قدرت معنوی در انقلاب اسلامی با تأکید بر اندیشه امام خمینی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی گرایش مسائل ایران دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

بیگانگی قدرت با معنویت در گفتمان لیبرال دموکراسی، سیاست را به عرصه تنازع در سلطه طلبی آن هم با ادعای اخلاق مداری مبدل ساخته است. در دین اسلام، معنویت جریان و حرکت در مسیر تالّه (خداخواهی مسبوق به خداشناسی و ذوب شدن در الوهیت او) است. نظام مردمسالاری دینی برخاسته از اسلام و انقلاب اسلامی مدعی است اگر معنویت اسلامی به عنوان یکی از منابع قدرت، از امری صرفاً فردی و درونی، به ساحت اجتماع نیز وارد شود بگونه‌ای که فرد، جامعه و دولت به وصف معنوی درآیند، قدرت معنوی تولید می‌شود. بدین معنا که فرد، جامعه و حتی دولت با تمام ساختار و کارگزارانش می‌توانند خداگونه شوند که در صورت حصول چنین توفیقی، دیگر نه تنها قدرت فسادآور نخواهد بود بلکه موجب تعالی و سعادت صاحبان قدرت در وهله اول و به تبع افراد جامعه خواهد شد. در این پژوهش چارچوب مفهومی مختار قدرت معنوی است که با روش هرمنوتیک چند سویه به فهم و تفسیر اندیشه و سیره امام خمینی (ره) که خود بهترین تمثیل از تجسم معنویت در حیطه فردی و اجتماعی بود، پرداخته خواهد شد. قدرت معنوی مولود انقلاب اسلامی با توجه به ماهیت، منابع، گونه ها و کاربردهایش دارای چنان ظرفیتی است که می‌تواند در پیچ تاریخی کنونی، گفتمان قدرت نرم را به سایه رانده و خود به گفتمان غالب بدل شود؛ بویژه در دوران کنونی که نه فقط در شرق حتی در غیردینی‏ترین بخش‌های جامعه غربی نیز معنویت خواهی دیده می‏شود.

کلیدواژه‌ها


-   قرآن کریم
-   افتخاری، اصغر و همکاران (1387)، قدرت نرم فرهنگ و امنیت (مطالعه موردی بسیج)، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
-   جوادی آملی، عبدالله (1378)، تفسیر تسنیم، قم: نشر اسراء.
-   جوادی آملی، عبدالله (1386)، تفسیر انسان به انسان، قم: نشر اسراء.
-   حرانى، حسن بن على ‏( 1404)، تحف العقول‏، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
-   خمینی، سید روح الله (1368)، صحیفه امام (21جلد)، تهران: مرکز حفظ و نشر آثار حضرت امام.
-   خمینی، سید روح الله (1369)، تفسیر سوره حمد، تهران: مرکز حفظ و نشر آثار حضرت امام.
-   خمینی، سید روح الله (1369)، ولایت فقیه، تهران: مرکز حفظ و نشر آثار حضرت امام.
-   رستگار، عباسعلی (1385)، معنویت در سازمان با رویکردی روانشناختی، قم: انتشارات ادیان و مذاهب.
-   ریکور، پاول، ترجمه: سید ضیاءالدین دهشیری (1377)، «پدیدارشناسی و هرمنوتیک»، نامه فلسفه، سال 2، ش2، زمستان 1377، بهار 1378.
-   سعدآبادی، حسن؛ خیرآبادی، حمید (1389)، دو قدم با جنگ دو قلم با جنگ، تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق علیه السلام.
-   طیب، سید عبدالحسین(1374)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.
-   عابدی­جعفری، حسن؛ رستگار، عباسعلی (1386)، «ظهور معنویت در سازمان­ها»، فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال دوم، ش 5.
-   کلینی رازی، اسحاق (1375)، اصول کافی،ترجمه جواد مصطفوی، تهران: ولی عصر (عج).
-   مجلسی، محمدباقر (1386)، بحارالانوار، نشر: دارالکتب الاسلامیه.
-   مطهری، مرتضی (1391)، یادداشت‏های شهید مطهری، جلد دوم، تهران: صدرا.
-   مکارم شیرازی، ناصر (1381)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
-   میرشکار، حمیدرضا (1387)، «کاربرد معنویت در نبرد نامتقارن»، فصلنامه مطالعات سیاسی روز اداره سیاسی ستاد نمایندگی ولی فقیه در سپاه، ش 26-25.
-   واعظی، احمد (1389)، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.