عوامل مؤثر در ارتقای بُعد نظارتی مجلس شورای اسلامی در پیشگیری از فساد اداری و راهبردهای آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی .

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز .

10.22084/rjir.2025.30129.3850

چکیده

هدف: فساد اداری آثار مخرب اجتماعی و اقتصادی را به همراه دارد که یکی از علل و عوامل اصلی آن ضعف کارکردی در نهادهای نظارتی است. مجلس شورای اسلامی به‌عنوان یکی از این نهادها، دارای نقش و وظایف متعددی در مقابله با فساد اداری بوده و می­ تواند با استفاده از ابزارهای نظارتی خود از ارتکاب آن پیشگیری کند. هدف از پژوهش حاضر تبیین بعد نظارتی مجلس شورای اسلامی در پیشگیری از فساد است.
روش‌شناسی پژوهش: پژوهش حاضر از حیث روش، تحقیقی توصیفی ـ تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات نیز به شیوه روش اسنادی و کتابخانه‌­ای بوده است.
یافته‌ها: ازرجمله مهم‌ترین راهبردهای نظارتی مجلس شورای اسلامی عبارت‌اند از: شفاف‌سازی فرایندهای تصمیم‌گیری، مدیریت تعارض منافع، ارتقای نقش نهادهای مدنی و عمومی در پیشگیری و مبارزه با فساد اداری، تعامل و همکاری با نهادها و سازمان‌های بین‌المللی، بهبود عملکرد دستگاه­‌های نظارتی در راستای حاکمیت قانون، نهادینه‌سازی فرهنگ شفافیت، سلامت و عدالت.
نتیجه­‌گیری: نتایج حاکی از آن است که تحقق بعد نظارتی مجلس شورای اسلامی و ارتقای آن در پیشگیری از فساد ادارای نیازمند مؤلفه‌­هایی است. نخست، باید نهادی (نظیر معاونت نظارت) در مجلس تشکیل گردد تا از حیث ستادی به امورات نظارتی سامان بخشیده و اجرایی شدن و درستی آن را تا حصول نتیجه پیگیری نماید. دوم؛ با توجه به پیچیدگی امور نظارتی باید از کارشناسان و بازرسان متخصص استفاده شود این استفاده می­تواند در قالب تفاهم‌­نامه همکاری یا تعاملات سازمانی با سایر نهادهای نظارتی نظیر بازرسی کل کشور به‌کارگرفته شود. سوم: نمایندگان می­‌توانند با در نظر گرفتن استقلال قوا، با توسل به روش‌­های غیررسمی اعمال نظارت، به تقویت نظارت بر چگونگی اجرای قوانین در قوه مجریه مبادرت ورزند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • Ajeli, M., Azimi, H., & Ghasemian Sahebi, I. (2015). "Presenting a Fuzzy ANP-DEMATEL Hybrid Approach to Analyze Extra-Organizational Factors Affecting Administrative and Financial Corruption in Government Organizations". Strategic Management Research, 21(58): 29-51. (In Persian)
  • Alikhani, A. A. (2004). "Supervision in the System of the Islamic Republic of Iran". Imam Sadeq University Research Quarterly, (23): 159-187. (In Persian)
  • Anonymous (2011). The United Nations Rule of Law Indicators; Implementation Guide and Project Tools, First Edition, New York: United Nations Publication.
  • Behniafar, A., Farokh Moini, E., & Dadashnezhad, D. (2020). "Challenges and Obstacles of Implementing Real Supervision in Executive Agencies from the Perspective of Law and Islam". Journal of Jurisprudence and History of Civilization, 6(4): 1-6. (In Persian)
  • Z. Tamanaha (2012). “The History & Elements of the Ruleof Law”, Singapore Journal of Legal Studies: 232-247.
  • Darvishi, B., & Kazemzadeh Nazari, F. (2018). "Legal Analysis of the Challenges of the Speaker of the Islamic Consultative Assembly's Supervision over the Executive Branch's Regulations". Administrative Law, 6(17): 207-237. (In Persian)
  • Davoodi, H., Bakhshayesh Ardestani, A., & Arabiyan, A. (2019). "Examining the Legislative and Supervisory Roles of the Islamic Consultative Assembly and Its Role in the Good Governance Model". Political Research in the Islamic World, 9(3): 207-234. (In Persian)
  • Du Graaf, G., Wagenaar, P., & Von Maravic, P. (2016). Theoretical Perspectives on Corruption (H. Hajir Sadjadi Sadati, D. Hassani Hashemzadeh, M. Fazeli, & J. Yari, Trans.). Tehran: Agah. (In Persian)
  • Ein-Ali, M., Ebrahimi, S. A., Farhadinejad, M., & Danaee Fard, H. (2024). “Identifying the Challenges of Realizing Transparency in the Islamic Consultative Assembly”. Majlis and Rahbord, 31(117): 165-193. (In Persian)
  • Eshayeri, T., & Jahangor, T. (2023). “A Study of Factors Affecting the Occurrence of Corruption: A Meta-Synthesis of Research”. Majlis and Rahbord, 30(116): 375-412. (In Persian)
  • Gholampour Ahangar, E., Sohrabi, H., Ghasemi Pir Balouti, M. A., & Mastome, R. (2023). “An Essay on the Culture of Combating Corruption (Along with Legislative Solutions)”. Majlis Research Center, Serial No. 19316. (In Persian)
  • Ghorbanpachi, A., & Abdolhosseinzadeh, M. (2023). “Parliamentary Supervision of Executive Agencies: Tools and Procedures”. Monthly Expert Reports of the Majlis Research Center, 31(3): 1-34. (In Persian)
  • Grandguillaume, N. (2000). “La demande de contrôle”. La Revue administrative. 53: 641-651.
  • Jalalian, A. (2017). “The Efficacy of the Islamic Consultative Assembly and Strategies for Its Enhancement in Domestic Law”. Rahbord, 26(82): 271-305. (In Persian)
  • Jalili, M. (2018). Corruption Measurement Indicators. Report by the Presidential Strategic Research Center, Report Code: 121-97. (In Persian)
  • Karpen, U. (2013). “Comparative law: Perspectives of legislation’ Anuario iberoamericano de justicia constitucional”. Madrid: 141-185.
  • Khodadad Hosseini, S. H., & Farhadinejad, M. (2001). "A Study of Administrative Corruption and Its Control Methods". Modares, 5(1): 37-53. (In Persian)
  • Khodakhah, N. (2019). "The Role of Human Rights in Preventing Administrative Corruption". Vakil-e Modafe, 9(18): 37-48. (In Persian)
  • Langseth, P. (2008). Global Programs to Fight Corruption (A. H. Jalali Farahani & H. Bahramand, Trans.). Majlis Research Center. (In Persian)
  • Mill, J. S. (1958). Considerations on Representative Government, Jerusalem: Hebrew university press.
  • Mohseni, F. (2021). “Crime Prevention in Organizations by Supporting Whistleblowers”. Judicial Law Journal, 85(116); 257-282. (In Persian)
  • Nasr Esfahani, M., & Etebarian, A. (2018). “Administrative Corruption of Employees in the Organizational Environmen”. Promotion of Science, 9(1): 59-80. (In Persian)
  • Nazemi Ardakani, M. (2008). “Good Governance with an Islamic Approach”. Mesbah, 76(22): 107-128. (In Persian)
  • Nikolous, A. I., (2020). “Effective Measures to Prevent and Combat Corruption and to Encourage Cooperation between the Public and Private Sectors”. Available at: https://www.unafei.or.jp/publications/pdf/RS_No92/No92_23PA_I halua.pdf
  • Raei, M., & Atrian, F. (2012). "The Rule of Law and Governmental Decrees in the Constitution of the Islamic Republic of Iran". Islamic Government, 17(1): 123-146. (In Persian)
  • Sabzeali, R., & Badihee, M. (2023). "The Role of Governmental Supervisory Institutions in Preventing Illicit Enrichment of Government Officials". Legal Research, 22(55): 367-403. (In Persian)
  • Sadeghnezhad Naeini, M. (2014). A Criminological Study of Crimes Committed by Private Legal Persons: From Etiology to Prosecution [Doctoral dissertation, Shahid Beheshti University Faculty of Law]. (In Persian)
  • Sarfarazi, M., Fazoni, M., & Zare, S. (2020). "Approaches to Preventing Administrative Corruption: A Fundamental Necessity for Establishing a Healthy and Transparent Government". Accounting and Management Perspective, 22(32): 10-33. (In Persian)
  • Saybani, A., & Jafari, Z. (2017). "The Position of Financial Supervision in the Constitution and Its Review in the Guardian Council's Opinions". Monthly Research of Nations, 2(17): 71-87. (In Persian)
  • Sobhi, E., Masoud, G., Emadzadeh, M. K., & Shokrchizadeh, A. (2018). "The Role of the Administrative System in Promoting the Accountability System (Case Study: Tehran Provincial General Departments)". Administrative Law, 6(17): 103-129. (In Persian)
  • Stapenhurst, R., Alrich, M., & Strohal, S. (2006). "An Introduction to Parliamentary Fight Against Corruption" (H. Sadeghi Ziyazi, Trans.). Majlis & Pazhoohesh, 13(53): 169-184. (In Persian)
  • Yamamoto, H. (2007). Tools for parliamentary oversight, Geneva: Inter-parliamentary Union.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار