بازتاب انقلاب اسلامی درمعماری معاصر ایران ( سالهای 1367-1357) (نمونه موردی: 20پروژه شاخص با کاربری عمومی که در سالهای مذکور طراحی شده اند)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار رشته معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی ، شبستر، ایران

2 دانشجوی دکترای معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی ، شبستر، ایران

چکیده

معماری بناها در هر منطقه ای متاثر از حوزه های مختلف از جمله اقتصاد و سیاست و روابط بین الملل آن منطقه می باشد. همچنین معماری همواره متاثر از فرهنگ و پدیده های اجتماعی هر جامعه بوده است. انقلاب نیز از دیدگاه جامعه شناسی به نوعی جز پدیده های سیاسی-اجتماعی جوامع بوده که تحت تاثیر عوامل مختلف در برخی از جوامع رخ می دهد. کشور ایران در چند دهه اخیر شاهد تغییرات اجتماعی و سیاسی از جمله انقلاب و به دنبال آن جنگ ایران و عراق بوده است. با عنایت به اینکه هر یک از انقلاب ها ی جهان متاثر از عوامل خاص آن اجتماع در زمان و مکان خاص و دارای ریشه ها و بسترهای متفاوتی می باشند.ضمن بررسی ریشه های شکل گیری انقلاب اسلامی در مقایسه با انقلاب های مهم جهان ، انعکاس این پدیده اجتماعی بر معماری دهه57 تا 67 بررسی گردیده است و در نهایت با شناسایی جریان ویژهمتاثر ازپیامدهای اجتماعی و جامعه شناختی شاخصه های معماری دهه مذکور عنوان می گردد.این مقاله درپی آن است تا با روش توصیفی –تحلیلی، آثار شاخص(نمونه موردی: 20پروژه شاخص با کاربری عمومی که در سالهای مذکور طراحی شده اند) و نظرات منتقدان، سبک های رایج و عوامل موثر در پدید آمدن این سبک ها را در سالهای 1367-1357 با شاخصه دیدگاه امام خمینی (ره) وفرمایشات مقام معظم رهبری دردو مقوله هویت و ایدئولوژی در ایران تبیین نماید.و به سوال اصلی پژوهش که چه رابطه ای میان انقلاب و معماری دهه پس از آن وجود دارد،پاسخ دهد.

کلیدواژه‌ها


-   اسمعیلی، حمیدرضا؛ مسعودنیا، حسین؛ امام جمعه زاده، سید جواد؛ آقا حسینی، علی رضا (1395)، «تحلیلی بر ایدئولوژی سیاسی آیت الله خامنه‌ای در سه دهه 1340-1360»، فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، شماره19.
-   اصفهانی، عبدالله (1382)، «قیام 15 خرداد قیامی اعتقادی و مردمی»، درس‌هایی از مکتب اسلام، شماره 3 : 53 -54.
-   اعتصام، ایرج و فرمهینی فراهانی، رضا و اقبالی، سید رحمان (1392)، «سیر تحولات فرمی در طراحی معماری بناهای فرهنگی در معماری معاصر ایران»، هویت شهر، شماره 14.
-   افتخاری، اصغر؛ اسدی، علیرضا؛ نزهت، ابراهیم (1393)، «ناسیونالیسم و هویت ملی در اندیشه حضرت آیت الله خامنه‌ای»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، شماره 11.
-   آبراهامیان، یراوند (1378 )، ایران بین دو انقلاب، ترجمه: گل محمدی، احمد و فتاحی، محمد ابراهیم، تهران، نشر نی.
-   بانی مسعود، امیر (1394)، معماری معاصر ایران، تهران: انتشارات هنر معماری قرن، چاپ ششم.
-   بمانیان، محمدرضا؛ پورجعفر، محمدرضا؛ احمدی، فریال؛ صادقی، علی رضا (1389)، «بازخوانی هویت معنوی و انگاره‌های قدسی در معماری مساجد شیعی»، فصلنامه علمی- پژوهشی شیعه شناسی، شماره30.
-   پیر نیا، محمد کریم (1383)، سبک شناسی معماری ایرانی، تهران: انتشارات سروش دانش.
-   تقی لو، فرامرز (1394)، «مشروطیت و جمهوری اسلامی، نظریه سیاسی شیعه در گذار از تقابل سنت و تجدد»، فصلنامه علمی- پژوهشی انقلاب اسلامی، شماره 16.
-   خامنه‌ای، سید علی (1360)، «هیچ ارتشی در دنیا وجود ندارد که بتواند اینچنین در مقابل دشمن مقاومت کند»، روزنامه اطلاعات، 2/10/1360.
-   خامنه‌ای، سید علی (1361)، «هنر، مکمل وجود انسان و جامعه است»، روزنامه جمهوری اسلامی، 22/3/1361.
-   درخشه، جلال؛ رحمتی، مسعود؛ جاوری، محمد جواد (1392)، «جهانی سازی در اندیشه سیاسی حضرت آیت الله خامنه‌ای (مدظله العالی)»، فصلنامه علمی -پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، شماره 9.
-   زرکش، افسانه (1388)، عوامل مؤثر بر معماری بناهای خصوصی در معماری معاصر ایران: سال‌های 85-1357، کتاب ماه هنر: 127.
-   قبادیان، وحید (1392)، سبک شناسی و مبانی نظری درمعماری معاصر ایران، تهران: انتشارات علم معمار، چاپ دوم.
-   قنبری، اکبر (1378)، «معماری انقلاب در دنیای جدید»، فصلنامه نقدو نظرسال پنجم، شماره 1-2.
-   کاظمی، علی (1388)، «بررسی تطبیقی انقلاب اسلامی با انقلاب‌های بزرگ دنیا»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال ششم، شماره 18.
-   معصومی، سید محمد (1395)، «تبیین ماهیت نوگرایی انقلاب ایران از منظر پارادایم اصالت‌گرای اسلامی»، فصلنامه علمی- پژوهشی انقلاب اسلامی، شماره 18.
-   ملکوتیان، مصطفی (1381)، «انقلاب از آغاز تا فرجام» مروری بر ویژگی‌های هفتگانه مشترک انقلاب‌ها، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 57.
-   موثقی، سید احمد (1384)، «نوسازی و اصلاحات در ایران معاصر»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 69.
-   مومنی راد، احمد (1381)، «مقایسه تطبیقی انقلاب چین، الجزایر و انقلاب اسلامی ایران»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی شماره 7 و 8 .
-   مهدوی نژاد، محمد جواد و خبری، محمد علی و عسگری مقدم، رضا (1389)، «تجدید حیات‌گرایی و معماری معاصر ایران در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 2.
-   ناری قمی، مسعود (1394)، «نقدی بر پژوهش‌های تفسیری تاریخی در خصوص معماری معاصر ایران- نمونه موردی: معماری دوره پهلوی اول»، مطالعات معماری ایران، شماره 7.
-   نجاتی، غلامرضا (1371)، تاریخی سیاسی 25 ساله ایران، ج 1، تهران: رسا، 240.