مؤلفه‌های رهبری امام خمینی(ره) در فرآیند انقلاب اسلامی (با تأکید بر بُعد بنیانگذاری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد

2 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شاهد

چکیده

در فرآیند انقلاب، نقش رهبری اعم از رهبر ایدئولوگ، بسیج‌گر، بنیانگذاری به‌صورت گسترده ظاهر می‌شود و در این میان نقش بنیانگذاری بسیار برجسته است. چرا که بعد از پیروزی انقلاب، ساختن جامعه آرمانی مدنظر از اهمیت خاص برخوردار است. هدف اصلی این مقاله مطالعه رهبری امام خمینی(ره) خصوصاً در نقش بنیانگذاری است. برای نگارش مقاله از روش تحلیل اسنادی و ابزار فیش‌برداری استفاده شده است. نویسندگان با روش تحلیل اسنادی و بررسی متون کتب، مقالات و پایان‌نامه‌ ضمن معرفی نقش امام به‌عنوان رهبر بنیانگذار، به ارائه چگونگی مدیریت ایشان بعد از پیروزی پرداخته‌اند. در این مقاله از نظریه هافر استفاده شده که برای رهبری در انقلاب، نقش بنیادین در نظر می‌گیرد و رهبران را به سخنور، فرمانده و مردان عمل تقسیم می‌کند. بنابراین امام(ره) ابتداً با تشخیص موقعیت مناسب و بیداری مردم، پرچم رهبری انقلاب را بر دوش گرفتند و با برخورداری از جایگاه دینی و اقتدار سیاسی توانستند به نحو بارز در نقش بنیانگذاری و مدیریت ظاهر شده و ایفای نقش کنند و جامع‌ترین نظام، یعنی جمهوری اسلامی را در عرصه جهانی تشکیل دهند. و توانستند با استفاده از منظومه دینی خود به ترکیب اسلام سیاسی در کاربست نظام جمهوری اسلامی ایران بپردازند و نظامی نوین و کار آمد در عرصه جهانی معرفی نمایند.

کلیدواژه‌ها


-   احمدی، حسین؛ جوان، مصطفی (1389)، «رهبری امام خمینی(ره) در فرآیند انقلاب اسلامی ایران»، مطالعات راهبردی بسیج، شماره 46.
-   اسکندری، وحید (1389)، جریان‌شناسی سیاسی اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی در ایران پس از انقلاب اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد.
-   افتخاری، اصغر (1379)، انتظام ملی، جامعه‌شناسی سیاسی نظم از دیدگاه امام خمینی، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی، چاپ اول.
-   باتامور، تی.بی (1382)، نخبگان و جامعه، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر شیرازه.
-   بازرگان، مهدی (1362)، انقلاب ایران در دو حرکت، تهران: بنیاد فرهنگی مهندس مهروی، چاپ 5.
-   بنیاد فرهنگی شهید بهشتی (1378)، اسطوره‌ای بر جاودانگی، تهران: بی‌نا.
-   پناهی، محمدحسین (1392)، نظریه‌های انقلاب: وقوع، فرآیند، پیامدها، تهران: انتشارات سمت، چاپ 1.
-   تبیان، دفتر 32 (1386)، احزاب و گروه‌های سیاسی از دیدگاه امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه نشر آثار امام(ره). چاپ 3.
-   تبیان، دفتر 38 (1385)، امام خمینی و نهادهای انقلاب اسلامی، تهران: مؤسسه نشر آثار امام، چاپ 1.
-   تبیان، دفتر33 (1383)، سپاه پاسداران در اندیشه امام(ره)، تهران: مؤسسه نشر آثار امام، چاپ1.
-   التیام‌خو، کوروش (1392)، مقایسه ابعاد رهبری در انقلاب اسلامی ایران، انقلاب روسیه و انقلاب چین، پایان‌نامه  کارشناسی ارشد. دانشگاه شاهد.
-   حسین‌زاده، ابوالحسن (1390)، مدیریت بحران سیاسی در سیره امام خمینی(ره)، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). چاپ 1.
-   شیخی، معصومه (1392)، مدل انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد.
-   شیخی‌پور، قاسم (1392)، نقش دفاع مقدس در تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد.
-   علیخانی، حسین (1384)، تحریم ایران شکست یک سیاست، ترجمه محمد تقی‌نژاد، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ2.
-   عیوضی، رحیم و هراتی، جواد (1391)، درآمدی تحلیلی بر انقلاب اسلامی، تهران: نشر معارف، چاپ 24.
-   قادری، سیدعلی (1395)، امام خمینی(ره) در پنج حوزه معرفت سیاسی، الگوی شاخص برای نسل امروز، تهران: معاونت فرهنگی ستاد مرکزی بزرگداشت امام(ره).
-   کاظمی، احمد (1392)، بحران‌سازی آمریکا در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد.
-   کشاورز شکری، عباس؛ زاهد، غفاری (1391)، «ماهیت رهبری امام خمینی در نظریه علامه شهید مطهری»، مطالعات انقلاب اسلامی، سال9، شماره 29.
-   محمدی، منوچهر (1374)، تحلیلی بر انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
-   محمدی، منوچهر (1387)، انقلاب اسلامی (زمینه‌ها و پیامدها)، قم: نشر معارف، چاپ 1.
-   موسوی خمینی، روح‌الله (امام) (1378)، وصیت‌نامه امام خمینی(ره)، تهران: نشر آثار امام(ره).
-   موسوی خمینی، روح‌الله (امام) (1379)، صحیفه امام، تهران: نشر آثار امام(ره).
-   موسوی خمینی، روح‌الله (امام) (1392)، صحیفه امام، تهران: نشر آثار امام(ره).
-   ناصرزاده، هوشنگ (1372)، اعلامیه‌های حقوق بشر، تهران: مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی(ماجد)، چاپ1.
-   هافر، اریک (1372)، پیرو راستین، ترجمه فیروزه خلعت­بری، تهران: نشر شباویز.
-   هیرو، دیلیپ (1386)، ایران در حکومت روحانیون، ترجمه: محمدجواد یعقوبی دارابی، تهران: انتشارات باز، چاپ1.