ماهیت راهبرد عربستان سعودی علیه انقلاب اسلامی ایران در منازعات سوریه و عراق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه گیلان

2 دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه گیلان

چکیده

انقلاب اسلامی ایران توانسته معادلات سیاسی در منطقه و جهان اسلام را از طرق مختلف و بخصوص الگو دهی به جنبش های اسلام گرا تحت تاثیر قرار دهد. در همین راستا بعد از وقوع انقلاب اسلامی، دولتهای پادشاهی و محافظه کار عرب خلیج فارس بخصوص عربستان سعودی همواره کوشیده اند با استفاده از ابزراهای مختلف از صدور و نفوذ الگوی انقلاب اسلامی ایران که می توانست نظام سیاسی محافظه کار آنها را با چالش مواجهه نماید مقابله نمایند. از جمله این تلاشها دخالت دولتهای محافظه کار و بخصوص پادشاهی سعودی در منازعات داخلی سوریه و عراق است که در ادامه فعالیت های ستیزه جویانه بر علیه انقلاب اسلامی ایران قرار می گیرد . حال این سوال اساسی قابل طرح است که رویکرد عربستان به منازعات سوریه و عراق چگونه می تواند با الگوی کلان تقابل جویانه عربستان سعودی بر علیه انقلاب اسلامی ایران پیوند برقرار نماید؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که عربستان سعودی با استراتژی تغییر رژیم در سوریه و به چالش کشیدن هژمونی شیعیان در ساختار سیاسی عراق، به دنبال کاهش نفوذ انقلاب اسلامی ایران در منطقه و تضعیف محور مقاومت و اسلام گرایی انقلابی ایران می باشد زیرا که این الگو می تواند اسلام محافظه کار عربستان را در پهنه مسائل عربی و بخصوص منطقه شامات و مسئله فلسطین با چالش مواجهه نماید. در این راستا عربستان سعودی با بهره گیری از مفهوم هلال شیعه در منطقه، سعی می نماید جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک نظام تهدید محور در منطقه ترسیم نماید.

کلیدواژه‌ها


-   احمدی، وحیده (1392)، رویکرد اتحادیه عرب به مسئله فلسطینی ها، فصلنامه فلسطین، شماره 22 و 23. صفحات 65-43
-   اسدی، علی اکبر (1389)، عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران: موازنه‌سازی و گسترش نفوذ، پژوهش‌های سیاست خارجی مجمع تشخیص مصلحت نظام
-   اسدی، علی اکبر(1387)، عربستان سعودی و عراق پس از صدام، برگفته از سایت
-   جانسیز، احمد و دیگران (1393)، «رویارویی ایران و عربستان در بحران سوریه»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، شماره 12، صفحات 92-67
-   کوهکن، علیرضا و تجری، سعید (1393)، «بحران سوریه و سیاست منطقه‌‌ای عربستان سعودی»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره 10. صفحات 128-113
-   گودرزی، طاهره (1393)، «صف‌آرایی کشورهای عربی در قبال جنگ 22 روزه غزه»، ماهنامه اطلاعات راهبردی، س 6، ش 69 و 70، بهمن و اسفند 87، صص 61-60.
-   مشیر زاده، حمیرا (1384)، تحول در نظریه‌های روابط ‌بین‌الملل، سمت.
-   نیاکوئی، سید امیر (1392)، بررسی بحران‌های عراق و سوریه در پرتوی نظریه‌های امنیتی، فصلنامه سیاست جهانی، سال دوم، شماره اول، صفحات 115-95
-   هراتی، محمدجواد و دیگران (1394)، بازتاب نظم سیاسی جدید عراق بر روابط دوجانبه ایران و عربستان، فصلنامه سیاست جهانی، سال چهارم، شماره 3، صفحات 194-149.
-   ونت، الکساندر (1384)، نظریه اجتماعی سیاست ‌بین‌الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، دفتر مطالعات سیاسی و ‌بین‌المللی.
-  Abir, Mordechai. (1988), "Saudi Arabia in the Oil Era: Regime Elites." Conflicts and Collobaration, Westview Press.
-  Bradley, John R., (2005), "Saudi Arabia Exposed: Inside a Kingdom in Crisis", Palgrave Macmillan, London.
-  Baezegar, Keyhan (2008), Iran and the Shiite Crescent: Myths and Realities, Brown Journal of World Affairs, Fall/Winter, Volume XV, Issue 1.
-  Christopher M. Blanchard, (2009), Iraq: Regional Perspectives and U.S. Policy, Congressional Research Service, October6, 2009, www.crs.org.
-  Cordesman, Anthony H. (February 2, 2009), The “Gaza War”: A Strategic Analysis, CSIS (Central For Strategic & International Studies).
-  Rubin, Barry (2007), the Truth about Syria, New York, Palgrave Macmillan.
-  Deeb, Marius. (2013), Syria, Iran, and Hezbollah: The Unholy Alliance and Its War on Lebanon. Vol. 640. Hoover Press.
-  Ehteshami, Anoushiravan (2007), Iran’s Politics and Regional Relation: Post-Détente, Vol XI.
-  Hassan, Hassan (2013), The Gulf states: "United against Iran, divided over Islamists", In: The Regional Struggle for Syria, edited by Julien Barnes- Dacey and Daniel Levy, European Council on Foreign Relations.
- Khashan, Hilal. (2013). "Hezbollah's Plans for Lebanon". "Middle East Quarterly” www.meforum.org/3534/hezbollah-lebanon      .        
-  Shabaneh, Ghassan (9 December 2013) Kerry’s Visit to Saudi Arabia and the Saudi American Relations, Al Jazeera Center for Studies.
-  Unver Noi,Aylin (2014), “A Clash of Islamic Models”, Current Trends in Islamist Ideology / VOL. 15.
-  Price, Richard and Christian Reus-Smith (1998). "Dangerous Liaisons? Critical International Theory and Constructivist", European Journal of International Relation, Vol. 4, No. 3.
-  Al-Jazeera, (2014)” Egypt sentences Al Jazeera journalists to years in prison”, 23 June 2014.
-  BBC News Online, (19 June 2014), "How Isis is spreading its message online", 19 June 2014.
-  Daily Star (Lebanon) (25 September 2014), "Death threats for Saudi pilots after ISIS raids", 25 September 2014.
-  Reuters, (16 June 2014), "Saudi rejects foreign interference in Iraq, blames 'sectarian' Maliki", 16 June 2014.