نقش مردم در سیاست، مبانی و پیامدهای آن در اندیشه سیاسی امام خمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف دانشگاه زنجان

چکیده

هدف: امام خمینی(ره) با نقد دموکراسی غربی و حکومت‌های اقتدارگرا، زیر بنای نظام سیاسی مردم سالار واقعی را در دین و دخالت مردم جستجو می‌کند. مردم در حکومت اقتدارگرا، فاقد نقش تعیین‌کننده در اداره جامعه یا نقش تشریفاتی دارند و قدرت به‌صورت عنان گسیخته در اختیار عده‌ای است. در حکومت مردم سالاری دینی، مردم در سرنوشت جامعه سهیم و امور جامعه با مشارکت و دخالت آنها رقم می‌خورد و قدرت توسط مردم کنترل می‌گردد. با توجه به تعیین‌کننده بودن نقش مردم در اندیشه سیاسی و روش حکومت‌داری وی، این مقاله سه محور مهم مرتبط را مورد بررسی قرار داده است. محور اول به رابطه دین و سیاست، محور دوم، مشارکت مردم و محور سوم به مبانی آن در اندیشه امام پرداخته است.
روش‌شناسی پژوهش: روش پژوهش متمرکز روی آثار امام خمینی(ره) و از نوع اسنادی است.
یافته‌ها:یافته‌های مقاله با استناد به آثار ایشان نشان می‌دهند که وی در رابطه دین و سیاست، ضد تقلیل‌گرا است. در محور دوم، کلیدی‌ترین مفهوم در آثار وی در حوزه مشارکت مردم در جامعه، عبارت «تعیین سرنوشت» به‌دست مردم است و مردم، نقش بنیادین در سه سطح سیاسی، مدنی و اجتماعی (تأسیس نظام سیاسی، نظارت بر نظام سیاسی و حمایت از نظام سیاسی) دارند. این سطوح مشارکت، نشانه‌های یک جامعه دموکراتیک پایدار هستند. در محور سوم، مهمترین مبانی مشروعیت مشارکت مردم در اداره جامعه، رویکرد وی به خطابات شرعی قانونی، منطقه فراغ، فرهنگ عمومی، حق طبیعی، عرف عقلا یا عقل اجتماعی و قانون اساسی است.
نتیجه‌گیری: با توجه به متن پژوهش انجام گرفته، روش حکومت‌داری امام، دموکراتیک است. برای درک روش حکومت‌داری امام خمینی(ره)، فهم صحیح مبانی روش حکومت‌داری امام، ضروی است.

کلیدواژه‌ها


-    Holy Quran.
-      Abdus, Hamed, (2010), Soft Power and Color Revolutions, Tehran, Imam Sadegh University.
-      Ansari, Hamid, (2006), The Nation's Vote is Criterion, Tehran the Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
-      Almond and Verba, (1975), Civil Culture, princeton: Univercity press.
-      Amid Zanjani, AbbasAli, (1988), Jurisprudential Principles of the totalities of Constitution of the Islamic Republic of Iran, Tehran, Jihad Daneshgahi.
-      Anthony M. arum, (1978), Introduction to Political Saciology (Jersey: Engle Wood,).
-      Ashori, Dariush, (2011), Political Encyclopedia, Tehran, Morvarid.
-      Computer Science Research Center of Islamic Sciences, Imam Khomeini's Collection of Software.
-      Bazargan, Mehdi, (1987), The Iranian Revolution in Two Movements, Tehran, Naraghi Press.
-      Bekhardian, Dariush, Ghabuli Drafshan, Mohammad Taghi, Fakhlaei, Mohammad Taghi, (2016), The Role of praxis in Ibn Idris Jurisprudence, Journal of Islamic Jurisprudence and Basics of Law, Forty-ninth Year, No1, 33-49.
-      Hashemi, Mohammad, (2010), Constitutional Law of the Islamic Republic of Iran, 2 Vol., Tehran, Mizan Press.
-      Khamenei, Ali, (2009), june/19, Sermons of Friday Prayer in Tehran.
-      Khomeini, (Imam), Rouhollah, (1997), Tanqhih AL-Usol, 2 Vol., Edited by Ayatollah Sheikh Hossein Taghavi Eshtehardi, Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
-      Khomeini (Imam), Ruhollah, (1998), Sharhe Hadith Jonod eAql o Jahl, (Description of the Hadith of the Wisdom and Ignorance) Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
-      Khomeini (Imam), Ruhollah, (2000), Tahrir Al-Wasileh, Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
-      Khomeini (Imam), Ruhollah, (2002), Taqgrirate Falsafah (Pleadings philosophy), 3 Vol, edited by Ayatollah Seyyed Abd al-Ghani Ardabili, Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
-      Khomeini (Imam), Ruhollah, (2009), Sharhe Chehel Hadith (description of forty hadiths), Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
-      Khomeini (Imam), Ruhollah, (2010), Sahifeh Imam (Sayings, Messages, Interviews), 22 Vol, Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
-      Khomeini (Imam), Ruhollah, (2013), Anwar al-Hedaieh Fi Al-Taliqah- ala al-Kefayyah, 2-vol., Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
-      Khoei, Abu al QasIm, (1997), Mohazerat Fi Al- usul Al-Fiqh, Qom, Ansarian.
-      Lake, R. L., & Huckfeldt, R. (1998), Social capital, social networks and political participation: Political Psychology, 19(3), 567–584.
-      Lankrani, Mohammad Javad, (1986), “Theory of Imam Khomeini's Legislative Addresses”, (Legal statements) Received, 2017: https://www.mashreghnews.ir/news/738470/
-      Leighley, J. E. (1990), Social interaction and contextual influences on political participation: American Politics Quarterly, 18(4), 459–475.
-      Luhman, N. (1988), “Familiarity, confidence, trust: problems and alternatives”, in: D. Gambetta (ed.), trust: Making and Breaking Cooperative Relations, Oxford: Basil Blackwell, pp. 94-107.
-      Machiavelli, Nicolo, (2009), Speeches, Translated by: Mohammad Hassan Lotfi, Kharazmi Press.
-      Makarem Shirazi, Nasser, (1994), Al-Anwar al-faqahe, Qom, Madvasae Imam Amir al-Mu'minin Alaih es salam.
-      Mansour, Jahangir, (2009), Constitution of the Islamic Republic of Iran, Tehran, Duran Press.
-      Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi, (2009), Mushkat: The Legal Theory of Islam, vol 2, Qom, Publications of Imam Khomeini Education and Research Institute.
-      Myron, Wiener, et al (1993) Underatading Political Develoment, (Brown: n.n).
-      Naini, Mohammad Hossein, (1997), Favaeed Al- usol (The Benefits of Principles), Qom, Islamic Publications Office.
-      Naini, Mohammad Hussein, (1986), Tanbih al-Ummah wa Tanzih al-Millah or the rule of Islam with the introduction and description Mahmoud Taleghani. Tehran, Sherkat Sahami Entshar.
-      Qazi (Shariat Panahi), Abolfazl, (2004), Fundamental Rights and Political institutions, Tehran, Mizan press.
-      Putnam, R. (1993), Making democracy work: Civic traditions in modern Italy. Princeton, NJ: Princeton University Press.
-      Raii, Masoud, and Hosseini Qalandari, Ismail, (2012), Government orders and Al-Faragh Area on Juridical Thoughts of Martyr Sadr, Islamic State Journal, Seventh Year, No. 4, Serial 66, pp: 33-58.
-      Razi, Sharif, (1999), Nahjol Balagheh, Translated by Mohammad Dashti, Qom, Amir Al-Momenin Cultural and Research Institute.
-      Sadr, Muhammad Baqir, (1990), Al-Islam Yaqud Al-HayaT, Beirut, Darul taarof Llmatbovat.
-      Seligman, A. (1997), The Problem of Trust, Princeton, New Jersey: Princton University Press.
-      Sobhani, Ja'far (1999), Masader Al-Fiqh Al-Islami and sources, Beirut, DarulAdwa.
-      Tabatabaei, Mohammad Hossein, (1997), Al-Mizan Fi Tafsir al-Quran, 20-vol., Qom, Islamic Publishing Institute.
-      Tajbakhsh, Kian (Collector), (2010), Social Capital; Trust, Democracy and Development, Translated by Afshin Khakbaz and Hassan Pouyan, Tehran, Shiraz Press.
-      Verba, S., Schlozman, K. L., & Brady, H. (1995). Voice and equality: Civic voluntarism in American politics. Cambridge, MA: Harvard University Press.
-      Verba, Sidney/Nie, Norman. / Kim, Jae–on (1978), participation and political equality: a seven-nation comparison. Cambridge University Press.
-      Zetomka, Pioter, (2008), Trust, Sociological Theory, translation by Gholamreza Ghaffari, Tehran Shiraz Publication.
-      Yahn A. Huyhes, et.al. (1997), Political Sociology (London: n.n).