یاد شده، مفصل بندی مفاهیم، فرایند هویت یابی و استقرار گفتمان انقلاب اسلامی ایران چگونه بوده است. در پاسخ به این پرسش و با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، فرضیه اصلی مقاله این است که اسلام سیاسی فقاهتی، و امام خمینی (ره) دال مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی بوده و بقیه دالها و مفاهیم حول آن مفصل بندی شده اند. بر این اساس باستان گرایی افراطی و سکولاریسم غربی غیریت هایی هستند که باعث استقرار و هویت یابی گفتمان انقلاب اسلامی شده اند. در این مقاله بر مبنای اندیشه متفکران اسلام سیاسی فقاهتی، مفصل بندی شدن مفاهیم را بررسی کرده و ضمن اشاره به نقش امام خمینی و شاگردان ایشان در فرایند غیریت سازی با گفتمان حاکم که هدف عمده آن جدایی دین از سیاست بود، مهمترین عناصری را که مؤید استقرار و هژمونیک شدن گفتمان اسلام سیاسی شدند، همانند همه فهم بودن و سادگی و عاری از تعقید و پیچیدگی بودن زبان امام، و نیز در دسترس بودن و حضور مردم ـ تحلیل و بررسی شده اند.
گفتمان
انقلاب اسلامی ایران
اسلام سیاسی فقاهتی
امام خمینی(ره)
باستان گرایی و سکولاریسم
لاکلا و موفه
2014
01
01
95
118
https://rjir.basu.ac.ir/article_551_6bad545e588ffdf39736c80735fe4314.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1392
3
8
بازخوانی گفتمان مسلط روشنفکریِ هم پیوند با انقلاب اسلامی در چهارچوب ملی گرایی فرهنگی
احمد
رشیدی
پژوهش حاضر به دنبال هویت شناسی گفتمان مسلط روشنفکریِ ایران در آستانه ی انقلاب اسلامی و بازخوانی آن در قالب دانش واژه های شناخته شده تر است. بر اساس فرضیه ی مقاله، گفتمان مذکور در چهارچوب ملی گرایی فرهنگی قابل تحلیل است. یافته های پژوهش که مؤید تأیید این فرضیه است نشان می دهد که گفتمان مذکور مؤلفه های مشترک و مهمی با ملی گرایی فرهنگی دارد. در این میان، مهمترین مؤلفه های مشترک عبارتند از: تأثیرپذیری از اندیشه های رمانتیک و ضد روشنگری غربی؛ باور به اندام وارگی اجتماعی؛ تکاپو برای عبور از بحران هویت و تعریف رسالت اجتماعی برای روشنفکران؛ مقابله با مدرنیته غربی و نفی تقلید فرهنگی؛ تغییر تمرکز از دولت و انجام اصلاحات حقوقی به مردم و انجام اصلاحات اجتماعی؛ تلقی فرهنگ عامه به مثابه منبع اصلی هویت؛ پیگیری پروژهای برای تغییر اجتماعی و پیشرفت.
ملی گرایی فرهنگی
گفتمان روشنفکری
فرهنگ اصیل
تقلید فرهنگی
بازگشت به خویشتن
اندام-وارگی اجتماعی
غرب ستیزی
2013
12
22
119
137
https://rjir.basu.ac.ir/article_552_72834d37938da9ce541aa8a71a9c4b81.pdf
پژوهشنامه انقلاب اسلامی
2251-8681
2251-8681
1392
3
8
تفاوت نقش و جایگاه ارتش در فرایند انقلاب اسلامی ایران و تحولات 2011 مصر
محمد جواد
هراتی
محمود
ظفری
جایگاه ارتش در مقابله با انقلاب ها و حفظ نظام های استبدادی یا عکس آن پیوستن به انقلابیون و سقوط نظام های استبدادی، از موضوعات مهم در پژوهش های مرتبط با انقلاب است. از این رو مطالعه تطبیقی جایگاه ارتش در مواجه با انقلاب اسلامی ایران و تحولات 2011 مصر حائز اهمیت پژوهش است. مقاله حاضر در تلاش است تا با مطالعه تطبیقی به تبیین تفاوت جایگاه ارتش ایران در پیروزی انقلاب و تداوم آن آن و جایگاه ارتش مصر در جنبش 2011 مصر و پس از آن پرداخته و به این سئوال پاسخ دهد که چه تفاوت های ماهوی و ساختاری در ارتش ایران در آستانه انقلاب و ارتش مصر در سال 2011 وجود داشته و ایت تفاوت ها چه تأثیری بر نقش و جایگاه ارتش در تحولات انقلابی داشته است. مقاله حاضر با اشاره به تئوری هایی در باب رابطه ارتش با قدرت سیاسی به تبیین موضوع مورد بحث مقاله پرداخته است. نگارندگان بر این باورند که در ایران وجود رهبری حضرت امام(ره) و چگونگی تعامل ایشان با ارتش و همذاتپنداری فرهنگی- مذهبی بدنه ارتش و مردم سبب همراهی ارتش با انقلابیون شد در حالی که در مصر، ارتش خود رهبری مرحله انتقالی را بر عهده داشت و محبوبیت مردمی و زاویه داشتن و جدا بودن ساختار نهادینه ارتش از سیاستهای مبارک اجازه نقش آفرینی مستقل به ارتش را داد. از دیکر تفاوت های ماهوی ارتش در ایران و مصر می توان به کارکرد تعریف شده برای ارتش و نوع وابستگی آن در ایران و مصر اشاره نمود.
ارتش
انقلاب
مصر
ایران
ساختار ارتش
فرماندهان نظامی
2013
12
22
139
155
https://rjir.basu.ac.ir/article_553_e6923e6a849703d5eb0ddf409bec8898.pdf