معرفت دینی و تاثیر آن بر مفهوم آزادی در اندیشه امام خمینی(ره)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

چکیده

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اسلام سیاسی با ورود به عرصه عملی سیاست، با مسائل جدید و مفاهیم بازتفسیر شده از سوی برخی از خرده گفتمان‌های سیاسی روبه‌رو شد. آزادی، ازجمله مفاهیمی بود که در منازعه خرده گفتمان‌های مختلف معنایی متفاوت بر آن حمل می‌شد و در همین فضا نیز نظریه‌پردازان گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی در مفصل‌بندی گفتمانی خود، معنای این دال شناور را با تکیه ‌بر نظم معرفتی دینی تثبیت کردند. امام خمینی(ره) اندیشمند برجسته این جریان فکری، در این شرایط، با تأکید بر روش فقاهتی، سعی در تعریف و ترسیم حدود آزادی می‌نماید. در این نوشتار این فرض به آزمون گذاشته می‌شود که به دلیل معرفت‌شناسی دین‌محور امام(ره)، با وجود زمانه و زمینه متحول «هم مفهوم آزادی و هم حدود آن در اندیشه امام خمینی(ره)، همواره ثابت بوده است». امام(ره) با تکیه‌ بر معرفت دینی با تعریفی همسو با مفهوم «آزادی مثبت»، آزادی را «حقی الهی و ذاتی برای انسان» که به سعادت و تعالی حقیقی انسان کمک می‌کند تعریف و آزادی مورد نظر گفتمان لیبرالِ غربی را رد ­کردند. در این نوشتار با استفاده از روش ­شناسی کوئنتین اسکینر، ضمن واکاوی فضای بیان آراء فقهی-سیاسی امام خمینی(ره)، تفسیر دین و تأثیر آن بر مفهوم آزادی در آراء سیاسی ایشان تحلیل می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Religious knowledge and its impact on the freedom Concept in thought of Imam Khomeini

نویسندگان [English]

  • hamdallah akvani 1
  • mohsen shafiei saifabadi 2
1 yasouj university
2 Yasouj University
چکیده [English]

After the Islamic Revolution in Iran, political Islam to enter the realm of practical politics, face with new issues and concepts interpreted by some other political discourses. Freedom one of the most important concepts in the discourse of conflict, it carried a different meaning. The Imam Khomeini as intellectual scholar of this discourse, in these conditions, with emphasis on jurisprudents method, trying to define and delineate the limits of freedom. In this paper, the assumption will be tested: that imam Khomeini's religious epistemology, The concept of freedom and its framework, has been fixed in his thought’’.  In this paper, using Quentin Skinner methodology, we analyzed the expression of political and religious views of Imam Khomeini, the interpretation of the concept of freedom of religion and its impact on his political views. Imam relying on religious knowledge defines the concept of freedom as "positive freedom". He defines the concept of freedom as "divine and natural right" that helps the true happiness of human.

کلیدواژه‌ها [English]

  • interpretation of religion
  • political and social context
  • freedom
  • Imam Khomeini

مراجع

-     اخوان کاظمی، بهرام (1378)، «دموکراسی و آزادی از دیدگاه امام خمینی(ره)»، فصلنامه دانشگاه اسلامی، شماره نهم و دهم.

-     اسکینر، کوئینتن (1372)، ماکیاولی، ترجمه عزت­الله فولادوند، تهران: طرح نو.

-     افروغ، عماد (1378)، «آزادی در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)»، فصلنامه دانشگاه اسلامی، شماره 9 و 10.

-     البدور، سلمان (1375)، «خداشناسی و خودشناسی»، مجله حضور، شماره 17.

-     بازرگان، مهدی(1361)، مشکلات و مسائل اولین سال انقلاب، تهران: عبدالعلی بازرگان.

-     بازرگان، مهدی (1364)، بازیابی ارزش‌ها، تهران: انتشارات نهضت آزادی.

-     بازرگان، مهدی (1377)، پادشاهی خدا، تهران: شرکت سهامی انتشار.

-     برلین، آیزیا (1368)، چهارمقاله در باب آزادی، ترجمه محمد علی موحد، تهران: خوارزمی.

-     تاجیک، محمدرضا (1382)، «مردم‌سالاری دینی، به‌سوی یک گفتمان مسلط»، فصلنامه دانشگاه اسلامی، شماره 20. 

-     ستوده، امیررضا (گردآورنده) (1374)، پا به‌پای آفتاب: گفته­ها و ناگفته­ها از زندگی امام خمینی(ره)، تهران: نشر پنجره.

-     ستوده، امیررضا (گردآورنده) (1378)، امام خمینی(ره) و قرائت‌های  نوین از دین، تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات.

-     حسینی زاده، محمدعلی (1386)، اسلام سیاسی در ایران، قم: انتشارات دانشگاه مفید.

-     خسرو پناه، عبدالحسین (1376)، «نظریه تأویل و رویکردهای آن»،  مجله کتاب نقد. شماره 5 و6 .

-     خواجه سروی، غلامرضا (1382)، رقابت سیاسی ­و ثبات ­سیاسی در جمهوری ­اسلامی ­ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب.

-     خمینی، آیت‌الله سید روح‌الله (1371)، صحیفه نور، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.

-     خمینی، آیت‌الله سید روح‌الله (1363)، تحریرالوسیله، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

-     خمینی، آیت‌الله سید روح‌الله (1378)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

-     خمینی، آیت‌الله سید روح‌الله (1378)، آداب الصلاه، چاپ دوم، ت‍ه‍ران‌: مؤس‍س‍ه‌ ت‍ن‍ظی‍م‌ و ن‍ش‍ر ت‍راث‌ الام‍ام‌ ال‍خ‍م‍ی‍ن‍ی(ره).

-     خمینی، آیت‌الله سید روح‌الله (1377)، ص‍ح‍ی‍ف‍ه‌ ان‍ق‍لاب‌: وص‍ی‍ت‌ن‍ام‍ه‌ س‍ی‍اس‍ی‌ - ال‍ه‍ی‌ ح‍ض‍رت‌ ام‍ام‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی(ره)،  ت‍ه‍ران: انتشارات آب‍ا.

-     دلشاد تهرانی، مصطفی (1380)، عارض خورشید: مقدمه‌ای بر اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، چاپ دوم، تهران: انتشارات دریا.

-     دو هفته­نامه عصر ما، شماره 30، 22/9/1374، صفحه 1 تا 8.

-     روشن، امیر (1387)، «کوئنتین اسکینر و هرمنوتیک قصدگرا در اندیشه سیاسی»، مجله رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی. شماره 14.

-     عابدی اردکانی، محمد (1381)، سنت و نوسازی سیاسی، چاپ اول، یزد: بنیاد فرهنگی پژوهشی ریحانه الرسول.

-     عابدی اردکانی، محمد (1388)، «آیت‌الله سید روح‌الله خاتمی پیرو بی‌بدیل اسلام ناب محمدی»، فصلنامه حضور، شماره 69.

-     فی، برایان (1381)، فلسفه امروزین علوم اجتماعی، ترجمه خشایار دیهیمی. تهران: طرح نو.

-     ک‍ل‍ی‍ن‍ی‌، م‍ح‍م‍دب‍ن‌ ی‍ع‍ق‍وب (1313هـ.ق)، اص‍ول‌ ال‍ک‍اف‍ی‌، ‌ت‍ص‍ح‍ی‍ح‌ م‍ی‍رزا م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ ش‍ری‍ع‍ت‍م‍دار ت‍ب‍ری‍زی‌‌، ت‍ب‍ری‍ز: ک‍ارخ‍ان‍ه‌ م‍ش‍ه‍دی‌ اس‍دآق‍ا.

-     کوهن، کارل (1373)، دموکراسی، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات خوارزمی.

-     لکزایی، شریف (1380)، «نظریه آزادی سیاسی در اندیشه امام خمینی(ره)»، فصلنامه حضور، شماره 37.

-     مرتضوی، خدایار (1385)، «بررسی آثار اسکینر و کاوشی­در نقد وی ­بر متدلوژی­ قرائت ­زمینه­ای»، مجله قبسات. شماره 42.

-     م‍ج‍ل‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍اق‍ر ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د ت‍ق‍ی‌ (1315)، ب‍ح‍ارالان‍وار، ته‍ران: ‌محمد‌حسین تاجر کاشانی.

-     منوجهری، عباس (1381)، هرمنوتیک، دانش و رهایی، چاپ اول، تهران: بقعه.

 

-     Benard, Cheryl, Khalizad, Zalmay (1986), the government of god Iran Islamic Republic, newyork: Columbia university press.

-     Hodad, T.F (1986), The Concise Oxford Dictionary of English Etymology.

-     Quentin Skineer (2002), The View from Cambridge, The Journal of Political philosophy.

-     Quentin Skineer (200), Vision of Politices, Volume 1:Regarding method, Cambridge University press,

-     Quentin Skineer (1893), Nicomachean Ethics, Trans. by F. H. Peters, London: Kegan Paul, Trench, Trubner & Co.

-     Quentin Skineer (1988a), “Meaning and Understanding in the History of Ideas,” in James

-     Quentin Skineer (1988b), “Motives, Intentions and the Interpretation of Texts”, in James

-     Quentin Skineer (1988c), “Social Meaning and the Explanation of Social Action”, in James Tully, Meaning and Context: Quentin Skinner and his Critics, Princeton: Princeton University Press.

-     Quentin Skineer (1988d), “Some Problems in the Analysis of Political Thought and Action”.

 

پژوهشنامه انقلاب اسلامی(علمی-پژوهشی)

دوره 5، شماره 15
تابستان 1394
صفحه 45-64

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار