مولفه های امنیت شخصی از منظر اندیشه امام خمینی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی

چکیده

امنیت شخصی یکی از مسائل مهم نظام های مردم سالار و اصلی مهم در حقوق بشر محسوب می گردد. این بعد از امنیت بر سه رکن اساسی جان، اموال و حیثیت افراد استوار است و به معنای ایجاد شرایط مناسب برای تحصیل و استیفاء حقوق شهروندی و انسانی بدون هراس و مصون از تعرض ها می باشد. از آنجایی که حریم خصوصی، کرامت انسانی، حفظ دارایی های شهروندان، صیانت از حیثیت و آبروی اشخاص برای بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت می باشد و همچنان این مسائل در نظام جمهوری اسلامی ایران مهم می باشند، این مقاله سعی دارد به این سوال پاسخ دهد که مولفه های امنیت شخصی از منظر امام خمینی(ره) کدامند؟ برای پاسخ به این سوال از روش توصیفی-تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای استفاده گردیده است و مرجع این بررسی ها، مجموعه آثار امام خمینی(ره) با محوریت صحیفه امام می باشد. یافته های مقاله حاکی از آن است که امام خمینی(ره) به مقوله حفظ و صیانت از امنیت اشخاص توجه ویژه ای داشته اند و می توان فرمان هشت ماده ای ایشان را منشور حقوق شهروندی و امنیت شخصی دانست. برخی از مولفه های امنیت شخصی از منظر امام(ره) شامل؛ برخورداری از آزادی برای شهروندان، پاسداشت حریم خصوصی و شخصی، کرامت انسانی شهروندان، حفظ حیثیت اشخاص در جامعه، ممنوعیت شکنجه با مجرمان و امنیت قضایی می باشد.

کلیدواژه‌ها


- ابراهیم، شهروز و دیگران (1393)، «بررسی تطبیقی رویکرد امنیتی اسلام با رویکرد امنیتی رئالیسم و لیبرالیسم»،  فصلنامه جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره اول، بهار و تابستان، شماره 4.
- ابراهیمی، محمد (1392)،  اعلامیه اصول اساسی رفتار با زندانیان، پژوهشکده باقرالعلوم.
- آبیل، محمود (1390)،  ارتقاء و تضمین حقوق بنیادین بشر در پرتو دکترین امنیت انسانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه پیام نور، دانشکده علوم انسانی.
- اسحاقی، سیدحسین (1384)،  آزادی در اسلام و غرب، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
- اسلامی، رضا و مرتضوی فرد، فاطمه (1394)، «آزادی از ترس»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی،سال شانزدهم، بهار، شماره 46.
- اسماعیل پور، حامد و شریعت باقری، محمدجواد (1393)، «کاوش در مفهوم و جایگاه حق آزادی و امنیت شخصی»، مجله حقوقی دادگستری،دوره 78، تابستان، شماره 86.
- افتخاری، اصغر (1384)، «معمای امنیت عمومی»، در امنیت عمومی و پلیس، جلد2، تهران: دانشگاه علوم انتظامی ناجا، چاپ اول: 23-42.
- افتخاری، اصغر (1391)، امنیت، مفاهیم بنیادین علوم انسانی اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
- افتخاری، اصغر (1393)، «ایمان و ایمنی: بررسی تطبیقی گفتمان امنیت ایمان‌محور و منفعت ‌محور»، پژوهش‌های دفاعی و امنیتی اسلام، بهار و تابستان، شماره اول.
- اصغری آقمشهدی، فخرالدین و شیرانی، فرناز (1392)، «حق تعیین سرنوشت در اسناد بین‌المللی و قرآن کریم»،فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دوم، بهار، شماره 3 : 99-122.
- اکبری مالستانی، رمضان (1389)، « حدود آزادی در نظام اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره)»، فصلنامه حضور، تابستان، شماره 73.
- الهامی، داود (1359)، «حق آزادی انسان در انتخاب شغل»، مجله درس‌هایی از مکتب اسلام، سال بیستم، اسفندماه، شماره 12.
- بزرگی، سیدمهدی (1379)، «آزادی از دیدگاه امام خمینی(ره)»، در سیری در اندیشه‌های دفاعی امام خمینی(ره)، جلد 5، تهران: انتشارات دفاع، چاپ اول: 83- 104.
- بسته نگار، محمد (1380)، حقوق بشر از منظر اندیشمندان، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- بهمنی قاجار، محمدعلی (1386)، حق آزادی و امنیت شخصی در نظام حقوق بشر و نظام حقوقی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق بشر، دانشگاه تهران.
- بهمنی قاجار، محمدعلی (1387)، «مبانی و سیرتحول حق آزادی و امنیت شخصی»، ماهنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، مرداد و شهریورماه، شماره 252 و251 : 166- 187.
- پاد، ابراهیم (1385)، حقوق کیفری اختصاصی، تهران: انتشارات دانشور، چاپ اول.
- پورحسن، شکوفه و فاطمه فلاحی (1392)، «جایگاه کرامت انسان در حقوق بشر اسلامی»، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دوم، بهار، شماره 3 : 123- 141.
- پورسعید، فرزاد (1387)، «امنیت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 11، پاییز، شماره 41.
- تاجیک، محمدرضا (1376)، «مدخلی بر مفاهیم و رویکردهای امنیت ملی»، در توسعه و امنیت عمومی، جلد2، تهران، انتشارات وزارت کشور، چاپ اول: 48- 71.
- ترابی، یوسف (1386)، «امنیت به مثابه ارزش»، فصلنامه امنیت عمومی، سال دوم، بهار و تابستان، شماره اول و دوم (پیاپی3و2) : 119- 140.
- تریف، تری و دیگران (1383)، مطالعات امنیتی نوین، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
- تنهایی، علیرضا و دیگران (1394)، «نتایج همدلی و همزبانی دولت و ملت بر امنیت ملی»، فصلنامه امنیت پژوهی، سال چهاردهم، بهار، شماره 49.
- ‌تیگرشتروم، باربارا فن (1389)، امنیت انسانی و حقوق بین الملل، ترجمه اردشیر امیرارجمند و حمید قنبری، تهران: ‌انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد.
- جعفری، سیداصغر (1379)، «آزادی و حدود آن از منظر حضرت امام خمینی(ره)»، در سیری در اندیشه‌های دفاعی امام خمینی(ره)، جلد 5، تهران: انتشارات دفاع، چاپ اول : 83- 104.
- جهان بزرگی، احمد (1388)، امنیت در نظام سیاسی اسلام، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
- حسینی، فاطمه (1379)، «امام خمینی، آزادی و حدود آن»، در سیری در اندیشه‌های دفاعی امام خمینی(ره)، جلد 5، تهران: انتشارات دفاع، چاپ اول، صفحات236-221.
- خالقی، علی (1385)، مشروعیت قدرت از دیدگاه امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ دوم.
- خلیلی، رضا (1383)، « تحول تاریخی- گفتمانی مفهوم امنیت»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 7، بهار، شماره 23.
- خمینی، سید روح الله (1368)، وصیت نامه سیاسی الهی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ چهارم.
- خمینی، سید روح الله (1372)، آداب الصلواه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ اول.
- خمینی، سید روح الله (1375)، استفتائات، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ سوم.
- خمینی، سید روح الله (1376)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ شانزدهم.
- خمینی، سید روح الله (1377)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ اول.
- خمینی، سید روح الله (1369ش/1411ق)، جهاد اکبر یا مبارزه با نفس، کراچی، اداره تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ اول.
- خمینی، سید روح الله (1385)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ چهارم.
- خمینی، سیدروح الله (1385)، ولایت فقیه(حکومت اسلامی)، تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج، چاپ سیزدهم.
- خ‍واج‍ه‌پ‍ی‍ری‌، ع‍ب‍اس ‌(1392)،  امنیت فردی در اسلام، تهران: نشر آثار سبز‏‫.
- داوری اردکانی، رضا و شاکری، سید رضا (1388)، «امنیت سیاسی در اندیشه‌ی امام خمینی(ره)»، فصلنامه دانش سیاسی، دوره 5، زمستان، شماره10.
- دری نجف­آبادی، قربانعلی (1379)، «نگاهی به امنیت از منظر امیرمؤمنان (ع)»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال پنجم، شماره 18.
- دهقانی فیروزآبادی، سید جلال الدین و سرخیل، بهنام (1393)، «رفتارهای حمایتگرانه و امنیت انسانی؛ با تأکید بر رویکرد اسلامی»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره سوم، تابستان، شماره 2.
- رجایی، غلامعلی و فکری، محمد (1390)، «حریم خصوصی شهروندان در اندیشه امام خمینی(ره) با تأکید بر فرمان هشت ماده‌ای»، فصلنامه متین، سال سیزدهم، پائیز، شماره 52 : 51- 102.
- رجبی پور، محمود (1384)، «درآمدی بر عوامل موثر بر احساس امنیت»، در امنیت عمومی و پلیس، جلد2، تهران، دانشگاه علوم انتظامی ناجا، چاپ اول: 87- 104.  
- رنجبر، مقصود (1379)، «گفتمان‌های امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه علوم سیاسی، تابستان، شماره 9.
- رنجبر، مقصود (1382)، حقوق و آزادی‌های فردی از دیدگاه امام خمینی(ره)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول.
- ره پیک، سیامک (1386)، «نسبت امنیت فردی و امنیت عمومی»، فصلنامه امنیت عمومی، سال دوم، بهار و تابستان، شماره 2 و 1 : 9- 20.
- رهامی، روح الله (1393)، امنیت انسانی و دولت، تهران: انتشارات میزان.
- رهامی، روح الله (1393)، «بررسی وظیفه دولت‌ها در حفظ امنیت فردی انسان‌ها»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال شانزدهم، تابستان، شماره 43.
- زارعی، بهادر و دیگران (1392)، «بررسی گفتمان‎های امنیّت ملّی جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 45، بهار، شماره 1.
- زین آبادی، مرتضی (1391)، «امنیت عمومی و اجتماعی»، در پژوهشنامه امنیت اجتماعی، شماره 105، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک، چاپ اول: 62- 92.
- شهروز ابراهیمی و دیگران (1393)، «بررسی تطبیقی رویکرد امنیتی اسلام با رویکرد امنیتی رئالیسم و لیبرالیسم»، فصلنامه جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 1، بهار و تابستان، شماره 4.
- شیخ صدوق (1404ق)، من لایحضر الفقیه، قم: جماعة المدرسین، چاپ اول.
- صادقی زیازی، حاتم و ابراهیمی منش، مهران (1393)، «حق آزادی و امنیت شخصی در استاد بین‌المللی حقوق بشر و حقوق ایران؛ با نگاهی به نوآوری‌های قانون آیین دادرسی کیفری»، مجله حقوق تطبیقی، دوره پنجم، تابستان و پاییز، شماره 1.
- صادقیان، سیدجلال (1384)، «درآمدی بر امنیت و ابعاد و گستره آن»،، فصلنامه امنیت عمومی، سال دوم، بهار و تابستان، شماره اول و دوم (پیاپی3و2) : 69- 86.
- صباغیان، علی (1392)، «امنیت انسانی و دفاع همه‌جانبه»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 16، زمستان، شماره 62.
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1370)، آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، انتشارات دانشگاه تهران.
- عباس‌زاده، مهدی (1390)، «سازوکارهای تامین امنیت نرم در اسلام»، در امنیت نرم در جمهوری اسلامی ایران، جلد اول، تهران، دانشگاه امام حسین(ع)، چاپ اول : 71-102.
- عصاره، عبدالله (1392)، آزادی و مصونیت مسکن، پرتالپژوهشکده باقرالعلوم.
- عطارزاده، مجتبی (1386)، «امنیت مشارکت مدار دینی»، فصلنامه امنیت عمومی، سال دوم، بهار و تابستان، شماره اول و دوم (پیاپی3و2): 71-97.
- علیدوستی، ناصر (1390)، «امنیت قضایی در نظریه حکومتی امام خمینی(ره)، در امام خمینی(ره) و بنیان‌های نظری امنیت در جمهوری اسلامی ایران، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول: 135- 166.
- عیزاده، عبدالرضا و کاویانی، محمدهادی (1390)، «حق امنیت فردی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، سال چهل و یکم، زمستان، شماره 4 : 257- 272.
- فدوی بنده قرائی، احمد و تقی‌زاده، ابراهیم (1391)، «آزادی و جایگاه آن در اندیشه حقوق ­بشری امام خمینی(ره)»، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال اول، پائیز، شماره 1: 31-50.
- قاسمی، فرهاد (1386)، «بررسی مفهوم امنیت در سیاست تازه بین‌الملل»، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 245 و 246.
- قاسمی، محمدعلی (1387)، «نسبت امنیت انسانی و توسعه پایدار»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 11، پاییز، شماره 41.
- قرائتی، محسن (1392)، جایگاه امنیت در اسلام، درس‌هایی از قرآن کریم.
- قربی، سیدمحمدجواد (1391)، «راهکارهای تأمین امنیت نرم در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه عملیات روانی، سال نهم، پائیز، شماره 34: 39-60.
- قیصری، نوراله (1392)، «امنیت پایدار نظام جمهوری اسلامی ایران ؛ الگویی برای تبیین و اجرای سیاست‌های کلان»، فصلنامه دانش سیاسی، دوره 9، تابستان، شماره 17.
- کاتوزیان، ناصر (1377)، مبانیحقوقعمومی، تهران: نشر دادگستر.
- کاویانی، محمدهادی (1390)، «حق تامین امنیت فردی و تامین آن برای نهج البلاغه»، فصلنامه حقوق خصوصی، سال هشتم، پائیز و زمستان، شماره2: 103- 136.
- کریمی، علی و بابایی، اکبر (1390)،  امنیت ملی از منظر امام خمینی(ره)، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی و معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
- کریمی، علی و دیگران (1389)، «تهدیدات سیاسی امنیت ملی از دیدگاه امام خمینی(ره)»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال سیزدهم، پائیز، شماره 49.
- گل پذیر، امین (1391)، تأثیر دکترین امنیت انسانی بر تضمین و ارتقاء حقوق بشر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، دانشکده علوم انسانی.
- گلشنی، علیرضا و باقری، محسن (1393)، «بررسی تطبیقی مفاهیم آزادی و برابری در نظام لیبرال دموکراسی غرب و مردم سالاری دینی»، مجموعه مقالات سومین همایش مردم سالاری دینی، جلد2، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی.
- لک زایی، شریف (1379)، «مفهوم آزادی و حدود آن در اندیشه امام خمینی(ره)»، در سیری در اندیشه‌های دفاعی امام خمینی(ره)، جلد 5، تهران: انتشارات دفاع، چاپ اول: 81-75.
- لک زایی، شریف (1383)، «مردم سالاری دینی و حقوق اقلیت‌ها در نظریه سیاسی امام خمینی(ره)»، فصلنامه دین و ارتباطلات، پائیز، شماره 23: 90-120.
- ماندل، رابرت (1387)، چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ سوم.
- محسنی، رضا علی (1389)، «ابعاد و تحلیل حقوق شهروندی؛ راهکارهایی برای تربیت و آموزش حقوق شهروندی »، فصلنامه مطلعات سیاسی، سال سوم، زمستان، شماره 10: 144-117.
- معمار، رحمت الله (1387)، «بررسی تطبیقی نظریه‌های لیبرال دموکراسی و مردم سالاری دینی از منظر امام خمینی»، فصلنامه متین، دوره دهم، بهار، شماره 38.
- منتظرقائم، مهدی (1381)، آزادی‌های شخصی و فکری از نظر امام خمینی(ره) و مبانی فقهی آن، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ اول.
- منصور، جهانگیر (1387)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر دوران، چاپ پنجاه و نهم.
- میراحمدی، منصور (1378)، «درآمدی بر آزادی‌های سیاسی از دیدگاه امام خمینی(ره)»، فصلنامه علوم سیاسی، تابستان، شماره 5.
- میل، جان استوارت (1349)، رساله درباره آزادی، ترجمه جواد شیخ الاسلامی، تهران: نشر کتاب.
- نصری، قدیر (1391)، «امنیت جامعه؛ معنا، محدوده و مؤلفه‌ها»، در مبانی و مسائل امنیت اجتماعی؛ رویکردی ایرانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول : 61-86.
- نصری، قدیر (1390)، درآمدی نظری بر امنیت جامعه‌ای (مفاهیم، مؤلفه‌ها و نظریه‌ها)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول.
- نویدنیا، منیژه (1388)،  امنیت اجتماعی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
- هاشمی، سید محمد (1384)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، تهران: نشر میزان.
- Eriksen, Thomas Hylland and et.al (2010), A World of Insecurity: Anthropological Perspectives on Human Security, London, Pluto Press.
- Graham, Garden (1991), Contemporary Social Philosophy, Oxford, Black well.
- Macovei, Monica (2004), The Right to Liberty and Security of Person, A Guide to the Implementation of Article 5 of the European Convention on Human Rights, Human rights handbooks, No. 5, Council of Europe.
- McSweeney, Bill (1999), Identity and Interests, A Sociology of International Relation, Cambridge University press.
- Nowak, Manfred (2005), Convention on Civil and Political Rights, CCPR Commentary, N.P. Engel. Publisher.
- Powell, Rhonda (2007), »The Right to Security of Person in European Court of Human Rights Jurisprudence«, European Human Rights Law Review, vol.6, Issue 6.
- UNDP (1994), Human Development Report 1994, Oxford University Press, New York.
- Wolfer, Amohd (1962), Discord and Collabortion: Essayon Internation Polithics, Baltimore, John Hopkins University press.