مبانی مشروعیت حق حاکمیت مردم در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

2 دانش‌آموخته حوزه علمیه قم، دانشجوی دکترای انقلاب اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

هدف: فهم «اندیشه سیاسی امام‌خمینی» به‌عنوان بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران و به تبع آن، درک زیربنای فکری نظام سیاسی جدید در ایران پس از انقلاب اسلامی، از اهمیت والایی برخوردار است. جمهوری اسلامی، بر اساس دو رکن اسلامیت و جمهوریت بنا گردیده است. نوع نقش و جایگاه مردم در تعیین معادلات قدرت، امری مهم و مؤثر بوده و از این‌رو همیشه مورد منازعه اندیشمندان سیاسی بوده است. پرسش اصلی در این نوشتار این است که مبنای مشروعیت نظام سیاسی از دیدگاه امام چه بوده است.
روش‌شناسی پژوهش: نوع پژوهش ما در این نوشتار، بنیادی و بر اساس روش پژوهش تحلیلی است.
یافته‌ها: برخی معتقدند که امام‌خمینی(ره)، نقش مردم در حاکمیت را مهم و ضروری اما بعد از تضمین اسلامیت آن، دانسته و برای مردم صرفاً نقشی در حد ایجاد مقبولیت و فعلیت قائل بوده است. برخی دیگر با توجه به برجسته کردن نظرات ایشان در خصوص تعیین‌کننده بودن رأی مردم، اراده مردم را موجب مشروعیت ‌بخشی نظام سیاسی می‌دانند. در این میان برخی نیز معتقدند که امام‌خمینی(ره) مشروعیت حکومت را دارای دو رکن الهی- مردمی می‌داند که و بدون یکی و با وجود دیگری مشروعیت نظام سیاسی ناقص می‌ماند و به‌طور کامل محقق نمی‌شود. 
نتیجه‌گیری: بررسی و مقایسه توصیفی نظرات مختلف و صریح امام‌خمینی(ره) گویای این سخن است که امام‌خمینی(ره) ضمن پذیرش «ولایت عامه فقها» قائل به مشروعیت دوگانه الهی- مردمی حکومت است.   

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • Akhavan Kazemi, Bahram (2011). Absolute Vilayat-e Faqih from Imam Khomeini's Perspective (Stability or Theoretical Transformation), Tehran, Islamic Revolutionary Documentation Center Publications. (In Persian)
  • Ali Babaei, Gholamreza (2003). Arash Political Culture, Tehran, Ashian Publications. (In Persian)
  • Amid Zanjani, Abbasali (2004). An Introduction to Political Jurisprudence, A Review of the Generalities and Principles of Constitutional Law, Tehran, Amirkabir Publications. (In Persian)
  • Fawzi, Yahya (2009). Imam Khomeini's political thought, Qom, Maarif Publishing Office. (In Persian)
  • Hosseini Beheshti, Sayyed Mohammad (2011). Theoretical Foundations of the Constitution, Tehran, Boqah Publications, Fourth Edition. (In Persian)
  • Izdehi, Sajjad (2011). Imam Khomeini Political Jurisprudence, Tehran, Orouj Publishing. (In Persian)
  • Karbalaei Pazouki, Ali (2014). Religious Democracy in Nahj al-Balagheh, Tehran, International Publishing Company (affiliated to the Islamic Propaganda Organization). (In Persian)
  • Khaleghi, Ali (2007). The Legitimacy of Power from the Viewpoint of Imam Khomeini, Tehran, Orouj Publishing. (In Persian)
  • Khomeini, Ruhollah (1986). The duties and powers of the Supreme Leader, (translation of the issue of the Supreme Leader from the book Al-Baia), Tehran, Ministry of Culture and Islamic Guidance Publications. (In Persian)
  • Khomeini, Ruhollah (1989). Kitab al- Baia, Tehran, Imam Khomeini Publishing House. (In Persian)
  • Khomeini, Ruhollah (2006). Sahifa-e-Imam, Tehran, Oruj Publishing, Fourth Edition. (In Persian)
  • Khomeini, Ruhollah (2009). Vilayat-e Faqih, Islamic Government, Tehran, Imam Khomeini Publishing House, 17th edition. (In Persian)
  • Khomeini, Ruhollah (Dateless). Discovering Secrets, Placeness, Untitled (In Persian)
  • Khomeini, Ruhollah (Dateless). Vilayat-e Faqih and Jihad-e- Akbar, Tehran, Saeed Publications. (In Persian)
  • Lakzaei, Najaf (2002). Political Thought of Ayatollah Motahhari, Qom, Boostan-e- ketab. (In Persian)
  • Majidi, Mohammad Reza (2010). Introduction to the Constitution of the Islamic Republic of Iran, Qom, Maarif Publishing Office. (In Persian)
  • Malek Afzali Ardakani, Mohsen (2012). Brief Constitution and Introduction to the Constitution of the Islamic Republic of Iran, Qom, Maarif Publishing Office.(In Persian)
  • Pourfard, Massoud (2009). Religious Democracy, Qom, Research Institute of Islamic Sciences and Culture, third edition. (In Persian)
  • Satayesh, Rahman; Safari Foroushani, Mohammad Kazem and Neamatollah (2004), Islamic government in the thought of Shiite jurists, two volumes, Tehran, Expediency Council, Strategic Research Center. (In Persian)
  • Tolouei, Mahmoud (2011). Comprehensive Political Culture, Tehran, Alam Publishing, Fourth Edition. (In Persian)
  • Untitled (1985). Detailed minutes of the deliberations of the Assembly of the final review of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, Tehran, Publications of the General Department of Cultural Affairs and Public Relations of the Islamic Consultative Assembly. (In Persian)
  • Untitled (2017). Proceedings of the International Conference on People's Rights and Religious Government, three volumes, Tehran, Orouj Publishing Institute. (In Persian)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار