بررسی ماهیت، زمینه ها و اهداف تروریسم مدرن دراندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه زنجان

چکیده

چکیده
تروریسم یک نگرش سیاسی و مذهبی است که با پیچیده تر شدن جوامع از حیث شیوه ها، ابزارها و زمینه ها متنوع تر و پیچیده گشته است. یکی از پیچیدگی های آن ابهام مفهومی آن است که فهم مصادیق را دشوار تر کرده است. این مقاله دو سئوال اساسی را مطرح و بررسی کرده است: اهداف و زمینه های تولید و گسترش تروریسم چیستند؟ آیا تروریسم دارای ذات معین است یا حالت ایدئولوژیک دارد؟. این مقاله با استناد به آثار، بیانات و اندیشه های سیاسی مقام معظم رهبری و بعضی از آثار صاحب نظران در زمینه تروریسم به تبیین ماهیت، زمینه ها و اهداف آن پرداخته است. این مقاله تروریسم را در قالب جاهلیت مدرن به عنوان چاچوب نظری در اندیشه معظم له تحلیل می کند. یافته های تحقیق با توجه آثار رهبری نشان می دهند: تروریسم، یک کنش و پدیده ضد اخلاقی- انسانی و کنش مجرمانه است. تروریسم در جامعه قدیم و جدید، از ماهیت جاهلی جامعه بر می خیزد که نگاه جاهلی، منشاء برتری جویی و عملکرد گزینشی است. تروریسم تابع زمینه ها و دلائل مختلف سیاسی، مذهبی، اجتماعی، قومی و تاریخی است. تروریسم با نگاه جاهلیت، یک پدیده نسبی گرایانه و با نگاه حق محورانه، یک کنش ذاتگرایانه است. در نسبی گرایی، به جای حقایق، منافع ملاک هستند. از نگاه آیت الله خامنه ای، غرب در مفهوم - مصداق(تئوری – عمل) تروریسم، گزینشی عمل می کند که یک نگاه جاهلیتی است.

کلیدواژه‌ها


-   قرآن کریم
-   حاجیانی، ابراهیم و ضمیری، عبدالحسین (1389)، پژوهش‌ها و مطالعات تروریسم، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تضخیص مصلحت نظام – گروه پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (27/07/۱۳۷۰)، سخنرانی‌ معظم له در دیدار با شرکت‌‌کنندگان‌ در کنفرانس‌ بین‌المللی‌ حمایت‌ از انقلاب‌ اسلامی‌ مردم‌ فلسطین‌، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (30/11/1370)، سخنرانی معظم له در صحن مطهر حضرت معصومه(س)، قم.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (06/03/۱۳۷۲)، پیام معظم له به حجاج بیت الله الحرام.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (26/ 10/۱۳۷۶)، خطبه‌های نمازجمعه معظم له، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (29/04/۱۳۷۳)، بیانات معظم‌له در دیدار جمعى از اعضاى «نیروى انتظامى»، «سازمان تأمین اجتماعى»، «سازمان بهزیستى» و اساتید، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (14/11/۱۳۷۳)، خطبه‌هاى نماز جمعه معظم له، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (04/01/۱۳۷۵)، بیانات معظم‌له در جمع مردم مشهد و زائران حضرت على بن موسى الرضا(ع)، مشهد.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (01/05/۱۳۸۰)، بیانات رهبر معظم‌له در دیدار اصحاب فرهنگ و هنر، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (27/ 12/۱۳۸۰)، بیانات رهبر معظم‌له در دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (16/09/۱۳۸۰)، بیانات رهبر معظم‌له در خطبه‌هاى نماز جمعه 21 رمضان، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (04/07/1380)، بیانات معظم‌له در دیدار خانواده‌هاى شهداى نیروهاى مسلح، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (08/ 05/۱۳۸۲)، بیانات معظم له در دیدار جوانان اهواز ، اهواز.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (26/02/۱۳۹۴)، بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى به‌مناسبت سالروز بعثت پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم)، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (14/03/۱۳۸۲)، بیانات معظم له در چهاردهمین سالگرد رحلت بنیانگذار جمهورى اسلامى ایران حضرت امام خمینى(ره)، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (26/2/1394)، سخنرانی معظم‌له در دیدار مسئولان نظام با عنوان سیاست خباثت‌آلود استکبار در منطقه ایجاد جنگ‌های نیابتی است/ خلیج فارس ناامن برای همه ناامن خواهد بود، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (28/11/۱۳۹۲)، بیانات معظم له در دیدار مردم آذربایجان، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (9 /6/1391)، سخنرانی معظم له در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (06/04/۱۳۹۴)، سخنرانی معظم له در دیدار خانواده‌های شهدای هفتم تیر و جمعی از خانواده‌های شهدای استان تهران، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (19/4/1389)، سخنرانی معظم له در دیدار مسئولان نظام در روز عید مبعث‌، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (22/7/1392)، پیام معظم له به مناسبت کنگره عظیم حج، تهران.
-   خامنه‌ای (آیت الله)، سید علی (23/4/1389)،  سخنرانی معظم له در دیدار فرماندهان و اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تهران.
-   خمینی (امام)، روح‌الله (1392)، تقریرات فلسفه: شرح منظومه، دوره سه‌ جلدی، محقق سید عبد الغنی اردبیلی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، موسسه چاپ و نشر عروج.
-   دفتر سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (1361)، تروریسم ضد مردمی: بحثی پیرامون ماهیت و اهداف حرکت مسلحانه منافقین، بی‌جا.
-   صفاتاج، مجید (1380)، ماجرای فلسطین و اسرائیل، تهران: دفتر فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
-   صفا تاج، مجید (سرپرست نویسندگان) (1391)، دانشنامه فلسطین، 8 جلدی، تهران: انتشارات آرون.
-   صفا تاج، مجید (1381)، تروریسم صهیونیستی، تهران: جمعیت دفاع از ملت فلسطین، چاپ اول.
-   عبد الهادی، عبد العزیز مخیمر (1986)،  الارهاب الدولی، قاهره: دارالنهضه العربیه.
-   علی بابایی، غلامرضا (1369)، فرهنگ علوم سیاسی، چاپ دوم، تهران: نشر و پخش ویس.
-   هلد، دیوید و مک گرو، آنتونی (1382)، جهانی شدن و مخالفان آن، ترجمه مسعود کرباسیان، چاپ اول، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- پیام آفتاب (1392)، «طالبان» «داعش» و «بوکوحرام»، بزرگترین گروه‌های تروریستی دنیا، تاریخ دریافت 31/4/1394
http://www.payam-aftab.com/fa/doc/news/24968
- http://www.leader.ir
- Barnett, Brooke, & Reynolds, Amy (2009), Terrorism and the Press: An Uneasy Relationship. New York: Peter Lang; Hoffman, Bruce (2006) Inside terrorism (2nd ed.). Columbia University Press;
- Burgess, Mark (2003), A Brief History of Terrorism. Washington, D.C.: Center for Defense Information (CDI); Tuman, Joseph S. (2009), Communicating Terror: The Rhetorical Dimensions of Terrorism (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Broum, Randy (2004), Psychology of Terrorism, Tampa: University of south Florida. Printed in the United States of America
- Crenshaw, Martha (1981), The Causes of Terrorism, Comparative Politics, 13(4), 379-399.
- Crenshaw, M. (1988), The Subjective reality of the terrorist: Ideological and psychological factors in Terrorism. In Current perspectives in International Terrorism, edited by R.O. Salter and M. Stohl. Basingstoke , Hampshire: Macmillan
- Ganor, Boaz (2002), Defining Terrorism: Is One Man’s Terrorist Another Man’s Freedom Fighter? Police Practice and Research, 3(4), 287–304.
- Gurr, Nadine, & Cole, Benjamin (2000), The New Face of Terrorism: Threats from Weapons of Mass Destruction. London: I.B. Tauris.
- Huntington, Samuel P. (1996), The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. New York: Simon & Schuster.
- International Bar Association (2003), International Terrorism: Legal Challenges and Responses. Ardsley, NY: Transnational Publishers; Moeller, Susan D. (2002). A Hierarchy of Innocence: The Media’s Use of Children in the Telling of International News. The International Journal of Press/Politics, 7(1), 36–56.
- Merari, Ariel (1993), Terrorism as a Strategy of Insurgency. Terrorism and Political Violence, 5(4), 213–251.
- Oots, Kent & Thomas Wiegele (1985), "Terrorist and Victim: Psychiatric and Physiological Approaches", Terrorism: an International Journal 8(1): 1-32.
- Rapoport, C. David, "Camparing Militarant Fundamentalist Movements and Groups", in Fundamentalisms and the state, ed. Marten Marty and Scott Appleby (Chicago: University of Chicago , press, 1993), 429-61.
- Schmid, Alex, & Jongman, Albert (1988), Political Terrorism: A New Guide to Actors, Authors, Concepts, Data Bases, Theories, and Literature. Amsterdam: North Holland, Transaction Books.
- Simon, Jeffrey D. (1994), The Terrorist Trap. Bloomington: Indiana University Press.
- White, Jonathan R. (2011), Terrorism & Homeland Security (7th ed.). Belmont, CA: Wadsworth.