الگوی جمهوری اسلامی و مسئله اولی‌الأمر در منظومه فکری و اندیشه سیاسی خرقانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مطالعات انقلاب اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

2 دکترای تاریخ اسلام، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد، ایران

چکیده

هدف: در پژوهش حاضر سعی شده است تا ضمن ارائه توصیفی اجمالی از زندگی، زمانه و آثار خرقانی، به فعالیت‌ و کنش‌های سیاسی خرقانی پرداخته شود. این موضوع سوای اینکه به درک نسبت بین عمل (کنش) و نظر (اندیشه) در ارتباط با خرقانی کمک می‌کند، می‌تواند به مثابه مقدمه‌ای بر فهم مختصات فکری او در دو عرصه «خوانش وی از اسلام» (اسلام‌شناسی) و «اندیشه سیاسی او در حوزه شکل، ماهیت و ساختار حکومت و مشخصات حاکم اسلامی» که بخش اصلی پژوهش حاضر را در‌بر می‌گیرد، در نظر گرفته شود.
روش‌شناسی پژوهش: روش مورد استفاده در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی بوده و از ابزارهای کتابخانه‌ای، اسنادی، منابع الکترونیکی و پایگاه­های اینترنتی برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است.
یافته‌های پژوهش: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تفسیر سیاسی خرقانی از مشخصات حاکم اسلامی در قالب «اولی‌الأمر انتخابی» و الگوی مطلوب حکومت در قالب نوعی «نظام جمهوری اسلامی» در عصر غیبت، مهم‌ترین نوآوری او و به مثابه سرآغاز راهی نو در نظریات جدید در فقه و اندیشه سیاسی شیعه است که می‌توان امتداد آن را تا انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران پی‌گرفت.
نتیجه‌گیری: اگرچه مباحث خرقانی در حوزه اندیشه سیاسی و ترسیم الگوی مطلوب حکومت اسلامی در عصر غیبت از دقت و صراحت چندانی برخوردار نیست و عموما به ذکر کلیّات اکتفا می­کند، با این وجود نوآوری او در حوزه اندیشه سیاسی ذیل ویژگی‌های حاکم اسلامی در قالب «اولی‌الامر انتخابی» و ساختار حکومت اسلامی ذیل نوعی «جمهوری اسلامی» قابل ملاحظه است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • Ayatollah Taleghani, Seyed Mahmoud (1960). Moghedeme Mahwol Mowfhoom and Sahwol Maloom, Qom: Gholamhossein Noormohammadi Khamsepour. (In Persian)
  • Browne, Edward. G (1959). The Persian Revolution of 1905-1909, translated by Ahmad Pajoh, Tehran: Marafet Kanun. (In Persian)
  • Jafarian, Rasool (2012). Seyyed Asadullah Kharqani, a modernist cleric of the Mashroute and Reza Shah, Tehran: Islamic Revolution Records Center. (In Persian)
  • Jafarian, Rasool (2012). Iran's Religious-Political Currents and Organizations (from Mohammad Reza Shah-Islamic Revolution) from 1320-1357, 9th edition (with amendments and additions), Tehran: Alam. (In Persian)
  • Hajsayah Mahalati, Mohammad Ali (1980). Khaterat of Haj Sayah, edited by Hamid Sayah and corrected by Saifullah Golkar, Tehran: Amir Kabir. (In Persian)
  • Kharqani, Sayyed Dasdullah (1335 AH). Treatise on the Spirit of Civilization and the Identity of Islam (The First Forty Years of Islam or World Democracy), Tehran: Katabakhana Targhi. (In Persian)
  • Kharqani, Sayyed Dasdullah (1960), Mahwol Mowhoom and Sahwol Maaloom (the way to renew Islamic greatness and power), Qom: Gholamhossein Noormohammadi Khamsepour. (In Persian)
  • Dolatabadi, Yahya (1992). Hayat Yahya, Tehran: Attar. (In Persian)
  • Rouhani, Miqdad (2004). "Officer of the Secret Society in Najaf", Contemporary Iranian thought and Political History Magazine, 4th year, number 35. (In Persian)
  • Rahbari, Mehdi (2007). "Spirituality, constitutional revolution and conflict between tradition and modernity", political knowledge, fourth year, number 1. (In Persian)
  • Shahbazi, Abdullah (2006). The conference of the 100th anniversary of the constitutional movement with the title of the intellectual currents of constitutionalism, July 19, 2015, National Library meeting hall. Available at: http//www.iranspiegel.de/ir
  • Ain al-Sultaneh, Kahraman Mirza (1999). Ruzname Khaterat, with the efforts of Massoud Salour and Iraj Afshar, Tehran: Asatir. (In Persian)
  • Ghaffari, Esmat and others (2016). "Sayyed Asadullah Kharqani's political thought survey", Sepehr al-Saisiyat, Volume 4, Number 11. (In Persian)
  • Firhi, Daoud (2011). Jurisprudence and politics in contemporary Iran, Tehran: Ney. (In Persian)
  • Tabatabayi Mohit, Seyyed Mohammad (2010). Seyyed Jamaluddin Asadabadi and Awakening of the East, fifth edition, Tehran: Kolbe Shorouq. (In Persian)
  • Modaresi Chardehi, Morteza (2002). Seyed Jamaluddin and his thoughts, Tehran: Amir Kabir. (In Persian)
  • Mostahar al-Doulah, Sadiq (1982). Memoirs and documents of Mostahar al-Doulah: second collection (constitutional documents 1325-1330), by the efforts of Iraj Afshar, Tehran: Ferdowsi. (In Persian)
  • Malekzadeh, Mehdi (2013). History of Iran's Constitutional Revolution, Tehran: Scientific. (In Persian)
  • Nazim-ul-Islam Kermani, Muhammad (1983). The history of awakening of Iranians, Tehran: Aghaz. (In Persian)
  • Nabavi-Razavi, Seyyed Meqdad (2013). The life of Malik al-Mutakalmin. Tehran: Fardis Danesh. (In Persian)

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار