چگونگی شکل‌گیری گفتمان انقلابی در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی (با بهره‌گیری از رویکرد گفتمانی لاکلائو و موف)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشی گروه مطالعات تاریخی انقلاب اسلامی (وابسته به مرکز اسناد انقلاب اسلامی)

چکیده

هدف: هدف اصلی نوشتار حاضر تبیین چگونگی شکل ­گیری انقلاب اسلامی با بهره­ گیری از رویکرد گفتمانی لاکلائو و موف است. بنابراین، در نوشتار حاضر کوشیده ­ایم به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه می ­توان با بهره ­گیری از مباحث گفتمانی لاکلائو و موف، و نظرات آن ­ها در باب نحوه­ ی شکل­ گیری «گفتمان انقلابی»، پیروزی انقلاب اسلامی را توضیح داد؟
روش‌شناسی پژوهش: در این مقاله از روش‌شناسی کیفی برای اکتشافِ چگونگی شکل­ گیری گفتمان انقلاب اسلامی استفاده شده است. براین ‌اساس، استدلالاتی تحلیلی ارائه شده که بنیانشان بر پیش‌فرض‌هایی استوار است که از چارچوب مفهومی گفتمانی لاکلائو و موف می‌آید.
یافته‌ها: همانند آن­چه لاکلائو و موف می­گویند، مطالبات عمومیِ برآورده ­نشده نقش مهمی را در گسترش زنجیره­ ی هم­ ارزی گفتمان انقلابی ایفا کردند، اما گفتمان انقلابی در ایران، نه تحت تأثیر دال تهی «مردم»، بلکه بر اساس دال «اسلام سیاسی شیعی» انسجام خود را در تقابل با «گفتمان اصلاحی» که گزاره­ ی اصلی آن «لزوم سلطنت صرف شاه و نه حکومت ­کردن او» بود، شکل داد؛ به­ طوری­ که حوادثی نظیر اعتراضات طلاب قم در خرداد 1354، درگذشت مشکوک علی شریعتی و مهم‌تر از همه وفات شبهه ­ناک مصطفی خمینی و انتشار مقاله‌ی موهون 17 دی 1356، به­ همراه عدم تساهل امام خمینی(ره) نسبت به پذیرفتن گفتمان اصلاحی، سایر گروه ­های سیاسی و اجتماعی فعال در جامعه را مجاب کرد که از گفتمان اصلاحی فاصله گرفته و ذیل گفتمان انقلابی جمع شوند و به مبارزه با رژیم پهلوی بپردازند.
نتیجه‌گیری: گفتمان انقلابی در ایران حاصل گسترش هم­زمان زنجیره ­ها­ی هم ­ارزی و تفاوت بود. بنابراین، تفاوت ­های قابل­ ملاحظه­ ای با شکل­ گیری گفتمان انقلابی و پوپولیسم نزد لاکلائو و موفه دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • Aghdasi, M. (2010). Iran's Islamic Revolution from January 1978 to February 1979, Tehran: The Islamic Revolution Document Center Press. (In Persian)
  • Alam, A. (1992). My Conversations with the Shah, Secret Memoirs of Alam, under the supervision of Abdolreza Hoshang Mahdavi, Tehran: Tarhe no press. (In Persian)
  • Amini, A. (1997). Memoirs of Ali Amini, edited by Habib Lajevardi, Tehran: Goftar Publishing House. (In Persian)
  • Bashirieh, H. (2015). Social Contexts of the Iranian Revolution, Translation: Ali Ardestani, Tehran: Negah moaser Press. (In Persian)
  • M. (1979). "Islam is the religion of freedom and we do not deprive anyone of freedom", Shahid Beheshti's speech in the editorial of Kayhan newspaper, Publication of Kayhan newspaper, dated 1979/01/24. (In Persian)
  • Derrida, J. (1976). Of Grammatology, Translation: G.C. Spivak, Baltimore: Johns Hopkins University Press.
  • Derrida, J. (1978). Writing and Difference, Translation: A. Bass, Chicago: University of Chicago Press.
  • De-Vos, P. (2003). “Discourse theory and the study of idealogical (trance) - formation: analyzing social democratic revisionism”, Publication of journal of pragmatics, 13, (1): 163-180.
  • Hajarian, S. (1996). “The Influence of the Islamic Revolution on Social Science Theory”, Publication of Hozour, No. 18, 138-149. (In Persian)
  • Haqiqat, S; Hosseinizadeh, M. A. (2007). “Discourse”, Publication of approach and method in political science, Tehran: Samt Publishing House. (In Persian)
  • O. (2014). Revolutionary Subjectivity in Post-Marxist Thought: Laclau, Negri, Badiou, Farnham: Ashgate Pub Co.
  • Homayoun, D. (1981). Yesterday and Tomorrow; Three speeches about revolutionary Iran, Washington, no publisher. (In Persian)
  • Homayoun, D. (2007). “On the Contemporary History of Iran”, a conversation with Shirin Tabibzadeh (June 2007), in: A Life and Countless Questions, Hamburg: Dariush Homayoun Foundation for Constitutional Studies Press. (In Persian)
  • Homayoun, D. (2008). "Iranian intellectualism and the lessons of the Islamic Revolution", interview with Arash Monthly (October 14, 2008), in: A life and countless questions, Hamburg: Dariush Homayoun Foundation for Constitutional Studies Press. (In Persian)
  • Hoshang Mahdavi, A. (1999). The Iranian Revolution as narrated by BBC Radio, Tehran: The Islamic Revolution Document Center Press. (In Persian)
  • Hoveyda, F. (1995). The fall of the king, Translation: H. A. Mehran, Tehran: ettelaat Press. (In Persian)
  • Howarth, D. (2000). “Theory of Discourse”, a collection of essays on discourse and discourse analysis by Dr. Mohammad Reza Tajik, Translation: Amir Mohammad Haji Yousefi, Tehran: Farhang Gofteman Press. (In Persian)
  • Katouzian, Nasser, (1981). Passage on the Iranian Revolution, Tehran: Tehran University Press. (In Persian)
  • Keddie, N. R. (1996). The Roots of the Iranian Revolution, Translation: Abdol Rahim Govahi, Tehran: Farhang Islamic Publishing House. (In Persian)
  • Khomeini, R. (2014). Collection of works of Imam Khomeini, volume 3, Tehran: Institute for editing and publishing the works of Imam Khomeini. (In Persian)
  • Khomeini, R. (2014). Collection of works of Imam Khomeini, volume 5, Tehran: Institute for editing and publishing the works of Imam Khomeini. (In Persian)
  • Laclau, E. (1990). New Reflections on the Revolution of Our Time, London: Verso.
  • Laclau, E. (2005). On populist reason, London and New York: Verso.
  • Laclau, E; Mouffe, C. (1985). Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, London: verso.
  • Mohammadi, M. (1995). Islamic revolution compared to the French and Russian revolutions, Tehran: Moallef Press. (In Persian)
  • Moreira, P. (2020). “Ernesto Laclau: Pluralism and Radicalism”, Publication of Athens Journal of Social Sciences, Volume 7, (4), October 2020.
  • Qamari Tabrizi, B. (2017). Foucault in Iran, Translation: Sara Zamani, Tehran: Tarjoman Press. (In Persian)
  • Rouhani, H. (2008). Memoirs of Dr. Hassan Rouhani (1341 - 1357), Volume 1, Tehran: The Islamic Revolution Document Center Press. (In Persian)
  • Salvati, F. (2016). The fall of the Shah and the Victory of the Islamic Revolution, Tehran, ettelaat Press. (In Persian)
  • Seiter, E. (1992). Semiotics, Structuralism and Television, London and NewYork: Routledge.
  • Smit, J (1999). New Theories of Discourse: Laclau, Mouffe and Zizek, London, Oxford University Press.
  • Tajik, M.R. (1998). “Otherness and identity, the formation of revolutionary discourse in Iran”, Publication of Matin, No. 1. (In Persian)
  • Tajik, M.R; Shakurzadeh, P. (2018). “A reflection on the possibility of a political subject according to Ernesto Laclau's theory”, Publication of Political and International Approaches, Volume 10, (3), 52-73. (In Persian)
  • Tavasoli, M. (2022). "Loyalty to the speech of Nofel Loshato", Publication of Agahi no Magazine, No. 10, autumn and winter 1401. (In Persian)
  • The letter of Organization of Iranian People's Fedai Guerrillas to Imam Khomeini, published in Kayhan newspaper, dated 1979/01/21. (In Persian)
  • Tolouei, J. (2012). “Goethe's Nights of Poetry had nothing to do with the revolution”, Iranian History website, 2012/10/21. (In Persian)
  • Yeganeh, M. (2004). Memoirs of Mohammad Yeganeh, Translation: Zia Sedghi, Tehran: sales Press. (In Persian)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار