مبانی و اصول مذاکره سیاسی در اندیشه قرآنی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه سطح 4 حوزه علمیه قم، ارشد علوم سیاسی دانشجوی دکتری قرآن و علوم گرایش روان‌‌‍‌شناسی، مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث، جامعه‌المصطفی،

2 دکتری قرآن و علوم گرایش حقوق، استادیار گروه قرآن و علوم انسانی مجتمع عالی قرآن وحدیث جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

10.22084/rjir.2025.30748.3901

چکیده

پیش‌زمینه و هدف: علی‌رغم جایگاه محوری مذاکره سیاسی در حل‌وفصل مسالمت‌آمیز منازعات در جهان معاصر، بهره‌گیری از مبانی قرآنی در این عرصه غالباً مورد غفلت واقع شده است. این پژوهش با هدف تبیین و استخراج اصول و مبانی قرآنی مذاکره سیاسی، با تأکید بر اندیشه‌ قرآنی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدّ ظلّه العالی)، انجام شده است.

روش‌: این پژوهش با روش کیفی (تحلیلی ـ استنطاقی) انجام شده است، داده‌ها از طریق استخراج و گردآوری گزاره‌های مرتبط با مذاکره از آثار مکتوب امام خامنه‌ای بر مبنای انتخاب هدفمند واژگان کلیدی، گردآوری شده‌اند، در مرحلة بعد، با اتکا به روش استنطاق، سؤالات پژوهش از دل داده‌ها استنباط و در نهایت، محتوای به‌دست‌آمده با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، تحلیل و تبیین گردیده است.

یافته‌ها: پژوهش نشان می‌دهد که مذاکرۀ سیاسی در اندیشه امام خامنه‌ای بر مبانی ارزشی (استقامت، استقلال، نفی سلطه، منافع متقابل) و اصول کارکردی استوار است، این اصول در دو سطح راهبردی (شناختی_رفتاری) و تاکتیکی تحلیل شده است، اصول شناختی (شناخت راهبرد مقابل، سیاست‌ورزی حکیمانه، مصلحت‌اندیشی هوشمندانه، عزت توحیدی، واقع‌نگری) و اصول رفتاری (تکلیف‌مداری، منطق‌پذیری، کتمان، محاسبه عقلانی پیامد و آثار)، در راستای تحقق اهداف کلان مذاکره به کار می‌روند. اصول تاکتیکی (نرمش قهرمانانه، نمایش هدفمند اقتدار، اقدام متقابل و منطق مواجهه با بی‌منطقی) در موقعیت‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نتایج: پژوهش نشان می‌دهد که این مبانی و اصول ظرفیت آن را دارند که در صورت التزام به آن‌ها، مسیر تأمین آرمان‌های نظام اسلامی ازجمله حفظ عزت و استقلال، تحقق عدالت و مصلحت را در عرصه مذاکرات سیاسی هموار سازند.

کلیدواژه‌ها

پژوهشنامه انقلاب اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 17 تیر 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار