بررسی و مقایسه مولفه های تمدنی میان ایران و آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شاهد

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گرایش آینده پژوهی مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی، دانشگاه شاهد

چکیده

دنیای سیاست بین الملل از گذشته های دور عرصه رقابت هم در سطح واحدهای حکومتی و هم در صورت کلان آن نزاع بین تمدن های مستقر و کشورهایی مستعد تمدن سازی بوده است. باید به این مهم عنایت داشت که در دنیای کنونی نیز این مسئله مشاهده می شود و شواهد و قرائن نیز نشان می دهد که در آینده رقابت ها و درگیری های تمدنی تشدید خواهد شد.آمریکا سرزمین مهد تمدن غربی به مثابه تمدن غالب کنونی است و ازسوی‌دیگر، ایران به‌دلیل برخورداری از ظرفیت‌های شایان، داعیة برپایی تمدنی جدید با عنوان تمدن نوین اسلامی دارد. ازاین‌رو، نوعی رقابت تمدنی میان این دو کنشگر برقرار شده است که یکی درصدد حفظ استیلاء تمدنی و دیگری درصدد برپایی تمدن جدید می‌باشد. پرسش اصلی پژوهش این است که چه مولفه هایی در رقابت تمدنی میان آمریکا و ایران موثرند و سرانجام این رقابت بر اساس مولفه های تمدنی چه خواهد شد؟ درهمین‌زمینه، نُه مولفه «ایدئولوژی»، عوامل «جغرافیایی»، «انسانی و اجتماعی»، «فرهنگی»، «سیاسی»، «اقتصادی»، «نظامی»، «سیاست خارجی» و «علم و فناوری» برشمرده شده که از رهگذر بررسی آنها میتوان به پاسخی مناسب برای سوال اصلی نائل آمد. بررسی‌های صورت‌پذیرفته نشان می دهد که در محیط آینده از میان مؤلفه‌های یادشده، مولفه های نرم مانند مولفه های فرهنگی، انسانی، اجتماعی و علم، در جهان آینده اولویت ویژه‌ای پیدا می‌کنند. این مولفه ها نقاط قوت ایران هستند و می توانند سرانجام منازعه را به نفع تمدن نوین اسلامی تغییر دهند.

کلیدواژه‌ها


-   ابوالفتح، امیرعلی (1381)، برآورد استراتژیک آمریکا، تهران: نشر ابرار معاصر.
-   امجد، محمد (1383)، سیاست و حکومت در ایالات متحده آمریکا، تهران: نشر سمت.
-   امرایی، حمزه (1383)، انقلاب اسلامی ایران و جنبش­های سیاسی معاصر، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-   پدرام، عبدالحریم و عیوضی، محمدرحیم (1393)، درآمدی برآینده پژوهی اسلامی، تهران: انتشارات مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
-   ترابی، یوسف (1388)، «سیاست­های جمهوری اسلامی در مدیریت تنوعات اجتماعی»، فصلنامه دانش سیاسی، سال پنجم، شماره 1.
-   توفیق، فیروز (1384)، آمایش سرزمین، تهران: سازمان برنامه‌ریزی و مدیریت. 
-   جهان بین، فرزاد (1392)، آینده انقلاب اسلامی و مؤلفه‌های فرهنگی قدرت، تهران: انتشارات افق آینده.
-   حافظ نیا، محمدرضا (1381)، «تعریفی نو از ژئوپلیتیک»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 488.
-   حجازی، سیدحسین (1387)، «ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تهدیدات نرم آمریکا»، گزارش جمهور، شماره 26- 27.
-   حسینی، سید حسین (1393)، «روش تحلیل مؤلفه‌های مفهومی تمدن»، حکمت معاصر، سال پنجم، شماره 2: 21- 45.
-   دورژه، موریس ( 1376)، جامعه شناسی سیاسی، ترجمه: ابوالفضل قاضی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-   العزی، غسان (2000)، سیاست القوه؛ مستقبل النظام الدولی والقوی العضمی، بیروت: مرکز الدراسات الاستراتژیجیه و البحوث و التوفیق.
-   عنایت الله، سهیل (1388)، تحلیل لایه لایه­ای علت­ها، ترجمه مسعود منزوی، تهران: مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
-   عیوضی، محمدرحیم (1388)، «آینده انقلاب و منازعات آینده جهان»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال ششم، شماره 18.
-   فاضلی نیا، نفیسه (1394)، «ایدئولوژی تشیع، انقلاب اسلامی و بیداری­اسلامی»، فصلنامه 15 خرداد، دوره سوم، سال پنجم، شماره 19.
-   فتحی، محمدجواد و شیراوند، صارم (1395)، ژئوپلیتیک کشور اوکراین و امنیت ملی فدراسیون روسیه، تهران: انتشارات فرهیختگان دانشگاه.
-   فتحی، محمدجواد و نظریان، ابوذر (1395)، انرژی دریای مازندران و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات فرهیختگان دانشگاه.
-   فوکویاما، فرانسیس (1389)، «بهترین دنیاها» (مصاحبه مایکل لرین و بئاتریس با فوکویاما)، مترجم فرامرز رستمی، مجله سیاست بین‌الملل، شماره 176.
-   فوکویاما، فرانسیس (1393)، پایان تاریخ و انسان واپسین، تهران: انتشارات سخنکده. 
-   لطیف پور، یدالله (1378)، فرهنگ سیاسی شیعه و انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-   لطیفی پور، یدالله (1379)، فرهنگ سیاسی شیعه و انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-   متقی، افشین (1392)، «تحلیل ژئوپلیتیکی مؤلفه‌های قدرت انقلاب اسلامی در جهان اسلام»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره 6.
-   محمدی مقدم، یوسف و همکاران (1395)، مبانی آینده پژوهی، تهران: مرکز تحقیقات علوم مدیریت و اقتصاد سلامت.
-   مظفرپور، نعمت‌الله (1383)، «چیستی و کارکرد ایدئولوژی در سیاست خارجی آمریکا: بنیادها و چیستی ایدئولوژی و استمرار آن در طول تاریخ»، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای، سال چهارم، شماره 3: 41-72.
-   منصورنژاد، محمد (1378)، «تفکیک قوا، ولایت مطلقه فقیه و استقلال قوا»، فصلنامه حکومت اسلامی‌، سال‌۴، ش‌1.
-   مهدی زاده، جواد (1388)، «برنامه­ریزی برای ساختن آینده، درآمدی بر مبانی و مفاهیم آینده پژوهی»، جستارهای شهرسازی، شماره 38 و 39.
-   مینایی، مهدی (1383)، مقدمه­ای بر جغرافیای سیاسی ایران، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
-   نصری، قدیر (1392)، تأملی نظری در ماهیت و روند تغییر در جهان عرب، در بیداری اسلامی در جهان عرب: مطالعه موردی و نظری، فرزاد پورسعید، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- ولایتى، على اکبر (1382)، پویایى فرهنگ و تمدّن اسلام و ایران، تهران: مرکز اسناد وخدمات پژوهشى.
- Ammon, H (1990), James Monroe: The Quest National Identity, Virginia University Press.
- Bell, Wendel (2011), Foundation Of Futures Studies: Human Science for a New Era: Values, Objectivity, and The Good Society, London and New
- Carmen Cismas, Suzana (2014), The Impact of American Culture on other Cultures: Language and Cultural Identity, RECENT Advances in Artificial Intelligence, Knowledge Engineering And Data Bases.
- Collier Lorna (2014), incarceration Nation the United States Leads the World in Incarceration. A New Report Explores Why and Offers Recommendations for Fixing The System. Apa, Available At:
- Glenn, Jerome (2003), Introduction to Future Research Methodology Series, Futurenezulea Journal, Available at: WWW.Futurevenezuela.Org
- Godet, Michel (2006), creation futures (scenario planning as a strategic management tool), London press.
- H. Cordesman, Anthony (2014), Iran’s Rocket and Missile Forces and Strategic Options, Center for Strategic and International Studies.
- http://www.apa.org/monitor/2014/10/incarceration.aspx
- Hunt, M (1987), Ideology and Us Foreign Policy, New Haven: Yale University.
- Jahanbin, Farzad (2016), The Analysis Of New Description An Modern Islamic Civilization From Ayatollah Khamenei S Perspective, Journal of Administrative Management, Education and Training, Volume(12), Issue(4), 396 -404.
- Obama, Barack (2015), Iran’s Defense Budget Is $30 Billion, our Defense Budget Is Closer to $600 Billion, on Sunday, April 5th, 2015 in an Interview With The 'New York Times.' Available At: Http://Www.Politifact.Com/Truth-O-Meter
- P. Huntington, Samuel (1993), The Clash of Civilizations, Foreign Affairs article, Foreign Affairs, Vol. 72, No3, pp. 22-49
- Ryn, C, G (2003), The Ideology Of American Empire, Oribs Safire.