عوامل موجده انقلاب اسلامی از منظر حکیمان سیاسی معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره( قم

10.22084/rjir.2024.28260.3696

چکیده

هدف: حکیمان سیاسی معاصر، انقلاب اسلامی را از منظر بنیانهای نظری حکمت اسلامی بررسی کرده اند. پژوهش حاضر به دنبال بررسی رویکرد حکیمان سیاسی در بررسی عوامل تحقق انقلاب اسلامی، فارغ از مصادیق تاریخی و در مفهوم کلی آن است. بر‌این‌اساس، تمرکز این پژوهش بر بیان استدلال‌هایی است که حکیمان معاصر در چارچوب حکمت سیاسی اسلامی برای تبیین این عوامل ارائه می‌کنند.
روش شناسی پژوهش: برای پاسخ به سوال اصلی مقاله، از روش تحلیل محتوای استدلالی استفاده شده است که بنا بر آن، با تمرکز بر ضرورت اعتبار و اهمیت پذیرش نتایج، ضمن آنکه فرایند تحلیل بر اساس اصول معتبر خود طی می‌شود، تلاش می‌گردد نتایج تحلیل با بیان استدلالی و برهانی به مخاطب منتقل شود.
یافته ها: در این جهت، تبیینی جامع از عوامل تحقق و تداوم انقلاب اسلامی و در ضمن دو دسته عوامل بینشی-انگیزشی و عوامل سیاسی-اجتماعی ارائه می‌شود؛ دسته اول شامل ایمان به مبدأ توحیدی، اندیشه تحول‌خواه، احساسات و عواطف انقلابی و پیروی از آموزه‌های شریعت و دسته دوم دربرگیرنده عواملی همچون رهبری الهی، پیشتازی عالمان دینی، اتحاد مردم است که جایگاه هر یک از آنها در الگوی انقلاب اسلامی به‌صورت برهانی مستدل می‌گردد.
نتیجه گیری: یافته های پژوهش، گواه این مطلب است که نظریه پردازی حکیمانه مبتنی بر بنیان های نظری حکمت اسلامی ضمن آنکه می‌تواند موجب استحکام بیش‌ازپیش داده‌های بنیادین پیرامون انقلاب اسلامی ایران و تسهیل در فهم ماهیت و پیامدهای مثبت انقلاب اسلامی برای جامعه هدف شود، زمینه را برای چارچوب‌بندی الگویی عام از انقلاب، فارغ از بُعد زمانی و مکانی فراهم می‌کند.

کلیدواژه‌ها