تاثیر جنگ نرم بر آسیب پذیری و تهدید امنیت اقتصادی ایران (1392-1384)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شیراز

چکیده

در فضای زمانی پسا- جنگ سرد، برداشت های عمدتا نظامی یا کلاسیک از مقوله امنیت و تهدیدها جای خود را به برداشت های جامع به ویژه در اشکال نیمه سخت اقتصادی و نرم داده اند. در جنگ نرم رسانه ای باورها، عقاید، ارزشها، احساساسات و شناخت و در نهایت رفتارهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی افراد و گروهها در اردوگاه رقیب مورد هدف قرار می گیرند. در چند دهه اخیر، ایران همواره در معرض جنگ نرم و رسانه ای و تحریم ها بوده است اما در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد به دلیل تغییر گفتمانی از تنش زدایی به رویارویی با سلطه غرب و ایالات متحده آمریکا، ایران به مراتب بیش از گذشته در معرض تهدیدهای نرم و نیمه سخت قرار گرفته است. در این نوشتار، نگارنده در صدد است که تاثیرات جنگ نرم رسانه ای بر آسیب پذیری و تهدید امنیت اقتصادی ایران را بررسی کند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که جنگ نرم و رسانه ای نه به عنوان تنها عامل، بلکه به عنوان یک عامل مهم منجر به بسترسازی برای تشدید تحریم های اقتصادی علیه ایران، ایجاد یاس در کنشگران اقتصادی و تولیدی، افزایش تورم، کاهش شدید ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی به ویژه دلار، تراز منفی فزاینده در تجارت خارجی، رشد گرایشات دلالی و تجاری نسبت به تمایلات تولیدی در بخش خصوصی و کاهش ارزش افزوده در بخش صنعت ایران شده است.

کلیدواژه‌ها


-   احدی، افسانه (1388)، برنامه­ی هسته­ای ایران از نگاه دیپلماسی عمومی، فصلنامه­ی راهبرد، سال هجدهم، شماره 51 : 269-249.
-   بصیری، محمد علی (1391)، جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران، مطالعات قدرت نرم، بهار، شماره 5: 177-151.
-   بوزان، بری (1389)، مردم، دولت‌ها و هراس، چاپ دوم، تهران: ترجمه و انتشار توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-   دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی (1391)، موقعیت شاخص های اقتصادی ایران و جهان، بهمن ماه.
-   دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1386)، رویکرد اعراب به برنامه‌ی هسته‌ای ایران، فصلنامه­ی مطالعات خاورمیانه، سال چهاردهم، شماره 50 و 51 : 86-55.
-   سلطانی نژاد، احمد؛ شاپوری، مهدی (1392)، ایران و آمریکا چرخه­ی منفی برسازی و استمرار مناقشه­ی هسته‌ای، فصلنامه‌ی روابط خارجی، بهار، شماره 1: 132-105.
-   شاه آبادی، ابوالفضل و دیگران (1391)، تأثیر سرریز فناوری‌های ناشی از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر عملکرد بخش صنعت، فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، سال نهم، زمستان، شماره 33 : 25-13.
-   ضیایی پرور، حمید (1391)، جنگ نرم 2، تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
-   لاک، ادوارد (1390)، قدرت نرم و راهبرد، بسط برداشت راهبردی از قدرت، در مجموعه مقالات قدرت نرم و سیاست خارجی ایالات متحده (به کوشش ایندرجیت پارمار و مایکل کاکس)، تهران: ترجمه و انتشار توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-   لین، کریستوفر (1390)، پروزنی تحمل ناپذیر قدرت نرم، در مجموعه مقالات قدرت نرم و سیاست خارجی ایالات متحده (به کوشش ایندرجیت پارمار و مایکل کاکس)، تهران: ترجمه و انتشار توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-   نای، جوزف اس (1387الف)، قدرت در عصر اطلاعات، ترجمه سعید میر ترابی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-   نای، جوزف اس (1387ب )، رهبری و قدرت هوشمند، ترجمه  محمود رضا گلشن پژوه، تهران: انتشارات ابرار معاصر.
-   نای، جوزف و کیئن، رابرت (1389)، انقلاب اطلاعات، وابستگی متقابل و قدرت، در مجموعه مقالات انقلاب اطلاعات، امنیت و فناوری های جدید ، (به کوشش جیمز روزنا) تهران: ترجمه و انتشار توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-   نایینی، علی محمد (1391)، اصول و مبانی جنگ نرم، تهران: نشر ساقی.
-   نورمحمدی، مرتضی (1390)، جنگ نرم، فضای سایبری و امنیت جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد فرهنگ، زمستان، شماره 16: 145-127.
-   یزدانی، عنایت الله و شیخون، احسان (1391)، قدرت نرم در سیاست خارجی آمریکا با تأکید بر پدیده فرهنگ، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال دوم، بهار، شماره 5: 120-95.
- Armitage, Richard & Nye, Joseph. (2014), “How America can Become a Smarter Power?”, In  CSIS Commission on Smart Power, Center for Commission on Smart Power, Center for Strategic & International Studies.
- Brynteson, David W. (2014), “Smart Power, The United States, Iran and A Nuclear Deal”, Kansas, School of Advanced Military Studies.
- Buzan, Barry, Wæver, Ole and de Wilde, Jaap (1998), Security: A New Framework for Analysis,(Boulder, Cola; London: Lynne Reinner).
- CRS Report for Congress, 2006, http://fpc.state.gov/c18185.htm.
- Gertz, Bill. (2005), US Report Says Iran Seeks Nuclear Weapons, the Washington Times, September 16.
- Maria, Anna (1999), Perspective on Citizen Democratization, USA, Mc Grow Hill.
- Rennick, Sarah A. (2010), “The US Smart Power Approach”, EAG Policy Paper, No.8, January.
-The Associated Press, Bush Warms Tehran on Nuclear Program”www.nytimes.com.