عوامل مؤثر در ارتقاء همگرایی اقوام ایرانی در عصر جهانی شدن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

2 استاد علوم سیاسی، گروه آینده پژوهی، دانشگاه شاهد

چکیده

تقویت همگرایی ملی، یکی از مقولات اساسی هر حکومتی است. امروزه جهانی‌شدن با جریان آزاد اطلاعات و گسترش روزافزون فن‌آوری‌ها، ارتباطات و تغییر در تعاملات از سطح خرد تا کلان، چالش‌ها و فرصت‌هایی را در مقابل جامعه جهانی ایجاد نموده است. در حوزه قومیت‌ها، همچون سایر حوزه‌ها، روند جهانی‌شدن می‌تواند تأثیرات متفاوتی بر جای بگذارد و در هر حال موجبات تغییر را فراهم نموده است و آن‌چه مهم به‌نظر می­رسد، بازاندیشی در سیاست‌‌گذاری در قبال قومیت‌ها را الزامی ساخته است. در این پژوهش کاربردی، با بهره ­گیری از روش توصیفی- تحلیلی پس از انجام مطالعات نظری تلاش گردیده است عوامل مرتبط و مؤثر بر سطح ارتقا همگرایی اقوام در سه مؤلفه سیاسی- امنیتی، اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی شناسایی و در ادامه با مشاوره با برخی افراد خبره و صاحب ­نظر مرتبط با موضوع و اخذ نظرات ایشان، پرسشنامه ­ای جهت اخذ نظرات جامعه آماری تنظیم گردید. جامعه آماری 214 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و خطای 1/0، 66 نفر تعیین گردید. داده­ ها با آزمون­های t تک نمونه و آزمون فریدمن و نرم­افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که تمامی مؤلفه­ ها بر همگرایی اقوام ایرانی مؤثرند. همچنین مؤلفه سیاسی و امنیتی بیشترین تأثیر را در همگرایی اقوام ایرانی دارد.

کلیدواژه‌ها


-   احمدلو، حبیب (1381)، «رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان تبریز»، فصلنامه مطالعات ملی، سال چهارم، شماره 13: 143-109.
-   احمدی، حمید (1378)، قومیت و قوم‌گرایی در ایران، تهران: نشر نی.
-   احمدی، حمید (1383)، قومیت و قوم­گرایی در ایران، افسانه و واقعیت، تهران: نشر نی.
-   احمدی، حمید (1388)، «اقوام ایرانی و امنیت پایدار»، مجموعه مقالات برگزیده­ی اولین همایش ملی قومیت، همگرایی ملی و امنیت پایدار، ارومیه: فرماندهی انتظامی استان آذربایجان غربی (دفتر تحقیقات کاربردی).
-   احمدی، محمدحسین و الوند، مریم (1391)، «نقش قوم­گرایی در ناآرامی­های اجتماعی»، فصلنامه پژوهش­های انتظام اجتماعی، سال چهارم، شماره دوم: 182-159.
-   اخوان مفرد، حمیدرضا؛ هندیانی، عبداالله و زینال­نژاد، حسن (1387)، «بررسی راه­های همگرایی قومیتی با تأکید بر اقوام ترک و کرد در شهرستان ماکو»، فصلنامه پژوهش­های مدیریت انتظامی، 415-399.
-   افضلی، رسول و ضرغامی، برزین (1388)، «تحلیل بنیادهای پایدار همگرایی و متغیرهای اعتباری تهدید قومی در ایران»، فصلنامه پژوهش­های جغرافیای انسانی، سال دوم، شماره 70: 90-77.
-   امراه­زاده، محمد (1388)، «بررسی نقش و تأثیر رسانه­های برون­مرزی قومی بر امنیت و ثبات سیاسی مناطق مرزی ایران»، ویژنامه همایش امنیت پایدار، فرماندهی انتظامی استان آذربایجان غربی: دفتر تحقیقات کاربردی.
-   بهرامیان، شفیع و بهرامیان، امید (1391)، «بررسی رابطه­ی بین همگرایی اقوام (ترک و کرد) و احساس امنیت پایدار و شناخت عوامل مؤثر بر تقویت همگرایی اقوام در استان آذربایجان غربی»، فصلنامه سیاست نظری، دوره جدید، شماره 11: 159- 131.
-   ترابی، یوسف (1389)، «درآمدی بر مدیریت سیاسی اقوام و اقلیت­ها در جمهوری اسلامی»، طرح پژوهشی، در: مطالعات سیاسی (گروه سیاست داخلی)، مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، کد مسلسل 10272: 34-1.
-   ترابی، یوسف و یوسفعلی، مجیدی (1393)، «مدیریت شکاف­های قومی در کردستان جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش­های راهبردی،سال سوم، شماره11: 29-9.
-   جلیلوند، داود (1388)، «بررسی علل و زمینه­های بروز بحران­های قومی در استان آذربایجان غربی و تأثیر آن بر امنیت»، ویژه‌نامه همایش امنیت پایدار، فرماندهی انتظامی استان آذربایجان غربی: دفتر تحقیقات کاربردی.
-   جوادی ارجمندی، محمدجعفر؛ حق­گو، جواد و عظیم­زاده، جعفر (1392)، «حوزه تمدنی ایران، جهانی شدن و آینده سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این منطقه»، فصلنامه جامعه­شناسی سیاسی جهان اسلام، سال دوم، شماره اول: 60-29.
-   خرازی­آذر، زهرا؛ مظفری، افسانه و بهرامیان، شفیع (1395)، «تأثیر استفاده از رسانه­های جمعی و اجتماعی بر همگرایی بین قومی در ایران»، فصلنامه مطالعات فرهنگ-ارتباطات،سال هفدهم، شماره 34: 101-69.
-   رابرتسون، یان (1374)، درآمدی بر جامعه، ترجمه حسین بهروان، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
-   ساروخانی، باقر (1370)، دایرة­المعارف علوم اجتماعی، تهران: نشر کیهان.
-   سعدآبادی، علی‌اصغر؛ پورعزت، علی‌اصغر و عباسی، طیبه (1392)، «شناسایی مؤلفه­های همبستگی ملی در اقوام ایرانی»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال یازدهم، شماره 42 : 198-173.
-   سلیمی، حسین (1384)، نظریه‌های مختلف جهانی شدن، تهران: سمت.
-   سیدامامی، کاووس (1385)، «قومیت از منظر سیاست‌های هویت»، فصلنامه دانش سیاسی، شماره سوم: 165-143.
-   شکوری، علی (1389)، «آموزش و جهانی‌شدن»، فصلنامه برگ فرهنگ، دوره جدید، شماره 21: 76-63.
-   صالحی امیری، سیدرضا (1386)، «شناخت چالش‌ها و بحران‌های قومی»، تهران: پژوهشکده مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، شماره 8.
-   غرایاق زندی، داوود (1382)، «احزاب و قوم گرایی»، فصلنامه راهبرد، سال هشتم، شماره 29: 182-167.
-   فرهمند، مهناز؛ سعیدی مدنی، سیدمحسن و سهندی خلیفه کندی، مهناز (1394)، «مطالعه­ی تطبیقی انسجام اجتماعی بین دو قومیت آذری و کردی (مورد مطالعه: شهرهای سنندج و تبریز)»، فصلنامه بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره ششم، شماره1: 122-95.
-   قاسمی، محمدعلی (1381)، «درآمدی بر پیدایش مسائل قومی در جهان سوم»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال پنجم، شماره اول: 134-123.
-   قیصری، نوراله (1386)، «تنوع فرهنگی و وحدت ملی در ایران: الزامات نظری و رهیافتی»، پژوهشکده مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره 8 : 84-51.
-   کوهن، آلوین استانفورد (1381)، تئوری­های انقلاب، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر قومس.
-   گر. تد، رابرت (1380)، چرا انسان­ها شورش می­کنند، ترجمه علی مرشدی­زاد، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-   لطیفی، غلامرضا و داودوندی، طاهره (1389)، «تأثیر جهانی‌شدن بر توسعه اجتماعی با تأکید بر شرایط اجتماعی ایران»، فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره اول، شماره 3 : 202-179.
-   لهسائی­زاده، عبدالعلی (1388)، «بررسی عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی و هویت ملی در میان اعراب شهرستان اهواز»، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره 33 : 70-45.
-   نهاوندیان، محمد (1386)، ما و جهانی شدن، تهران: مؤسسه ملی مطالعات جهانی شدن.
-   یوردشاهیان، اسماعیل (1380)، تبارشناسی قومی و حیات ملی، تهران: انتشارات فرزان­روز.
-  Aguwa, Jude C. (1997), “Religious Conflict in Nigeria: impact on Nation Building”. Dialectical Anthropology, Vol 22: 335-351.
-  Krüger, Fred W (1998). “Identity building and social transformation: the cases of Namibia and Botswana compared”, GeoJournal, Vol 46: 79–87.
-  Scott, Richard W. Gerald F. Davis (2007). Organizations and Organizing: Rational, Natural and Open system Perspectives,New York, Prentice Hall.
-  Weber, Max (1996). The Origin of Ethnic Group Ethnicity, Edited by John Hachinson and Anthony D. Smith, Oxford: Oxford University Press.