اقتصاد مقاومتی و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 محقق و پژوهشگر حوزه علوم سیاسی و اقتصاد سیاسی ، رئیس اداره در وزارت اقتصاد -سازمان گمرک ج.ا.ا

2 استادیار دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

هدف: در گفتمان نوین امنیت ملی، در عصر کنونی شاهد شکل ­گیری وجوه نرم امنیت مدرن، افزون بر وجه سنتی آن هستیم زیرا در نگرش نوپدید، رویکرد ایجابی و چند وجهی در حوزه ­های امنیت شکل گرفته است. اندیشمندان مکتب کپنهاگ، برای نخستین بار مفهومی نو از امنیت ارائه دادند که بر ابعاد پنجگانه از جمله بُعد اقتصادی استوار است. بر همین مبنا است که دولتمردان آمریکایی­ برای ضربه‌زدن به امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، لزوماً به دنبال جنگ نظامی نیستند بلکه جهت ­گیری اصلی آنها بر تهدید نرم، به ­ویژه بُعد اقتصادی است. براین اساس، سیاست اقتصاد مقاومتی رویکردی برای مقابله با تحریم‌های اقتصادی و راهبردی امنیت ساز است. مقاله پیشِ رو با هدف کشف ابعاد تأثیرگذار اقتصاد مقاومتی بر امنیت ملی، به اولویت‌بندی شاخص‌های اقتصادِ تحت تحریم پرداخته است
روش‌شناسی پژوهش: روش پژوهش تلفیقی و آمیخته (کمی و کیفی) بوده و جهت وزن‌دهی و تعیین درجه اهمیت شاخص‌ها استفاده شده است
یافته‌ها:‌ بر اساس مطالعات و بررسی ­های صورت گرفته، می‌توان گفت که اقتصاد مقاومتی دارای ابعاد و مفاهیم گسترده‌ای بوده و نیز می‌توان بر اساس دیدگاه‌های مختلف، شاخص‌های متفاوتی را به‌عنوان شاخص و معیار اثرگذاری بر امنیت ملی تعریف کرد. اما شش شاخص و معیار اصلی و مهم در این پژوهش احصا شد.
نتیجه‌گیری: نتیجه پژوهش نشان داد که شفاف‌سازی و سالم‌سازی اقتصاد کشور، مردمی کردن اقتصاد کشور، پالایش قوانین موجود و وضع مقررات جدید، اجرای بودجه ­ریزی عملیاتی، اقدامات رسانه­ ای برای تبدیل مسئله اقتصاد مقاومتی به گفتمان ملی، اصلاح رویه ­های مالی از مهمترین شاخص ­های اقتصاد مقاومتی به منظور ارتقای امنیت ملی کشور است.

کلیدواژه‌ها


-      Abdullah Khani, Ali (2003), Theories of Security Introduction to Planning National Doctoral Security, Tehran: Abrar Contemporary Cultural Institute of Tehran.
-      Azizi, Mohsen; et al (2018), Strategic role of economic security indicators in strengthening national security (Case study: The role of economic border guards of the Islamic Republic of Iran), Afaq Security Quarterly, No. 39, summer: 39-66.
-      Basiri, Mohammad (2000), Developments in the Concept of National Security, Political-Economic Information, No. 21: 84-69.
-      Buzan, Barry; Wæver, Ole; & De Wilde, J (1998),Security: a new framework for analysis. Lynne Rienner Publishers.
-      Buzan, Barry; Wæver, Ole; & De Wilde, J (1998), Security: a new framework for analysis, Lynne Rienner Publishers.
-      Droudian, Mohammad (2000), A Journey in the Iran-Iraq War, Beginning to the End (Analytical Hall): A Study of the Political-Military Events of the War from the Iraq War to the Ceasefire, Tehran: War Studies and Research Center Publications.
-      Ezzati, Morteza; Dehghan, Mohammad Ali (2008), Economic Security in Iran, Tehran: Islamic Consultative Assembly, Research Center.
-      Imam Gholi, Yaser (2015), ISIS and Iran's Security Based on the Copenhagen School, Strategic Policy Research, No. 18: 123-141.
-      Khamenei, Seyyed Ali "Modzaleh" (2018), Statements in the gathering of pilgrims to the holy shrine of Razavi, 1/1/1397.
-      Khoda Rahmi, Behrooz (2012), Resistance Economy means Oil-Free Economy, Capital Market, No. 33.
-      Mandel, Robert (2009), The Variable Face of National Security, Translated by Strategic Studies Research Institute, Strategic Studies Research Institute, Tehran.
-      Milani, Jamil (2015), Resistance Economy and National Self-Confidence, Opportunities and Challenges of Its Realization, Economic Journal, 5-22.
-      Mohseni Zenozi, Seyed Jamaluddin and Sadeghvand, Behzad (2017), The effect of selected indicators of resistance economy on Iran's economic growth, Islamic Economics, Fourteenth Fall Year No. 67: 63-39.
-      Rabiee, Ali (1999), National Security Studies, Tehran, Office of Political and International Studies.
-      Rudari, Soheil and Ghasemi, Hamidreza (2017), The role of non-oil exports in the realization of a resilient economy within the framework of the Sixth Development Plan, Secretariat of the specialized commissions of assemblies and councils of the Iranian Chamber of Commerce, Export Development Commission.
-      Seif, Allah Morad and Hafezieh, Ali Akbar (2013), International Trade Strategies for the Resistance Economy of the Islamic Republic of Iran, Basij Strategic Studies, Volume 16, Fall: 216-184.
-      Shabani, Ahmad and Sobhani Sabet, Seyed Ali (2017), Investigating the effect of declining oil revenues on imports of intermediate goods; Results for Resistance Economics, Islamic Economics Studies, Year 9 of Spring and Summer No. 2 (18): 148-117.
-      Shamsi, Javad (2017), Resistance Economics and National Security of the Islamic Republic of Iran, M.Sc. Thesis, Mazandaran University.
-      Shirvi, Abdolhossein and Khodaparast, Nasser (2019), Resistance Economics and Sustainable Development: Similarities and Differences, Public Law Studies, University of Tehran, Vol 49, No 1: 249-270.
-      Torabzadeh Jahromi, Mohammad Sadegh et al. (2013), A Study of the Dimensions and Components of the Resistance Economy of the Islamic Republic of Iran in the Thought of Ayatollah Khamenei, Quarterly Journal of Islamic Revolution Studies, No. 32: 46-31.
-      Zirak, Masoumeh (2015), Pathology of Risk of Iranian Economy Based on General Policies of Resistance Economy, Economic Journal, December 6, No. 9 and No. 10: 76-47.