مقایسه رویکرد انقلاب اسلامی و ایالات متحده به نقش مردم در بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه(2014-2011)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روابط بین الملل دانشگاه پیام نور

2 دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی دانشگاه بوعلی‌سینا

چکیده

  ایالات متحده همواره مدعی اصلاحات سیاسی با اعطای حق تعیین سرنوشت و حق رای به شهروندان در خاورمیانه  در جهت برقراری دموکراسی و آزادی‌های سیاسی بوده است. از طرفی، با حمایت از حکومت‌های غیردموکراتیک و با وقوع بیداری اسلامی شاهد بی‌توجهی به حقوق اساسی شهروندان در خاورمیانه هستیم. از این رو، مقاله حاضر به مقایسه رویکردجمهوری اسلامی ایران وآمریکابه نقش مردم درخاورمیانه می‌پردازد. سؤال اساسی این است: علت تعهد عملی جمهوری اسلامی به نقش مردم و عدم پایبندی واقعی آمریکا به مردم‌سالاری در خاورمیانه چیست؟ فرضیه‌ای که در پاسخ ارائه شده چنین است: این مسئله را باید در وجود استراتژی واقعی(بدون معیارهای دوگانه) جمهوری اسلامی در حمایت از نقش مردم در خاورمیانه جستجو کرد. درحالی­که در راهبردکلان ایالات متحده همواره یک پارادوکس(ترجیح دموکراسی/آزادی یا امنیت/ثبات) وجود داشته که براساس منافع استراتژی‌اش را انتخاب و دنبال می‌کند. بحث اصلی این خواهدبودکه درطرح انقلاب اسلامی برای خاورمیانه،پایبندی عملی به حق تعیین سرنوشت مردم وجود دارد اما از منظرآمریکا، دموکراسی در خاورمیانه تا جایی اعتبار داردکه منتهی به روی کارآمدن اسلام‌گرایان ضدغربی-ضدآمریکایی نشود. در واقع وابستگی سران رژیم‌های گذشته کشورهای انقلابی منطقه به آمریکا و دخالت‌های متعدد ایالات متحده در امور داخلی آنان، منجر به خیزش‌های مردمی منطقه علیه تداوم حیات رژیم‌های عربی اقتدارگرا و مورد حمایت واشنگتن انجامید. به هر تعبیر، تحولات سال 2011 در منطقه را باید مجموعه عوامل به هم پیوسته بدانیم، که حلقه وصل همه این جریان‌ها و گرایشات مقابله با سیاست‌های آمریکا بوده‌است.

کلیدواژه‌ها