سناریوهای سیاست خارجی ج.ا.ایران در قبال عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل در مجموعه امنیتی خاورمیانه: تحلیلی از منظر مدل پیتر شوارتز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری علوم سیاسی، دانشگاه شیراز.

2 دانشیار روابط بین‌الملل، دانشگاه شیراز

3 دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه تهران.

4 استادیار علوم سیاسی دانشگاه شیراز.

چکیده

هدف: پیمان ابراهیم با محوریت تهدیدسازی از نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی باعث نزدیکی مناسبات اسرائیل و اعراب به‌‎عنوان دو نیروی رقیب و مخالف ایران شده است. هدف این پژوهش واکاوی تأثیر و تأثر سیاست خارجی ایران و عادی‌سازی مناسبات اعراب و اسرائیل  است.
روش‌شناسی پژوهش: این مقاله برای تبیین مسئله از نظریه مجموعه امنیت منطقه‌ای به‌عنوان چارچوب نظری و از روش آینده‌پژوهی با اتکا به دو تکنیک روندپژوهی و سناریونویسی به مثابه محور روشی بهره می‌گیرد.
یافته‌ها: این مقاله با صورت‌بندی این مسئله که کدام سناریو برای سیاست خارجی ایران در برابر عادی‌سازی مناسبات اعراب و اسرائیل بعد از پیمان ابراهیم می‌تواند در ارتقای این منافع مؤثرتر باشد؟ معتقد است که با توجه به سطح فزاینده و رو به گسترش روند عادی‌سازی، تکمیل ادغام اسرائیل در مجموعه‌ی امنیتی خاورمیانه، اصول و آرمان‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در خصوص موجودیت اسرائیل، اختلاف‌های ایدئولوژیک، دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای، نگاه ابزاری و متفاوت کشورهای خلیج فارس و همچنین تصور تهدید از ایران به‌عنوان برهم‌زننده‌ موازنه‌ قوا در منطقه، سناریوی پیگیری حفظ و توسعه روابط دو و چندجانبه با همسایگان عربی و کشورهای منطقه با هدف تضعیف توافق عادی‌سازی میان آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد.
نتیجه‌گیری: نتایج این مقاله نشان می‌دهد که توافق ابراهیم، یک عامل دشمنی و تنش‌سازی آشکار علیه جمهوری اسلامی است و الگوی مطلوب ایران می‌تواند تنش‌زدایی با اعراب در چارچوب روندی تعاملی و تدافعی مبتنی بر دیپلماسی تعامل و پیوند و دوستی با اعراب خصوصاً در خلیج فارس باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • Abdollahkhani, Ali (2010) Security Theories, Tehran: Institute for Tehran s Contemporary Abrar. (In Persian(
  • Alpher, Y. (2015). Periphery: Israel’s Search for Middle East Allies. London: Rowman & Littlefield.
  • Behravesh, Maysam and Azizi, Hamidreza (SEP 14, 2020). Israel’s Peace Deals Are a Strategic Nightmare for Iran. Foreign Policy. At: https://foreignpolicy.com/2020/09/14/israels-peace-deals-are-a-strategic-nightmare-for-iran/.
  • Brodsky, J. M. (August 3, 2023). Iran gleefully eyes the protests in Israel, looking for weaknesses to exploit. In Middle East Institute. At: https://www.mei.edu/publications /iran-gleefully-eyes-protests-israel-looking-weaknesses-exploit.
  • Bureau of Near Eastern Affairs. (2020). The Abraham Accords Declaration. At: https://www.state.gov/the-abrahamaccords/.
  • Buzan, B. (1983). People, States and Fear: The National Security Problem in International Relations. Brighton: Wheatsheaf Books.
  • Buzan, B., Wæver, O., & de Wilde, J. (1998). Security: A New Framework for Analysis. London: Lynne Rienner Publishers, Boulder.
  • Buzan, Barry and Waever, Ole (2003). Regions and Power: The Structure of International Security. New York, United States: Cambridge University Press.
  • Diplomatic Bluebook (2022). Japan’s Foreign Policy by Region. Ministry of Foreign Affairs of Japan. At: https://www.mofa.go.jp/policy/other/bluebook/2022/pdf/pdfs/2-7.pdf.
  • Ehteshami, Anoushiravan (1999). Iran's foreign policy in the era of construction, economy, defense and security, translated by Ebrahim Motaghi and Zohra Poustin Chi, Tehran: Islamic Revolution Documents Center. (In Persian(
  • Figueroa, W. (24 March 2023). Iran-Saudi Normalization: A Regional Process with Chinese Characteristics. In Foreign Policy Research Institute. At: https://www.fpri.org/article/2023/03/iran-saudi-normalization-a-regional-process-with-chinese-characteristics/.
  • Heiran-Nia, J. (February 21, 2023). Iran boosts military ties with Russia in part to counteract Abraham Accords. In The Henry L. Stimson Center. At: https://www.stimson.org/2023/iran-boosts-military-ties-with-russia-in-part-to-counteract-abraham-accords/.
  • Israel Policy Pod (2022). Bahrain to the West Bank on the Military Beat. Anna Ahronheim and Judah Ari Gross (podcast). At: https://israelpolicyforum.org/2022/02/08/bahrain-to-the-west-bank-on-the-military-beat.
  • Javan Shahraki, Maryam (2013). Extreme Securitization: U.S. Foreign Policy and the Iran-Iraq War (1980- 1988). Iranian Review of Foreign Affairs, Vol. 3, No. 4.
  • Jennings, Nathan A. and Trottier, Kyle (December 16, 2022). The 1973 Arab-Israeli War: Insights for Multi-Domain Operations. Association of the United States Army. At: https://www.ausa.org/publications/1973-arab-israeli-war-insights-multi-domain-operations.
  • Jewish Agency for Israel (November 29, 1947). 3 Minutes, 2,000 Years. At: https://ghostarchive.org/varchive/rEGUPlhtMWQ.
  • Kahl, Colin H.; Dalton, Melissa G. and Irvine, Matthew (2012). Risk and Rivalry Iran, Israel and the Bomb. Center for New American Security. At: https://www.files.ethz.ch/isn/144190/CNAS_RiskandRivalry_Kahl_0.pdf.
  • London, D. (October 16, 2020). The Abraham Accords plays into Iran’s hands and opens the door for al-Qaeda In Atlantic Council. At: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/iransource/the-abraham-accords-plays-into-irans-hands-and-opens-the-door-for-al-qaeda/.
  • MEE Staff (August 21, 2020). Eye No normalization with Israel without Palestinian state, Saudi royal says. Middle East. At: https://www.middleeasteye.net/news/saudi-israel-normalisation-palestinian-state-turki-alfaisal.
  • Nations Online (1 July 2023). Political Map of North Africa, the Middle East, and the Arabian Peninsula. At: https://www.nationsonline.org/oneworld/map/north-africa-map.htm. And https://www.nationsonline.org/oneworld/map/small_middle_east_map .htm.
  • Norlen, , & Sinai, T (2020). The Abraham Accords – Paradigm Shift or Realpolitik? The Marshall Center. Number 064T: https://www.marshallcenter.org/en/publications/security-insights/abraham-accords-paradigm-shift-or-realpolitik
  • Pew Researcher Center (2009). Mapping the Global Muslim Population. At: https://www.pewforum.org/2009/10/07/mapping-the-global-muslim-population/.
  • Rubin, U. (February 2020). Operation ‘Shahid Soleimani’: Iran’s Revenge. Begin-Sadat Center for Strategic Studies, Mideast Security and Policy Studies No. 170.
  • Schwartz, Peter (1998). The art of long view: Planning for the future in an uncertain world. England: Wiley.
  • Singer, J. (2021). The Abraham Accords: Normalization Agreements Signed by Israel with the UAE, Bahrain, Sudan, and Morocco. International Legal Materials, 60(3), 448- 463.
  • Vakil, S., & Quilliam, N. (28 MARCH 2023). The Abraham Accords and Israel–UAE normalization. In Chatham House. At: https://www.chathamhouse.org/2023/03/abraham-accords-and-israel-uae-normalization/07-how-leverage-abraham-accords-challenges-and.
  • World Population Prospects (2022). Arab world Population. United Nations Department of Economic and Social Affairs. At: Population.un.org.
  • Worldometer (2023). Israel Population. At: https://www.worldometers.info/world-population/israel-population/.
  • Yossef, Amr (March 2021). The Regional Impact of the Abraham Accords. Modern War Institute. Report, series 2021, no. 2.
  • Zionts, D. M. (2006). Revisionism and its variants: Understanding state reactions to foreign policy failure. Security Studies, 15(4): 631-657.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار