گفتمان هژمونیک انقلاب اسلامی و خرده گفتمان های درونی نظام جمهوری اسلامی ایران در دوران رهبری امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

2 گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

چکیده

هدف: هدف این تحقیق، شناسایی ظرفیت‌ها و قابلیت‌های مؤثر در استمرار گفتمان انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان یک گفتمان فراگیر است.
روش‌شناسی پژوهش: این مقاله با پیروی از روش کیفی و جمع‌آوری داده‌ها از منابع کتابخانه‌ای و اسناد نوشتاری و بهره‌گیری از تحلیل گفتمانی به این سؤال پاسخ می‌دهد که گفتمان انقلاب اسلامی چگونه از رهگذر تعامل با خرده گفتمان‌های درونی خود توانسته به حیات خود ادامه دهد؟  
یافته‌ها: جمهوری اسلامی از بدو تأسیس و در طی دوران زعامت بنیانگذار کبیر انقلاب در دهه‌ی اول موسوم به دوره‌ی تثبیت، شاهد رقابت خرده گفتمان‌های دموکراتیک اسلام سیاسی و آرمان‌گرایی اسلامی انقلابی بود که هر یک توانستند در مقاطعی با تثبیت مفاهیم و باورهای اصلی خود با معنابخشی و مشروع‌سازی دال‌های شناور، گفتمان خود را استیلا و برتری بخشند. گفتمان انقلاب اسلامی با قوام بخشی و غنی‌سازی مفهومی واژگان و دال‌های تهی و شناور در سیاست مدرن ذیل سازه‌ی «مردم سالاری دینی» خرده گفتمان‌هایی متعدد، متنوع و فعال را در زیر چتر خود باز تولید کرده و میدان گسترده‌ای را برای تعامل و تقابل آنها خلق نموده است.
نتیجه‌گیری: گفتمان انقلاب اسلامی، صرف نظر از این منازعات درون گفتمانی در برخی مقاطع زمانی، به دلیل فراگیری و تعمیق دقایق گفتمانی‌اش در ذهنیت توده‌های عظیم مردمی و وفاداری گفتمان‌های درونی آن به دال مرکزی گفتمان (اسلام)، در دسترس بودن و عاملیت سوژه سیاسی (نقش و جایگاه برتر امام) دچار توقف و انسداد نشد و توانست ضمن تداوم حیات، بستری برای بازتولید خرده گفتمان‌هایی رقیب در دهه‌های آتی فراهم آورد. 

کلیدواژه‌ها


  • Abrahamian, Parvand (2002). Iran between two revolutions, translated by Ahmad Golmohammadi and Mohammad Ebrahim Fattahi, Ney Publication. (In Persian)
  • Adibzadeh, Madjid (2008). Language, Discourse and Foreign Policy, Akhtaran Publication. (In Persian)
  • Basirati, Kazem; Eftekhari, Asghar; Amini, Seyed Javad (2016). “The Role of Islamic Revolution Discourse in The Synergy of Soft Power of the Islamic Republic of Iran”, Bi-Quarterly Journal of Cultural Guardianship of The Islamic Revolution, 6th Year, No. 14. (In Persian)
  • Bazargan, Mehdi (1962). The border between religion and politics, Sahhami publishing company, Tehran. (In Persian)
  • Bazargan, Mehdi (1964). Wind and Rain in the Qur'an, Dar al-Fekr Institute of Qom. (In Persian)
  • Bazargan, Mehdi (1971). Defenders, Modarres Publications, Tehran. (In Persian)
  • Bazargan, Mehdi (1981). Retrieval of Values, Vol. 1, Publisher, Bazargan, Tehran. (In Persian)
  • Bazargan, Mehdi (1983). Iranian Revolution in Two Movements, Publisher Mehdi Bazargan, Tehran. (In Persian)
  • Bazargan, Mehdi (1998). Collection of Works 2, Qlam Publications. (In Persian)
  • Bazargan, Mehdi (1998). Kingdom of God, Sahhami publishing company, Tehran. (In Persian)
  • Bazargan, Mehdi, (1983). Retrieval of Values, Vol. 3, Publisher, Bazargan, Tehran. (In Persian)
  • Bonakdar Asl, Hossein; Fathi, Zabihollah (2016). “Analyzing the Discourse of the Islamic Revolution Using the Concept of Radical Pluralistic Democracy of Lakla and Mofe”, Quarterly Journal of Islamic Revolution Approach, 10th Year, No. 36. (In Persian)
  • David, Marsh; Stoker, Gerry (1999). Theory and Methods in Political Science, Translated by Amir Mohammad Haji Yosofi, Strategic Studies Publications, Tehran. (In Persian)
  • Dehghani Firouzabadi, Seyed Jalal (2005). Discourse Transformation in the Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran, Iran Newspaper Publishing Institute. (In Persian)
  • Documents of Freedom Movement (1982). Vol. 1, Tehran, Azadi Movement Publications. (In Persian)
  • Eftekhari, Ghasem (2012). “The Concept and Position of Soft War in the Discourse of the Islamic Revolution”, Pazuheshnameh,ye Enghlab Eslami, No. 2, Spring. (In Persian)
  • Foran, Jan (2003). Fragile Resistance, History of Social Developments in Iran, Translated by -Ahmad Tadayon, Rasa Cultural Services Institute, Tehran. (In Persian)
  • Ghajari, Hossein Ali (2009). “Analysis of Imam Khomeini's Political Discourse in the Islamic Revolution”, Matin Quarterly, No. 45. (In Persian)
  • Ghajari, Hossienali; Nazari, Javad (2013). Discourse Analysis, Socialogists Publications, Tehran. (In Persian)
  • Haghi, Mohammad (2017). “Political and Cultural Challenges of Takfiri Movements against the Islamic Revolution Discourse and Strategies to Deal with it”, Journal of Epistemological Religious Currents in the International Arena, No. 18. (In Persian)
  • Hosseini zadeh, Seyed Mohammad Ali (2007). Political Islam in Iran, Qom, Mofid University Press. (In Persian)
  • Hosseini zadeh, Seyed Mohammad Ali, (2004). Political Discourse and Analysis Theory, Political Science Quarterly, 7th Year. (In Persian)
  • Imam, Khomeini (1992). Sahifeh-ye Noor, Volume 2, 3, 4, 13, 12, 20, Islamic Revolution Documents Orga.nization, Tehran. (In Persian)
  • Imam, Khomeini (1999). Sahifeh Emam, Vol., No. 10 and 21, The Institute for the Regulation and Publication of Imam Khomeini's Works, Tehran. (In Persian)
  • Jasbi, Abdollah (2008). Islamic Republic Party, Office of Research and -Compilation of the History of the Islamic Revolution. (In Persian)
  • Jorgensen, Marianne; Philips, Louise (2002). Discourse Analysis as Theory and Method, Translated by Hadi Jalili (2010). Nashr-e Ney, Tehran. (In Persian)
  • Khaleghi, Ali (2017). “The Discourse of the Islamic Revolution and its Issues and Challenges”, Sepehr syasat, 4th Year, No. 11. (In Persian)
  • Mahdavi Kani, Ayatollah (2011). The branching out of the clerics' secession from the clergy community, March, 2, 2011, from: http://tarikhirani.ir/fa/news/462. (In Persian)
  • Mohammadi, Manouchehr (1998). An Analysis of the Islamic Revolution, Amir Kabir -Publications, Tehran. (In Persian)
  • Mohammadzadeh, Ali (2005). Favorable Government in Mehdi Bazargans' Political Thought, Mba Thesis of Tarbiat Modares University. (In Persian)
  • Moshirzadeh, Homeira (2018). “from the Discourse of the Islamic Revolution to the Foreign Policy Discourse of the Islamic Republic of Iran”, Foreign Policy Quarterly, 32nd Year, No. 4. (In Persian)
  • Motaharnia, Mehdi (2003). Analysis of Islamic Revolution Discourse Literature, Porsman Publications, (In Persian)
  • Nabavi, Negin (2009). Intellectuals and Government in Iran, Shirazeh Publications, Tehran. (In Persian)
  • Rasaei nia, Naser (1996). Constitution, Seman Publications, Tehran. (In Persian)
  • Rezaei Jafari, Mohsen; Agha Hosseini, Alireza; Ali Hosseini, Ali (2016). “Discourse of the Islamic Revolution of Iran and the Requirements Dissemination of its values in the age of globalization based on the theory of Lachla and Moffe”, Quarterly Journal of Strategic Studies, 6th Edition, No. 2. (In Persian)
  • Roskamm, Nikolai (2014). “on the other side of “agonism”: “The enemy,” the “outside””, and the role of antagonism, Planning Theory, Volume: 14 issue: 4.
  • Saduq, Masoud, Zibanejad, Saduq Ruhallah; Heidari Sadegh, Ahmad (2016). Islamic Revolution Discourse, Publishing Institute of Imam-e- Asr, Qom. (In Persian).
  • Samiei Esfahani, Alireza; Kiani, Amran (2015). “Victory and Failure of Political Islam Discourse, Different Experience in Iran 1979 and Egypt 2011”, Journal of Politics, Journal of Faculty of Law and Political Science, Volume 45 No. 2. (In Persian)
  • Tajik, Mohammad Reza (2004). Discourse, Anti discourse and Politics, Institute for Research and -Humanities, Tehran. (In Persian)