آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی ایران: علل بقا و تداوم در آینده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی و پژوهشگر گروه پژوهشی آینده‌پژوهی فرهنگی و اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

چکیده

هدف: آینده ­پژوهی، رویکردی به ظاهر امروزی؛ اما به درازای تاریخ فکری و فرهنگی بشر است. بازخوانی این اضطراب اندیشگانی از لابه­ لای اسطوره و تاریخ گواه اهمیت کانونی این عامل انگیزشی در زیست بوم فرهنگی و اجتماعی آدمی از گذشته تا امروز است، لذا یکی از وظایف آینده ­پژوهی امروزی، شناخت واقعیت‌های موجود سپس تحلیل و تبیین و سرانجام غایت­‌سنجی سرنوشت آن است. ظهور و بروز نظریه ­های گوناگون آینده ­پژوهانه در علوم سیاسی و حکمرانی از نظریه‌ی ترمیدور کلارنس کرین برینتون (1898- 1968) تا «پایان تاریخ» فرانسیس فوکویاما (1952) یکی از عرصه­ های قابل تأمل در این حوزه قلمداد می‌شود.
روش‌شناسی پژوهش: از این رو پژوهش حاضر با پیش چشم داشتن نظریه‌ی برینتون و نگرشی انتقادی بدان در پی این است که با رویکردی تحلیلی-تفسیری و با بکارگیری روش آینده‌پژوهانه تحلیل لایه ­لایه‌ای علت­ ها، ضمن تحلیل میزان کارایی و اعتبار نظریه‌ی ترمیدور در کالبدشکافی و ریخت­ شناسی انقلاب­ اسلامی، دلایل سیستماتیک، گفتمانی و استعاری ماندگاری انقلاب اسلامی ایران را نیز بازخوانی نماید.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نیز گواه این مطلب است که با وجود مشابه ت­هایی که در الگوها و گاه تطبیق مؤلفه ­های فرایندی از شکل ­گیری تا انحطاط انقلاب­ های بزرگ جهانی با انقلاب مردم ایران وجود دارد؛ اما به سبب شالوده‌شکنی که در انقلاب اسلامی ایران وجود دارد، عناصر مبقیه‌ی آن منظومه­ وار به یکدیگر متصل بوده و به سبب همین پیوستگی هیچ کدام از عوامل فروپاشی انقلاب­ های جهان نمی­ تواند موجب شکست انقلاب اسلامی در ایران شود.
نتیجه‌گیری: لذا برخلاف انقلاب­ های مورد مطالعه برینتون (انقلاب سوسیالیستی روسیه، انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب انگلیس و انقلاب امریکا) انقلاب اسلامی در زمینه ­های ایجاد، رویکرد، گفتمان، سبک و روش ماندگاری و هدف غایی و چشم‌انداز با انقلاب ­های دیگر قابل مقایسه نیست.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • The Holy Quran.
  • Askari, A. (2007). The Future of the Revolution, Third Edition, Tehran: Young Thought Center. (In Persian)
  • Babaei, P. (2012). Dictionary of Political Terms and Schools, First Edition, Tehran: Negah Publications. (In Persian)
  • Belali Oskoui, A; Torkmani. M; Diba, F. (2019). “Layered analysis of the causes of changing the concept of neighborhood in relation to the sense of belonging and presenting alternative scenarios”. Knowledge of Urban Planning, 3(3), pp. 65-81. (In Persian)
  • Boudon, R. and Francois B. (2006). The Culture of Critical Sociology. Translated by Abdolhossein Nik-Gohar. First edition. Tehran: Contemporary Culture Publications. (In Persian)
  • Brinton, C. (1984). Dissection of the Four Revolutions, translated by Mohsen Salasi, Tehran, Nashreen No. (In Persian)
  • Brinton, C. (1938). The anatomy of revolution. W W Norton & Co. https://doi.org/10.1037/11225-000.
  • Darabi, A. (2016). Future Studies of the Islamic Revolution, Insurance and Hopes, First Edition, Tehran: Amirkabir Publications. (In Persian)
  • Enayatollah, S. (2016). Questioning the Future; Methods and Tools of Organizational and Social Transformation. Translated by Masoud Monzavi. Second edition, Tehran: Defense Industries Educational and Research Institute. (In Persian)
  • Eyvazi, M. and Rezaei, S. (1400). “Analysis of the content of Fukuyama’s speeches against the Islamic Republic of Iran”. Two quarterly journals of Islamic Revolution Essays, Year 3, Issue 5, pp. 105-126. (In Persian)
  • Fakhrai, M. and Keyghabadi, M. (2017). A Look at Futures Research Methods; Introducing Six Important and Frequently Used Techniques in Futures Research, Tehran: Futures Research Publications. (In Persian)
  • Fukuyama, F. (2013). The End of History and the Last Man, translated by Zohreh Arabi and Abbas Arabi, Tehran: Sokhankadeh Publications. (In Persian)
  • Ghorbani M. and Mostafapour, E. (1401). “Future Studies of the Islamic Revolution with a View to the Cultural-Social Developments of Today’s Iran”, Strategy Quarterly, No. 104: 533-562. (In Persian)
  • Gnou, M, (2004) Globalization and Disintegration in the Globalization of Power and Democracy, translated by Sirous Feizi and Ahmad Rashidi, Tehran: Kavir Publications. (In Persian)
  • G. (1999). "Epic Poetry", Language, Culture and Thought, translated and compiled by Yadollah Mo'aqen, first edition, Tehran: Hermes Publications. (In Persian)
  • Haji Naseri, S. and Sheikh Sarabi, N. (2017). “Future Studies of the Islamic Revolution of Iran”, Quarterly Journal of Islamic Revolution Studies, Volume 6, Issue 2, Serial Number 21, pp. 129-152. (In Persian)
  • Ibn Abi al-Hadid (2015). Commentary on Nahjul-Balagha, Volume 20. Translated by Gholam Reza Laighi. First edition. Tehran: Neistan Publications. (In Persian)
  • Inayatullah, S. (2007). Questioning the Future: Methods and Tools for Organizational and Societal Transformation. Taipei: Tamkang University press.
  • Inayatullah, S. (2008). "Six Pillars: futures thinking for transforming," Foresight, 20(1), 4-21.
  • Jung, C. (2007). Man and His Symbols, translated by Mahmoud Soltanieh, fourth edition, Tehran: Jami Publications. (In Persian)
  • Khazaei, S; Nosrati, A; Taklavey, F. (2015). “Analyzing the Avatarism Phenomenon Using the Layered Causal Analysis Method.” Public Administration Perspective Quarterly, Issue 21, pp. 26-41. (In Persian)
  • Khomeini, R. (1980). Sahifeh Noor, Volume 12, Tehran: Cultural Documents of the Islamic Revolution. (In Persian)
  • Majlesi, M. (2008). Bihar al-Anwar, Volume 60, Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya. (In Persian)
  • Mazaheri, A. (1400). Future Studies of the Islamic Revolution: Principles, Methods and Possibilities, First Edition, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute Publications. (In Persian)
  • Mohammadi, M. (1999). An Analysis of the Islamic Revolution, Third Edition, Tehran: Amirkabir Publications. (In Persian)
  • Mohammadi, M. (2003). The Islamic Revolution in Comparison with the French and Russian Revolutions, First Edition, Qom: Maarif Publications. (In Persian)
  • Mo'aqen, Y. (1378). "Lukács and Epic", Language, Thought and Culture, First Edition, Tehran: Hermes Publications. (In Persian)
  • Motahari, M. (2008). The Future of the Islamic Revolution of Iran, 28th edition, Tehran: Sadra Publications. (In Persian)
  • Rumi, M. (2014). Ghazals of Shams Tabriz, with an introduction, selection and commentary by Mohammad Reza Shafi'i Kadkani. Seventh edition, Tehran: Sokhan Publications. (In Persian)
  • Safi Esfahani, M. and Bashir, H. (2019). “Discourse analysis of the leaders of the Islamic Revolution of Iran in the field of cultural consumption”. Basij Strategic Studies, 23(89), 127-168. (In Persian)
  • Shakeri, R. and Molavi, I. (2018). “Future Studies of the Islamic Revolution and the Realization of a New Religious Civilization with Emphasis on the Thought of Ayatollah Khamenei”, Quarterly Journal of Islamic Revolution Studies, Year 15, Issue 55, pp. 99-120. (In Persian)
  • Shiroudi, M. (2007). "The Islamic Revolution and the Nature of the Future World System", Hasoon Magazine, No. 11, pp. 42-65. (In Persian)
  • Shiroodi, M. (2004). "Pathology of the Islamic Revolution and Brinton's Thermidorian Theory", Ruaq Andisheh Journal, No. 39, pp. 13-27. (In Persian)
  • Shojaei, M. (1401). The Islamic Revolution and the Future of the World, First Edition, Tehran: Mohebbi Publications. (In Persian)
  • Vogler, Ch. (2008). The Writer's Journey, translated by Mohammad Gozarabadi, Tehran: Minou Kherad Publications. (In Persian)
  • Zaryab Khoei, A. (1989). Bazm Avard. Tehran: Scientific Publications. (In Persian)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار