بازنمایی ذهنیت دکتر علی شریعتی در باب مدرنیته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران .

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران .

3 دانشجوی دکترای گروه علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

هدف: مقاله حاضر واکاوی و کشف ذهنیت علی شریعتی به‌عنوان متفکری است که به دلیل چندوجهی بودن افکارش، در مواجهه با مدرنیته و برخی مفاهیم مقوم آن، کمی دور از دسترسِ فهم قرار می‏ گیرد. شریعتی از شمار اندیشمندانی است که نقش وی در تحولات منتهی به وقوع انقلاب اسلامی مورد قبول اغلب صاحب نظران تاریخ فکری ایران معاصر است.
روش‌شناسی: در این پژوهش با استفاده از روش«کشف ذهن» برخی لایه ‏های متفاوت فکری شریعتی در مواجهه با مدرنیته بازخوانی می‌شود. اهمیت این روش در این است که با ترکیب و تعامل فلسفه و ادبیات و روان‌شناسی، می‌تواند بهترین آگاهی را درباره ذهن اندیشمند مورد بررسی به‌دست آورد.
یافته‌ها: مطابق بررسی‌های صورت گرفته، ایضاح موضع شریعتی به‌عنوان یک روشنفکر دینی، نسبت به مدرنیته با ابهامات زیادی روبه رو می‌باشد؛ به‌‌گونه‌ای ‌که شارحان اندیشه شریعتی در این‌که او را با چه وجهی از وجوه فکری- شخصیتی‏ او بشناسند و چه نسبتی را میان افکار او و مدرنیته تعریف کنند، به زحمت می ‏افتند. از این‌رو درک همزمانِ مضامین فلسفی، دینی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و‌ ادبی او، که گاه ممکن است در تعارض با یکدیگر هم قرار بگیرند، بغرنج به‌نظر می ‏رسد.
نتیجه‌گیری: حاصل پژوهش این است که بازخوانی افکار شریعتی نشان می‏ دهد که او در مواجهه با مدرنیته، آگاهانه یا ناآگاهانه، جنبه  ‎های رمانتیستی را با ابعاد فلسفی-عقلانی و اجتماعی در تحلیل مدرنیته همنشین ساخته‌ است. از این‌رو برای فهم جامع ذهنیت شریعتی و داوری منصفانه درباره وی می‌باید به این جهات توجه کامل صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • Burkhart, Jacob (1997). Renaissance culture in Italy. Translated by Mohammad Hasan Lotfi. Khorramshahr: Tarh ـ eـ (In Persian)
  • Dabashi, Hamid (1993). Theology of Discontent: The Ideological Foundation of the Islamic Revolution in Iran. New York: New York University Press.
  • Enayat, Hamid (1983). Modern Islamic Political Thought. Translated by Bahauddin Khorramshahi. Tehran: Kharazmi. (In Persian)
  • Forati, Abdul Wahab (2009). Political intellectual flow of the clergy in the new era, doctoral thesis. Qom: Bāqir al-‘Olūm (In Persian)
  • Hashemi, Mohammad Mansour (2006). The religion of modern thinkers: religious intellectuals from Shariati to Malikian. Tehran: Kavir .(In Persian)
  • keddi, Nikki R (2006). The results of the Iranian revolution. Translated by Mehdi Haqitkhah. Tehran: Qoqnoos. (In Persian)
  • Kaufman, Walter Arnold (2006). Discovering the Mind: Goethe, Kant and Hegel. The first volume. Translated by Abu Tarab Sohrabi. Tehran: Cheshme. (In Persian)
  • Manouchehri, Abbas (2012). "Mechanism arising from private ownership". Triangle Weekly, No. 130: 24-35.15. (In Persian)
  • Mirsepasi, Ali (2014). Negotiating modernity in Iran: Intellectual Discourse and the Politics of modernization. Jalal Tavakolian gathering. Tehran. (In Persian).
  • Mohammadi, Mohammad Mahdi (2008). The relationship between Shariati and Marcuse's thought Master's thesis. Tehran: Tarbiat Modares University. Faculty of Humanities. (In Persian)
  • Shariati, Ali. Collection of works. Tehran: Dr. Shariati Publishing Institute. Number: 1-37.
  • Shariati, Ali (1972). Islamic Studies .Volume 1, out of place, (In Persian).  
  • Shariati, Ali (1982). Ali (a.s.), Tehran: Niloofar. (In Persian)
  • Shariati, Ali (1978). Return to self, Tehran: Elham publishing house. (In Persian)
  • Shariati, Ali (1981). What should be done?, Tehran: Qalam Publications. (In Persian)
  • Shariati, Ali (2010). Religion against religion, Tehran: Chapakhsh Publications. (In Persian)
  • Shariati, Ali (1977). Insan Bikhod, The first volume. Tehran: Qalam Publications. (In Persian)
  • Shariati, Ali (1999). Man, a collection of works. Volume 24, Tehran: Ilham. (In Persian)
  • Shariati, Ali (2010). History of Civilization (two volumes), Tehran: Qalam. (In Persian)
  • Shariati, Ali (1983). Landing in the desert, Tehran: Ferdowsi Publications. (In Persian)
  • Shariati, Ali (2012). Self-awareness and Stealing. Tehran: Dr. Ali Shariati Mazinani Cultural Foundation Institute. (In Persian)
  • Shariati, Ali (2011). Civilization and Modernity, Tehran: Dr. Ali Shariati Mazinani Cultural Foundation Institute. (In Persian)
  • Shari’ati, Ali (1980). Marxism and Other Western Fallacies: An Islamic Critique. Algar, Hamid (editor). Berkeley, CA: Mizan Press.
  • Shari’ati, Ali (2000). On the Sociology of Islam. Translated by Hamid Algar, Berkeley, Mizan Press.
  • Qaderi, Hatam (2008). Thought in the Border, Tehran: Contemporary View. (In Persian)
  • Qaderi, Hatam (2012). Political ideas in the 20th century. Tehran: Samt. (In Persian)
  • Qaderi, Hatam (2011). Flat philosopher, non-flat philosopher or schema in the reading of philosophy and philosopher. Tehran, Science publication. (In Persian)
  • Vahdat, Farzin (2003). The intellectual confrontation of Iranians with modernity.Tehran: Qoqnoos. (In Persian)
  • Yousefi Eshkavari. Hassan (2017). Shariati, today and our future: a look at his intellectual legacy after forty years. London: Hndas Media. (In Persian)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار