جنبش‌‌های نوین اجتماعی: چارچوبی برای تحلیل پتانسیل‌های اعتراضی نهفته در ایران با تأکید بر یک دهه اخیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی مجتمع آموزش‌عالی شهید محلاتی(ره)

چکیده

هدف: رشد پتانسیل‌های اعتراضی در جامعه ایران از جمله واقعیت‌های مشهود در ایران امروز است که چه آشوب خیابانی رخ بدهد یا ندهد، به دلایل مختلف، اعتراض‌هایی در جامعه ایران وجود دارد. بنابراین، هدف از این مقاله، تلاش برای تحلیل پتانسیل‌های اعتراضی نهفته در جامعه ایران در یک دهه اخیر می‌باشد.
روش‌شناسی پژوهش: پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده و داده‌های آن نیز با اتکا به مطالعات انجام شده در این زمینه (روش تحلیل ثانویه) گردآوری شده است.
یافته‌ها: پتانسیل(های) اعتراضی موجود در جامعه ایران محصول شکل‌گیری یک جنبش نوین اجتماعی در ایران است که با وجود داشتن ماهیت فرهنگی، کارکردهای سیاسی به‌صورت مقاومت در برابر دستورکارهای حوزه رسمی دارد.
نتیجه‌گیری: متأثر از متراکم شدن شکاف‌های اجتماعی، ماهیت ابزارگونه دولت، گسترش امواج جهانی شدن در ایران، رشد طبقه متوسط شهری، رشد احساس محرومیت نسبی و گسیخته شدن مناسبات نخبگان سیاسی، پتانسیل‌های اعتراض در جامعه ایران رشد کرده است. این پتانسیل‌ها با متصل شدن به ابزار رسانه از طریق همگانی شدن تکنولوژی، در کنار ترجیحات برخی نخبگان با گرایش‌های جنبشی و جنگ شناختی بیگانگان، سمت‌وسوی سیاسی و رادیکال یافته و در قالب یک جنبش نوین اجتماعی، با حرمت‌زدایی از نظم و نظام مستقر و تبدیل‌کردن عرصه عمومی به عرصه‌مقاومت همگانی، تلاش می‌کنند تا ضمن اعتبارزدایی از معناهای مسلط تعریف ‌شده از سوی حاکمیت، با ابراز وجود، هم زمینه‌های لازم را برای پذیرش فرهنگ، هویت و سبک زندگی خود از سوی حوزه‌های رسمی فراهم کنند و هم سبب اختلال در کارکرد نظام سیاسی مستقر شوند. حوزه‌های قدرت نظام سیاسی، مسائل مرتبط با آزادی‌های سیاسی اجتماعی (با تأکید بر زنان) و تلاش برای بین‌المللی کردن ایران؛ به معنای هماهنگ‌سازی روندهای سیاسی، اقتصادی و به‌ویژه فرهنگی ایران با استانداردهای جهانی‌شده مهم‌ترین نقاط هدف در فعالیت این جنبش می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • Ahmadi, H. (2011). Foundations of Iranian National Identity (a theoretical framework of citizen-oriented national identity), Second edition, Tehran: Research Center for Cultural and Social Studies. (In Persian)
  • Bashirieh, H. (2001). Political Knowledge Education, Tehran: Contemporary View. (In Persian)
  • Bashirieh, H. (2012). Political Sociology, 14th edition, Tehran: Ney. (In Persian)
  • Bashirieh, H. (2021). Political Sociology of Iran during the Islamic Republic, 9th edition, Tehran: Contemporary View. (In Persian)
  • Bayat, A. (2010). Life as Politics: How Ordinary People Change the Middle East, Second Edition, Stanford University Press.
  • Castells, M. (2001). Information Age: Economy, Society and Culture (The Power of Identity), second volume, translated by Hassan Chavoshian, Tehran: Tarhe no. (In Persian)
  • Castells, M. (2014). Networks of Anger and Hope (Social Movements in the Internet Age), translated by Mojtabi Gholipour, Tehran: Markaz. (In Persian)
  • Fowzi, Y. (2005). Social political developments after the Islamic revolution in Iran (Volume II), Tehran: Oruj. (In Persian)
  • Frederick, W, M. (2020). Narrative and collective action, translated by Elham Shoshtrizadeh, second edition, Tehran: Atraf. (In Persian)
  • Gheisari, N; Ghorbani, M; (2021). “Identity discourses and conflicts of political elites; A theoretical model for explaining the conflicts of political elites in J.A., Islamic” Politics Research, 9th year, No. 20: 44-68. (In Persian)
  • Gheisari, N; Ghorbani, M; (2023). “Identity discourses and conflicts of political elites in the Islamic Republic of Iran: 1997-2019”, Strategic Policy Research, Vol.12, No. 45: 7-58. (In Persian)
  • Gholipour, M. (2023). “Transition from a linear movement to a fluid movement: a framework for understanding the latent period of social movements”, Strategic Studies, Vol. 26. No. 99: 67-97. (In Persian)
  • Ghorbani, M. (2021). Political currents based on the relationship between political currents and the Islamic revolution and its issues, Tehran: Defense. (In Persian)
  • Ghorbani, S; Shiri, T (2021). “Relative Privacy and Capacity Building for Social Crisis: A Case Study of 2016 Events”, Social Research, Year 13, No 51, summer. (In Persian)
  • Giddens, A. (2008). The Third Way, translated by Manouchehr Sabouri Kashani, Tehran: Shirazeh. (In Persian)
  • Gurr, T.R. (1998). Why do people riot? Translated by Ali Murshidizad, Tehran: Research Center for Strategic Studies. (In Persian)
  • Harris, K. (2019). Social Revolution (Politics and the Welfare State in Iran), translated by Mohammad Reza Fadaei, Tehran: Shirazeh. (In Persian)
  • Hosseinizadeh, M.A. (2013). Political Islam in Iran, 6th edition, Qom: Mofid University. (In Persian)
  • Inglehart, R. (2002). "Culture and Democracy", Organon, translated by Seyed Ali Mortazavian, number20. (In Persian)
  • Iran Studies Group (2022). “Anatomy of the unrest in Shahrivar - Mehr 2022”, National Security Watch Strategic Monthly, Mehr Mah, No. 126. (In Persian)
  • Jalaeipour, H. (2011). "Motive layers of Iranian society; two macro movements and ten micro social movements", Journal of Political Science, seventh year, No.4: 35-87. (In Persian).
  • Jalaeipour, H. (2013). Sociology of Iran (Kazhmodern Society), Tehran: Elm. (In Persian)
  • Kazemi, A. (2022 a). “Network life and life movement in Iran 2022: Progress from home to street”, Andishe Pooya Monthly, No. 82: 57-52. (In Persian)
  • Kazemi, A. (2022 b). “Massive socio-cultural displacements and daily life movement in Iran”, Iran Vision, No. 136. (In Persian)
  • Khalili, R. (2015). "The impact of social divisions on Iran's national security; In search of an analytical framework", Strategic Studies Quarterly, No. 70, winter. (In Persian).
  • Khosrokhavar, F. (2001). New Social Movements in Iran, ISIM News Letter, p17.
  • Moghadamfar, A. (2018). The evolution and position of the middle class in contemporary Iran, Tehran: Ariaban. (In Persian)
  • Moghadamfar, H; Mohseni Ahoyi, I (2021). Cognitive War; the Science of Victory in the Battle of Minds, Tehran: Tasnim News Agency. (In Persian)
  • Mohammadi Najm, S.H. (2007). Cognitive warfare of the fifth dimension of war, Tehran: Educational and Research Institute of Defense Industries. (In Persian)
  • Nash, K. (2014). Contemporary Political Sociology: Globalization, Politics and Power, 13th edition, translated by Mohammad Taghi Delfarz, Tehran: Kavir. (In Persian)
  • Nayeri, H; Rafiei, A; Samii Esfahani, A. (2019). “Changes in the cultural and economic capital of the new middle class and its effect on the political behavior of this class in Iran after the revolution (2004-2017)”, Political Sociology of Iran, year Second, number three (7 in a row), fall, pp. 107-139. (In Persian)
  • Rafipour, F. (1998). Development and Contrast, third edition, Tehran: Sehami Enteshar. (In Persian)
  • Raji, M.H; Eftekhari, A. (2019). "The Combined War of the West against the Islamic Republic (Analysis of Dimensions and Methods)", Defense Policy, Year No.28, 109: 75-111. (In Persian)
  • Rezaei Bahrabad, H; and others (2019). "The Process of Cultural Changes of Iranians (Analysis of the Narrative of Changes in the Recent Decades)", Cultural and Communication Studies, 15th Year, Vol.3, No. 57, pp. 11-50. (In Persian)
  • Sattari, S. (2016). “The Middle East Social Contract”, Dolatpazhohi (State Studies), second year, Vol.3, No 5: 1-28. (In Persian)
  • Tajik, M.R. (2019). Life of the movement (this movement is not a movement), Tehran: contemporary view. (In Persian)
  • Touraine, A. (2000). Can We Live Together?, Cambridge, Polity Press.
  • Zulfagharian, F; Taghavi, S.M.A; Athari, S.H (2023). “Women's movement in Iran after the revolution, from ideological demands to everyday demand”, Journal of Political Science, Vol. 18, No. 3. (In Persian)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار