انقلاب اسلامی ایران، جهانی شدن و جنبش سیاسی نوین در مصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی کارشناسی ارشدجامعه شناسی

چکیده

جهانی­شدن واجد ابعاد و نیز تأثیرات متفاوت و گوناگونی است و نظرات گوناگونی درباره آن بیان شده است. شناخت و درک چگونگی عملکرد جهانی شدن، با روند درحال بسط خود، در فرآیند تأثیرگذاری پدیدارهایی چون انقلاب ایران از یکسو و تأثیرپذیری جنبش­هایی همچون جنبش سیاسی مصر از سوی دیگر، مستلزم شناخت مؤلفه­های جهانی شدن در بعد سیاسی، فرهنگی و ارتباطات است. از سوی دیگر در رابطه با پدیدة جنبش سیاسی نوین مصر، نباید شرایط اجتماعی این کشور و بسترهای فراهم شده برای پدیداری جنبش های سیاسی، نادیده گرفته شود. فرض ما در این پژوهش آن است که فرآیند جهانی­شدن، از طریق مؤلفه­های خود، انقلاب ایران را به الگویی جهانی برای دیگر کشورها و نیز مصر تبدیل کرده است و همچنین بسترهایی را در جامعة مصر فراهم ساخته که جنبش سیاسی نوین را درپی دارد. لذا باید گفت که انقلاب اسلامی از طریق فعالیت­های فراملی توانسته است، تحت عنوان بیداری اسلامی و در پی دکترین «اُم القرای اسلامی» جنبش سیاسی مصر را متأثر از خود سازد. بر اساس نظریات جیمز دیویس و آلن تورن، می­توان گفت که اصلاحات سیاسی و زمینه های فراهم شده از سوی دولت مصر برای مشارکت هر چند محدود مردمی در سیاست با ایجاد میدان­های عمل جدید کنشگران فعالی را به صحنة عمل سیاسی وارد ساخته است. بسترهای اجتماعی متأثر از فرآیند جهانی­شدن نیز زمینه را برای جنبش سیاسی نوین مصر آماده نموده است.

کلیدواژه‌ها


- مارکوزه، هربرت(1359)، انسان تک ساحتی،ترجمة محسن مؤیدی، تهران.
- احمدی، حمید(1369)، انقلاب اسلامی و جنبش­های اسلامی در خاورمیانۀ عربی، مجموعه مقالات پیرامون جهان سوم، تهران، نشر سفیر.
- الگار، حامد(1371)، انقلاب اسلامی در ایران، ترجمة مرتضی اسعدی و حسن چیذری، تهران، نشر قلم.
- پارسانیا،حمید(1376)، حدیث پیمانه، قم، انتشارات معارف.
- افتخاری، قاسم(1378)، تأثیرات انقلاب اسلامی ایران در گسترۀ جهانی، نامۀ پژوهش، شمارۀ 11-10.
- بشیریه، حسین(1379)، توسعۀ سیاسی و بحران هویت ملی، فصلنامۀ مطالعات ملی، سال دوم، شمارۀ 5، تهران، مؤسسۀ مطالعات ملی.
-لاتوش، سرژ(1379)، غربی­سازی جهان، ترجمۀ امیر رضایی، تهران، قصیده.
- شیرخانی، علی(1381)، آیندۀ باورها و اعتقادات دینی در پروسۀ جهانی شدن، هفته نامۀ پگاه حوزه، شمارۀ 80 .
- شولت، یان آرت(1382)، نگاهی موشکافانه به پدیدۀ جهانی شدن، ترجمۀ مسعودکرباسیان، انتشارات علمی و فرهنگی.
-گیدنز، آنتونی(1382)، جامعه شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران، نشر نی.
- امرایی، حمزه(1383)، انقلاب اسلامی ایران وجنبش­های اسلامی معاصر، چاپ اول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- تاجیک، محمدرضا، درویشی، فرهاد(1383)، آرمان­های انقلاب­اسلامی در عصر جهانی­شدن: چالش­ها و واکنش­ها، مجلۀ جامعه­شناسی ایران، دورۀ پنجم، شمارۀ 3.
- سجادی، سیدعبدالقیوم(1383)، دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول.
- موسوی، محمدعلی(1385)، فرآیند چندلایه­ای جهانی­شدن؛تهران، مرکز مطالعات جهانی شدن.
- شیرودی، مرتضی(1386)، انقلاب اسلامی و پروژۀ جهانی­شدن؛ بررسی آثار جهانی­شدن بر انقلاب اسلامی، راهبردها و راهکارهای مقابله با آن، فصلنامۀ شیعه­شناسی، سال پنجم، شمارۀ 17.
- صدقی، ابوالفضل(1386)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- عسگری، علی(1386)، آیندۀ انقلاب، تهران، کانون اندیشۀ جوان، چاپ سوم.
-رابرتسون، رولند، حق خندکر، حبیب(1388)، گفتمان­های جهانی­شدن؛ ملاحظات مقدماتی، ترجمۀ مسعود مظاهری، فصلنامۀ ارغنون، مجموعه مقالات جهانی­شدن، شمارۀ 24.
- مک گرو، آنتونی(1388)، مفهوم پردازی سیاست جهانی، ترجمۀ سیدعلی مرتضویان، فصلنامۀ ارغنون، مجموعة مقالات جهانی­شدن، شمارۀ 24.
- شیرودی، مرتضی(1388)، انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی، تأثیرگذاری و نمونه­ها، فصلنامۀ علمی- پژوهشی انقلاب اسلامی، سال پنجم، شمارۀ 14.
- اسپوزیتو، جان.ال(1388)، انقلاب اسلامی و بازتاب جهانی آن، ترجمۀ محسن مدیر شانه چی، تهران، انتشارات باز، چ 3.
- برزگر، ابراهیم(1388)، عوامل مؤثر در تأثیرات فراملی انقلاب اسلامی ایران، چارچوب مفهومی، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 42و43.
- احمدی، سیدعباس، لطفی، حیدر(1389)، انقلاب اسلامی و نقش بین­المللی در منطقه، فصلنامۀ جغرافیای انسانی، سال دوم، شمارۀ دوم.
- نقیبی مفرد، حسام(1389)، حکمرانی مطلوب در پرتو جهانی­شدن حــقوق بشر، تهران، مؤســسۀ پژوهش­های حقوقی.
- پروین، خیراله(1389)، تأثیر جهانی­شدن و تحولات بین­الملل بر حاکمیت و استقلال دولت­ها، فصلنامۀ سیاست، شمارۀ 40.
- طاهایی، علی(1389)، آغاز بیداری اسلامی در مصر، ماهنامۀ پیام انقلاب، شمارۀ 44.
- هاشمی نسب، سعید(1389)، گزارشی از روند تحولات مصر، پژوهشنامۀ منطقه­ای، شمارۀ 5.
- زارعی، سعداله(1390)، ارزیابی نگاه مصر جدید به ایران، هفته­نامۀ پنجره، شمارۀ 85.
- موثقی، سیداحمد، زاهدی، نسا(1390)، تأثیر بحران اجتماعی و جهانی­شدن بر ظهور بنیادگرایی در مصر، فصلنامۀ سیاست، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 41، شمارۀ 1.
- دلیرپور، پرویز(1390)، دورنمای اسلام سیاسی درمصر، فصلنامۀ سیاسی- اقتصادی، شمارۀ 285.
- درخشه، جلال، مفیدنژاد، مرتضی(1391)، تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر اسلام گرایی در ترکیه، فصلنامۀ انقلاب اسلامی، سال اول، شمارۀ 2.
- نورانی، امیر(1391)، مصر، بیداری اسلامی والگوی ایران، فصلنامۀ انقلاب اسلامی، سال نهم، شمارۀ 27.
- یزدانی، عنایت الله(1391)، بازتاب انقلاب اسلامی بر جنبش اخوان­المسلمین سوریه، فصلنامۀ انقلاب اسلامی، سال نهم، شمارۀ 28.
- عزتی، ابوالفضل(بی تا)، اسلام انقلابی و انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات هدی.
- سایت­ها
www.Alummah.ir  ، www.sahartv.ir ، www.alalam.ir، www.presstv.ir                                                                                                                     
-Blumer,H(1969).Collective behavior. in Fuchs.C, The self-organization of social movements.
-Diana, M (1992). The concept of social movement. Social. Rev.40.
-Herrera, L (2003). Participation in school upgrading: gender, class and (in) action in Egypt . International Journal of Educational Development, 23(2003).
-Bhagwati,J(2004). Anti globalization: Why?. Journal of policy Modeling 26.
-Fuchs.C (2005). The self-organization of social movement. Systematic practice and action rsearch .Vol 19, N 1,  February 2006.
-Stanley eitzen.D and Bacazinn.M (2009).Globalization the transformation of social worlds. wadsworth cengage learning .
- David A. Kirby and nagwa Ibrahim (2010). Entrepreneurship education and the creation of an enterprise culture: Provisional results from an experiment in Egypt. published online :15April 2010 .
-Ambassador James K.Glassman and Secretary Dan Glickman (2011). Strategic public diplomacy: The case of Egypt. October 2011. Bipartisan policy center.
-Al-Kandari, A, Hasanen,M (2011) . The impact of the internet on political attitudes in Kuwait and Egypt. telemat. Informat, doi: 1016/j.tele. 2011.10.005 .
-Ashraf, M, Attia, Nergis Aziz, Barry Friedman, Mahdy Elhusseiny,(2011) . Commentary: The impact of social networking tools on political change in Egypt's "Revolution2.0". Electronic commerce research and applications 10(2011).