واکاوی توسعه و امنیت در انقلاب اسلامی ایران مبتنی بر روش سناریو‌نویسی درآینده‌پژوهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و مدیر گروه آینده‌پژوهی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور - وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

چکیده

هدف: امنیت و توسعه هر دو مفاهیمی ‏چندسویه و پیچیده  هستند که از ابعاد مختلف قابل بررسی می­باشند. در امر توسعه، امنیت یکی از زیربناهای اصلی است و توسعه خود عاملی برای تقویت امنیت است. در این تحقیق تلاش می‌شود این دو مفهوم کلیدی را طی دوران40 ساله انقلاب اسلامی ایران بازخوانی نمائیم تا ضمن ارائه تعریفی جامع، به بررسی وجوه مختلف هر یک از این مفاهیم بپردازیم.
روش‌شناسی پژوهش: در این پژوهش با ماهیت کاربردی- توسعه‌ای تلاش خواهیم کرد در فضای کیفی و اکتشافی به بررسی و تحلیل روند‌ها و مستندات موجود پرداخته تا از این طریق به ارتباط بین مفاهیم امنیت و توسعه دست یابیم. رویکرد قالب تحقیق نیز مبتنی بر دیدگاه و آموزه‌های آینده‌پژوهی خواهد بود.
یافته‌ها: برای پاسخ به پرسش اصلی تحقیق، مفهوم ظرف زمانی آینده برای توسعه و امنیت مورد بررسی قرار می‌گیرد. با استفاده از روش ماتریس متقابل شامل دو مؤلفه امنیت و توسعه، حالت‌های ممکن را ارزیابی و بررسی می‌نمائیم. سناریوهای چهارگانه احصاء‌شده در این تحقیق با روش شناسایی پیشران­ها و تحلیل عدم‌قطعیت‌ها تدوین خواهند شد.
نتیجه‌گیری: با تحلیل و بررسی سناریوهای تدوین شده؛ نکات قابل توجهی احصاء شد که با مطالعه و تحلیل آنها به موضوعات و توصیه‌های سیاستی و کاربردی حائز اهمیتی دست یافتیم که کاربست آنها ارکان و عوامل همگرایی توسعه و امنیت انقلاب اسلامی ایران را در آینده فراهم خواهد ساخت. این تحقیق از این حیث و همچنین تدوین سناریوهای چهارگانه‌ای که در آن تدوین شده است در زمره تحقیقات نوآورانه بشمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها


 
-      Ackoff, R. L. (1999), Re-Creating the Corporation: A Design of Organizations for the 21st Century. New York, Oxford: Oxforf University Press.
-      Ashuri, Dariush (2008), Political Encyclopedia, Ch. XVI. Tehran: Morvarid Publishing. (In Persian)
-      Bashiri, Hassan; Nazemi, Amir (2019), Future research in complex systems, Tehran: National Research Institute for Science Policy (NRISP). (In Persian)
-      Becet, Henry S.A (1986), the Dictionary of Spionage, USA, Sunshine Enterprise Limited.
-      Boxeman, Adda B (1992), Strategic Intelligence & Statecraft, Washington, New York, London: Brassey s (us), Inc.
-      Burita, L (2015), “Prognostic methods and their applications in the defense sector”, in: Defense and Strategy, Czech Republic, Brno, vol. 1: 47-60.
-      CSBA. (2015). 2015 PROGRESS REPORT, The Future of National Security: Strategy, Policy, Budget. Center for Sterategic and Budgetary Assessment.
-      Dictionary of United States Military Terms for Joint Usage, Washington, D.C., Department of Anny, Navy, and Air Force, 1995.
-      Eftekhari, Asghar (2001), Threat Anatomy, Tehran: Center for Defense and National Security Studies, Imam Hossein University. (In Persian)
-      Hajiani, Ebrahim (2012), Fundamentals, principles and methods of Futures Studies. Tehran: Imam Sadegh University. (In Persian)
-      Heidari, Amir Hushang; Keshavarz Tork, Mohsen (2018). Evaluation and analysis of science and technology policy in Iran based on Foresight approach. Tehran: National Research Institute for Science Policy. (In Persian)
-      Heidari, Amir Hushang; Tavakol, Morteza (2019).In Search for Meaning- Prospective Sterategy for Organization, Tehran: National Research Institute for Science Policy (NRISP). (In Persian)
-      Holmes, K. R. (2015). What Is National Security? Index of U.S. Military Strength.
-      Jahan Bozorgi, Ahmad (2009). "The role of economic security in maintaining the Islamic Revolution". Quarterly Journal of Islamic Revolution Studies. 5 (16): 11-44. (In Persian)
-      Mardukhi, Bayazid (2013), Foresight Methodology, Tehran: Ney Publishing. (In Persian)
-      Mobini, Mohammad (2019), "Development of methodology for future security studies". Methodology of Humanities, 96 (24): 21-44. (In Persian)
-      Mottaqi, Ibrahim (2017), Security is the basis of the theory of the second step of the Islamic Revolution. Anna News Agency, December 2017. (In Persian)
-      National Security Council. (Feb 2015), National Security Sterategy. Washington: White House.
-      Spohrer, J. (2002), NBICs (nano-bio-info-cogno-socio) convergence to improve human performance: opportunities and challenges. Arlington, Virginia: National Science Foundation.
-      Tishe Yar, Mandana (2012), Futurology in Strategic Studies. Tehran: Research Institute for Strategic Studies. (In Persian)
-      Yagonber, Gary; McFarland, Robert et al. (2008), Comprehensive theory of social development. Ariainia, Masoud. Tehran: Institute of Cultural and Social Studies. (In Persian)