الگوی راهبردی تحقق دانشگاه اسلامی از منظر امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

امام خمینی(ره) با تبیین آسیب­های فرهنگ استعماری گریبان­گیر دانشگاه­ها، عرصه را برای تأمل در مورد ایده­ی اصلاح فرهنگ حاکم بر دانشگاه و دست­یابی به دانشگاه اسلامی هموار نمود. هدف پژوهش حاضر تبیین راهبردهای تحقق دانشگاه اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره) می­باشد که به‌شیوه­ی سندکاوی با استناد به مطالعات کتابخانه­ای به‌ویژه از طریق تأمّل بر مجموعه 22 جلدی صحیفه امام(ره) انجام شده است. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش، راهبردهای تحقق دانشگاه اسلامی با تأمل بر دیدگاه­های حضرت امام(ره) عبارتند از: 1) ایجاد فضای سالم و عاری از فساد، 2) انسان­سازی و اخلاق­مداری، 3) به­کارگیری مدیران متعهد و ارزشی، 4) تربیت نیروهای انسانی متخصص و متعهد، 5) وحدت حوزه و دانشگاه، 6) قطع وابستگی به بیگانگان و استقلال کشور، 7) مسئولیت­پذیری و اسلامی عمل کردن، 8) کارآمدی و برقراری ارتباط با جامعه، 9) تولید و استفاده از متون علمی مناسب و اسلامی و 10) جهت­گیری توحیدی و معنوی محتوای علوم.

کلیدواژه‌ها


- پاک­نیت، محمدجواد و عباسی­نوذری، حسین (1391)، شاخصه­های دانشگاه اسلامی در اندیشه­ی آیت­الله خامنه‌ای، مندرج در مجموعه مقالات جشنواره فرهنگی و هنری بیست و سه سال ره­بر، دانشگاه، خودباروی. معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه صنعتی شریف، تهران.
- تاجدوزیان، حمید و نوروززاده، رضا (1390)، استراتژی وحدت در عین کثرت شورای عالی انقلاب فرهنگی در مصوبات فرهنگی دانشگاه­ها، پژوهش­نامه 87؛ دانشگاه و مسائل فرهنگی(2)، تهران: پژوهشکده تحقیقات راهبردی.
- جبارزاده، وحید؛ تباربائی، محمد علی و حسین­نیا، هادی (1389)، ضرورت توسعه فرهنگی از دیدگاه امام خمینی(ره)، نامه پژوهش فرهنگی، سال یازدهم، شماره دهم، تابستان.
- خامنه­ای، سید علی (1389)، حدیث ولایت، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
- خرمشاد، محمدباقر و آدمی، علی (1388)، انقلاب اسلامی، انقلاب تمدن­ساز؛ دانشگاه ایرانی، دانشگاه تمدن­ساز، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره 6، تابستان، صص188-161.
- خمینی، روح­الله (1381)، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- خمینی، روح­الله (1385)، صحیفه نور، مجموعه‌ی 22 جلدی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (1389)، منشور فرهنگی انقلاب اسلامی (1): مجموعه موضوعی رهنمودها و دیدگاه­های رهبر معظم انقلاب اسلامی در عرصه­ی فرهنگ، تهران: انتشارات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- ذاکر صالحی، غلامرضا (1384)، دانشگاه ایرانی، تهران: انتشارات کویر، چاپ اول.
- رحیمی­پطرودی، سهیل (1390)، دانشگاه اسلامی در اندیشه­ی امام خمینی(ره)، پایان نامه کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- زارعت، عباس (1376)، راههای اسلامی کردن دانشگاه­ها، فصلنامه دانشگاه اسلامی، شماره اول، تابستان، صص48- 34.
- سلطان­محمدی، فاطمه (1391)، بازخوانی چرایی و چگونگی وحدت حوزه و دانشگاه، مندرج در مجموعه مقالات جشنواره فرهنگی و هنری بیست و سه سال ره­بر، دانشگاه، خودباروی. معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه صنعتی شریف، تهران.
- شرف­زاده، محمد (1384)، انقلاب فرهنگی در دانشگاه­های ایران، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
- شریعتمداری، علی (1388)،جامعه و تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- عیوضی، علی­اشرف (1381)، قطره­ای از دریا، سیری در اندیشه­های امام خمینی(ره) درباره­ی دانشگاه اسلامی، فصلنامه دانشگاه اسلامی، سال ششم، شماره 14، صص22-13.
- فراهانی، مجتبی (1389)، تعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی(ره) (اهمیت، جایگاه و عوامل مؤثر بر تعلیم و تربیت)، تهران: دفتر نشر و تنظیم آثار امام خمینی(ره)، چاپ ششم.
- فرجی ارمکی، اکبر (1386)، رسالت و نقش دانشگاه اسلامی در تمدن­سازی و تولید علم دینی، فصلنامه دانشگاه اسلامی، سال یازدهم، شماره 4، زمستان، صص80- 64.
- مطهری­نژاد، سید مجید؛ همایون، محمدهادی و حاتمی، محمدرضا (1394)، درآمدی بر تبارشناسی موانع اسلامی شدن دانشگاه­ها در ایران با تأکید بر مقام سیاست‌گذاری و برنامه­ریزی، فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره 19، شماره 64، تابستان، صص316- 293.
- مهدی، رضا (1392)، آینده­پژوهی در آموزش عالی دانشگاه اسلامی، دانشگاه سازگار با محیط و زمینه، فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره 17، شماره 57، زمستان، صص710- 697.
- هادویان، غلام­حسین (1387)، پیش­درآمدی مجله علوم انسانی (تعلیم و تربیت اسلامی)، مجله علوم انسانی، مهر و آبان.
- Birx.H.J. (2006). (Ed), Encyclopedia of Anthropology, A Sage Reference Publication, California.
- Cole, L. (2003), Assessing Sustainability on Canadian University Campuses: Development of a Campus Sustainability Assessment Framework, Hec Montreal, [online], <http://neumann. hec.ca/humaniterre/campus_durable/campus_memoire.pdf>.
- Cortese, A.D. (1999), Education for Sustainability: The University as a Model of Sustainability, Second Nature, [online], <http://www.Secondnature.org/ pdf /snwritings/articles/ univmodel.pdf>.
- Corti, E & Riviezzo, A. (2008), Towards the Entrepreneurial University: An Analysis of the Italian Universities Engagement in the Economic and Social Development, ESU Entrepreneurship Conference, 2008.
- Fadeeva, Z & Mochizuki, Y. (2010), Higher Education for Today and Tomorrow: University Appraisal for Diversity, Innovation and Change Towards Sustainable Development, Sustain Sci (2010) 5:249–256 DOI10.1007/s11625-010-0106-0, Received: 25 June 2009/ Accepted: 16 March 2010 / Published online: 3 June 2010.
- Holm, T., Vuorisalo, T & Sammalisto, K. (2014), Integrated Management Systems for Enhancing Education for Sustainable Development In Universities: A Memetic Approach, Journal Cleaner Production, xxx (2014). pp. 1- 9.
- Isiaka, A & Siong, H.C. (2008), ‘Developing Sustainable Index for University Campus, in proceedings for the EASTS International Symposium on Sustainable Transportation incorporating Malaysian Universities Transport Research Forum Conference 2008 (MUTRFC08), University Technology Malaysia, August 12–13.
- Seto- Pamies, D., Domingo- Vernis, M., Rabbas- Figueras, N. (2011), Corporate Social Responsibility In Management Education: Current Status In Spanish Universities, Journal of Management & Organization, Vol. 17, No. 5, pp. 604- 620.
- Shriberg, P.M. (2002), Sustainability in U.S. Higher Education: Organizational Factors Influencing Campus Environmental Performance and Leadership, Thesis, The University of Michigan, Michigan.
- Stephene, C.J., Hernandez, E.M., Roman, M., Graham, C.A and Schulz, W.R. (2008), ‘Higher Education As a Change Agent for Sustainability in Different Cultures and Contexts’,International Journal of Sustainability In Higher Education, Vol. 9, No. 3, pp. 317-338.
- Taylor, E.B. (2010), Primitive Culture, the 1873 Edition Was Divided Into Two Volumes, The Origins of Culture and Religion in Primitive Culture, Reissued by Cambridge University Press.
- Weenen, H.V. (2000), ‘Towards a Vision of a Sustainable University’, International Journal of Sustainability in Higher Education, Vol. 1, No. 1, pp. 20-34.
Zgaga, R. (2009), Higher Education and Citizenship: The Full Range of Purposes, European Educational Research Journal Volume 8 Number 2 2009, Available at: www. ords.eu/ EERJ