مطالعه تطبیقی اسناد بررسی دوره‌ای جهانی (یو. پی. آر) جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در زمینه تحقق حق آموزش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار روابط بین‌الملل، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه روابط بین‌الملل، دانشگاه تهران، ایران.

10.22084/rjir.2024.29955.3835

چکیده

هدف: سازوکار یو. پی. آر، نهادی مبتنی بر منشور سازمان ملل متحد و یکی از ارکان اصلی وابسته به شورای حقوق بشر است که بر اساس یک رفتار عینی، شفاف، غیرگزینشی، سازنده، غیرمتخاصمانه و غیرسیاسی با هدف تضمین رفتار برابر با همه کشورهای عضو سازمان ملل به‌ارزیابی وضعیت حقوق بشر آنها از جمله حق آموزش به‌عنوان یکی از حقوق بشر اساسی می‌پردازد، بر این اساس هدف مقاله این است که با تحلیل و مقایسه گزارشات یو. پی. آر و تعهدات دو کشور در زمینه حق آموزش، نشان دهد که هر دو کشور چه دستاورهایی را در زمینه تحقق حق آموزش داشته و از سوی دگر با چه چالش‌هایی در زمینه نظام آموزشی مواجه‌اند.
روش‌شناسی پژوهش: چارچوب نظری مقاله مبتنی بر نهادگرایی نئولیبرال می‌باشد و اهمیتی که نظریه مذکور برای موضوع همکاری‌های بین‌المللی و سازمان‌های بین‌المللی قائل است.
یافته‌ها: سازوکار یو پی آر از جمله نهادهای بین‌المللی حقوق بشری است که به نظارت و ارزیابی تحقق این حق پرداخته و کشورها را به ارتقاء کیفیت و دسترسی به آموزش تشویق می‌کند. بر این اساس هر دو کشور دارای تعاملات سازنده با سازوکار یو پی آر هستند و هر دو دستاوردهای قابل توجهی در زمینه حق آموزش دارا می‌باشند. در عین حال، با چالش‌هایی نیز مواجه هستند.
نتیجه‌گیری: جمهوری اسلامی ایران علی‌رغم گذشت بیش از چهاردهه تحت تحریم‌های قهری یک‌جانبه در مقایسه با ترکیه دستاوردهای بیشتری در حوزه تحقق آموزش داشته است.

کلیدواژه‌ها


  • Charlesworth, Hilary; Larking, Emma (2015). Human Rights and the Universal Periodic Review: Supervisory Power of the Universal Periodic Review of Human Rights (UPR), London: Cambridge University Press.
  • Ghanei, Mohsen (2010). Universal Periodic Review of Human Rights (UPR), Tehran: Department of Human Rights, Ministry of Foreign Affairs. (In Persian)
  • Ghanei, Mohsen (2016). International Supervisory Institutions of Human Rights, Tehran: University of Judicial Sciences and Administrative Services. (In Persian)
  • Ghanei, Mohsen (2017). Universal Periodic Review Mechanism of Human Rights (UPR) at the United Nations and the Second UPR Meeting of the Islamic Republic of Iran, Tehran: International Training and Research Center, Ministry of Foreign Affairs. (In Persian)
  • Golshanpazhuh, Mahmoud Reza (2011). Evaluation of the UPR System in the Human Rights Council: Examining the Opportunities and Challenges Ahead, Tehran: Research Division of International Relations, Center for Strategic Research. (In Persian)
  • Human Rights Headquarters of the Islamic Republic of Iran (2015). Human Rights Progress in Light of UPR Recommendations (in the Islamic Republic of Iran), Tehran: University of Judicial Sciences and Administrative Services. (In Persian)
  • Human Rights Headquarters of the Islamic Republic of Iran (2021). Midterm Report on Human Rights Progress in the Islamic Republic of Iran in Light of UPR Recommendations (2020-2021), Tehran: Human Rights Headquarters. (In Persian)
  • Majd, Omid (2019). Analysis and Comparison of Persian Language Teaching Methods in Turkey and Iran and Efforts for Improvement, Tehran: Erish Publications. (In Persian)
  • Mesquita, Judith Bueno de (2019). UPR: Is the UPR a Valuable New Process for the Right to Health? , UK: Health and Human Rights Journal.
  • Ravaei, Rahim; Mousavi, Seyed Ali & Mazhari, Mohammad (2023). Examining the Right to Education Considering Related Factors in the Legal System of Iran, Tehran: Citizenship Studies Journal, Vol. 1, and No. 1, autumn. (In Persian)
  • Sharifi Tarazkouhi, Hossein; Zamani, Mohsen (2013). “Enhancing Respect for Human Rights in Light of the Universal Periodic Review Mechanism”, Tehran: Foreign Relations Journal, No. 18, summer. (In Persian)
  • Tomuschat, Christian (2011). Universal Periodic Review of Human Rights: A New International Legal Regime with Defined Rules, Oxford Academic.
  • A/HRC/15/13
  • A/HRC/29/15
  • report of the Special Rapporteur on the right to education (A/HRC/4/29)
  • report of the Special Rapporteur on the right to education, (A/HRC/11/8)
  • [1] A/HRC/WG.6/34/IRN/1
  • A/HRC/WG.6/34/IRN/2
  • A/HRC/WG.6/35/TUR/1
  • A/HRC/WG.6/35/TUR/2
  • [1] A/HRC/WG.6/7/IRN/1 18 November 2009
  • A/HRC/WG.6/8/TUR/1
  • A/HRC/WG.6/8/TUR/2
  • A/HRC/WG.6/20/IRN/1
  • A/HRC/WG.6/21/TUR/1
  • A/HRC/WG.6/21/TUR/2
  • A/HRC/14/12
  • A/HRC/14/12
  • A/HRC/28/12