بررسی تطبیقی «صدور انقلاب» در گفتمان های سیاسی جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

چکیده

پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن ماه سال 1357 منشاء تحولات عظیمی در منطقه و جهان گردید. این رویداد تأثیرات زیادی در بیداری مسلمانان جهان و احیای باورهای دینی داشت. یکی از دستاوردهای انقلاب در منطقه و جهان، صدور انقلاب اسلامی است که در آن، جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب اصل دعوت صدور انقلاب را در دستور کار سیاست خارجی خود قرار داده و حتی صدور انقلاب به عنوان یک اصل و هدف در سیاست خارجی در آمده است و تقابل انگاره­ها در ادارة امور کشور و مدیریت کلان در عرصة داخلی و خارجی نمود پیدا کرد؛ به طوری که می­توان الگوهای مختلفی از صدور انقلاب در گفتمان­های سیاست خارجی ایران را برشمرد.
نوشتار پیش­رو در مقام پاسخگویی به این سؤال است که رویکرد نخبگان حاکم در ایران نسبت به سیاست صدور انقلاب در هر دوره چگونه بوده است؟ به نظر می­رسد که نمی­توان الگوی مشترکی از صدور انقلاب در سیاست خارجی ایران در دوره­های مختلف پیدا کرد. در حالی که در دهة اول، ضمن مخالفت عده­ای با صدور انقلاب گفتمانی آرمان­گرا و ارزش­محور بر سیاست خارجی حاکم بود و بر صدور انقلاب به  هر طریقی تأکید داشت. بعد از جنگ هشت ساله، رویکردی درون­نگر و واقع­گرا در سیاست خارجی حاکم شد که بیشتر به دنبال ارائة مدلی نمونه از انقلاب اسلامی بود تا دیگران بتوانند از آن الگو­برداری کنند. لازم به ذکر است که الگوی صدور مسالمت­آمیز انقلاب در تمامی گفتمان­های سیاست خارجی بر الگوی صدور قهرآمیز غلبه داشته است.

کلیدواژه‌ها