الگوی جمهوری اسلامی و مسئله اولی‌الأمر در منظومه فکری و اندیشه سیاسی خرقانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری

2 دکتر تاریخ

10.22084/rjir.2022.25945.3471

چکیده

بررسی مختصات اندیشه و منظومه فکری سیداسدالله خرقانی به عنوان یکی از روحانیون و شخصیت‌های موثر در تحولات دوران مشروطه و پس از آن، سوای اثرگذاری آن، از این جهت که می‌توان آن را همچون آینه تمام‌نمای جنبه‌های سیاسی‌شدن اسلام، تأثیر جنبه‌های مختلف نوگرایی در فکر دینی و هم‌زمان ظهور اندیشه سیاسی جدید در اسلام برای ایجاد نوعی نظام سیاسی جدید در قالب جمهوری اسلامی را ملاحظه کرد، اهمیت دارد. در این راستا در پژوهش حاضر سعی شده است تا ضمن ارائه توصیفی اجمالی از زندگی، زمانه و آثار خرقانی، به فعالیت‌ و کنش‌های سیاسی خرقانی پرداخته شود. این موضوع سوای اینکه به درک نسبت بین عمل (کنش) و نظر (اندیشه) در ارتباط با خرقانی کمک می‌کند، می‌تواند به مثابه مقدمه‌ای بر فهم مختصات فکری او در دو عرصه «خوانش وی از اسلام» (اسلام‌شناسی) و «اندیشه سیاسی او در حوزه شکل، ماهیت و ساختار حکومت و مشخصات حاکم اسلامی» که بخش اصلی پژوهش حاضر را در‌بر می‌گیرد، در نظر گرفته شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تفسیر سیاسی خرقانی از مشخصات حاکم اسلامی در قالب «اولی‌الأمر انتخابی» و الگوی مطلوب حکومت در قالب نوعی «نظام جمهوری اسلامی» در عصر غیبت، مهم‌ترین نوآوری او و به مثابه سرآغاز راهی نو در نظریات جدید در فقه و اندیشه سیاسی شیعه است که می‌توان امتداد آن را تا انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران پی‌گرفت. روش مورد استفاده در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی بوده و از ابزارهای کتابخانه‌ای، اسنادی، منابع الکترونیکی و پایگاه‌های اینترنتی برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است

کلیدواژه‌ها

پژوهشنامه انقلاب اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 08 خرداد 1401

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار