معنایابی گفتمان عدالت اجتماعی در دولت‌های نظام جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر.

2 کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر.

چکیده

هدف: با پیروزی انقلاب و تشکیل جمهوری اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) و بر اساس ایدئولوژی اسلام شیعی، نگاه به موضوع‌ عدالت‌ به‌مثابه یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی در رأس برنامه‌های این نظام قرار گرفت. در واقع، انقلاب اسلامی به‌مثابه حرکتی احیاگرانه و تمدن‌ساز که در پی تحقق جامعه‌ای مطابق‌ با‌ ارزش‌های اسلامی بود، به انگاره‌ها و مفاهیم کلیدی و جامعه‌ساز، همچون عدالت، توجه ویژه‌ای کرد تا بتواند با بازتفسیر آن، بنیاد جامعه‌ای نو را پی‌افکند. لذا مسئله اصلی در این پژوهش معنایابی گفتمان عدالت اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
روش‌شناسی پژوهش: برای تحلیل داده‌های نظری در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و تلاش شد تا نظریه عدالت اجتماعی را در ساحت اجرایی جمهوری اسلامی تبیین نماید.
 یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مسئله عدالت از حیث نظر و عمل در دولت‌های مختلف کاملاً متفاوت بوده به‌گونه‌ای که در برخی دولت‌ها، اجرای عدالت به اهداف عالیه انقلاب اسلامی نزدیکتر بوده اما در زمان دولت‌های دیگر، فاصله معناداری یافته است.
نتیجه‌گیری: به رغم آن‌که شعار عدالت اجتماعی و اجرای آن از سیاست‌های اصلی و محوری دولت‌های بعد از انقلاب بوده، مسئله عدالت در کارنامه‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران تا به امروز وضعیت‌ خوبی‌ نداشته‌ است، به‌گونه‌ای که چالش‌ها همچنان بازتولید می‌شود و کشور ما در چهار دهه گذشته با مشکلات نظری و عملی زیادی روبه‌رو گردیده‌ است‌.

کلیدواژه‌ها


  • -     Ayazlu, Hossein (2012). “A Theory in Explaining the Theoretical Bases of Wealth and Income Distribution in the Islamic Economic System”, Economic Studies and Policies, No. 24.-     Bagheri, Mahmoud; Falahzadeh, Ali Mohammad (2010). “Basics of public law, competition law; Looking at the Constitution of the Islamic Republic of Iran”, Tehran University Law Quarterly, Volume 39, Number 3.

    • Barry, N (1998). "Welfare Policies", Encyclopedia of Applied Ethics, Second Edition, Pages 519- 530.
    • Cawley III, Michael J; James E. Martin & John A, Johnson (2000). "A virtues approach to‌ personality‌", Personality‌ and Individual Differences, Volume 28‌, Issue‌ 5, 1 May: 997-1013.

    -     Cohen, Karl (1995). Democracy, translated by Fariborz Majidi, Tehran, Kharazmi Publications.-     Enayat, Hamid (2008). The Foundation of Political Philosophy in the West, Zaminar Publications, third edition.

    • Etzioni, Amitai (1996). "A Moderate Communitarian Proposal", Political Theory, Volume 24, Issue 2, May: 155-171.

    -     Fawzi, Yahya (1993). “Islamic revolution and the alternative model of modernization”, Metin Research Journal, second year, number 8.-     Fawzi, Yahya (2004). Political and social developments after the Islamic revolution in Iran, Tehran: Arouj Publishing.-     Fitzpatrick, Tony (2003). Welfare theory; What is social policy?, translated by Hormoz Homayounpour, Tehran, Gam Nou and Higher Institute of Social Security Research.-     Hashemi Rafsanjani, Akbar (10/6/2008). “National unity cannot be achieved by silence”, Khabar newspaper, No. 7591.-     Imam Khomeini, Seyyed Ruhollah (2007). “Sahifeh Imam”, Tehran, Imam Khomeini Editing and Publishing Institute, Vol. 1, 3, 5, 7, 8, 10, 11, 18, 19, 21.

    • Justice (2015). "In‌ Encyclop‌ædia‌ Britannica, Retrieved 2015", December 5, from http:// www.britannica‌.com‌/EBchecked/topic/308729/justice.
    • Kaufman, A. (2012). Distributive Justice, Theories of, Encyclopedia of Applied Ethics, Second Edition.

    Khatami, Seyyed Mohammad (2001). Political Development, Economic Development and Security, Tehran: New Plan.

    Khomeini, Ruhollah (2007). Imam Khomeini's book, Tehran: Imam Khomeini Editing and Publishing Institute.

    -     Little, Daniel (2001). Explanation in social sciences translated by Abdul Karim Soroush, Tehran, Sarat.

    • MacIntyre‌, A. (1981‌). After Virtue: A Study in Moral Theory, London, Duckworth.

    -     Mosbahi Moghadam, Gholamreza (1992). Investigation of differences of existing positions in the economy of the Islamic Republic of Iran, Noor Alam.

    Naqibzadeh, Ahmad (2008). Parties, structural obstacles and risks of formation, Sobh newspaper of Iran.

    -     Phillips and Jorgensen (2011). Theory and Method in Discourse Analysis, translated by Hadi Jalili, Tehran, NI

    • Plato (1957). Republic, translated by Fouad Rouhani, fourth book, Tehran, Scientific and Cultural Publications, first edition.
    • Priemus, H (2012‌). "Rent Policies for Social Housing", International Encyclopedia of Housing and Home, 13: 46-53.

    -     Qadri, Hatem (2001). Political Thoughts of the 20th Century, Tehran, Samt.

    • Rawls, John (1971). A Theory‌ of‌ Justice‌, Second Edition, Cambridge, MA: Harvard University Press.

    -     Rawls, John (2005). Justice as fairness, a retelling, edited by Erin Kelly, translated by Erfan Shabti, Tehran, Phoenix Publishing House, first edition.-     Rawls, John (2005). Justice as Fairness, translated by Irfan Sabeti, Tehran, Phoenix.

    • Sainsbury, D (2001). "Social Welfare‌ Policies‌ and Gender", International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, editors-in-chief Neil J. Smelser and‌ Paul‌ B. Bates‌, Amsterdam, Elsevier Science, Pages 14476-14481.

    -     Sajjadi, Mohammadreza (2014). Economic adjustment policy and social justice based on the first five-year plan.

    • Sandel, M (1982). Liberalism and the Limits‌ of‌ Justice‌, Cambridge, Cambridge University Press.

    -     Shafiifar, Mohammad (2004). “Iranian studies: democracy and social justice; Emphasizing the Constitution of the Islamic Republic of Iran”, Strategic Studies, No. 27.-     Sheikhzadeh, Hossein (2006). Iran's Elites and Development, Tehran: Center for the Recognition of Islam and Iran.

    • Spicker, P (2012a). "Social Security", Encyclopedia of Applied Ethics, Second Edition‌, Pages‌ 167‌-174.
    • Spicker, P (2012b). "Social Policy Approaches", International Encyclopedia of Housing and Home, Pages 478‌-483‌.

    -     The Constitution of the Islamic Republic of Iran, approved in 1990.-     Tutunchian, Iraj; Ayuzlu, Hossein (2001). “The application of the theory of economic justice in the Islamic system of wealth and income distribution”, Tehran University Economic Research, No. 57.