درآمدی بر سیاست گذاری فرهنگی بین المللی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم

2 استاد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

وقوع انقلاب اسلامی با مدعای احیای اسلام ناب محمدی(ص) منجر به دگرگونی معادلات فرهنگی در روابط بین الملل شده و الگوهای فرهنگی رایج دنیا را به چالش کشانید. انقلاب اسلامی، انقلابی فرهنگی نامیده شده ودرنظام جمهوری اسلامی برآمده از آن، صدور انقلاب نیز خواسته یا ناخواسته با ماهیت فرهنگی رقم خورد. براین اساس و رسالت الهی و جهانی انقلاب، و همچنین ارائه چهره ای مثبت از این انقلاب و مقابله با اقدامات مختلف دشمنان و رقبا، موضوع سیاست گذاری فرهنگی بین المللی به عنوان مقوله ای راهبردی اهمیتی سترگ یافته است. در این مقاله نویسندگان می کوشند ضمن توضیح مفاهیم سیاست گذاری، سیاست گذاری فرهنگی و سیاست گذاری فرهنگی بین المللی، با مرور پیشینه این مقوله در جمهوری اسلامی ایران ، اسناد مربوط به آنرا در دو قالب کلان و خردبررسی نموده و با تبیین گفتمانهای حاکم بر سیاست گذاری فرهنگی بین المللی جمهوری اسلامی ایران، موضوع سیاست گذاری فرهنگی بین المللی جمهوری اسلامی ایران را به عنوان سئوال اصلی مقاله مورد مداقه و واکاوی قرار دهند. درپایان با تبیین الزامات مربوط به سیاست گذاری فرهنگی بین المللی جمهوری اسلامی ایران، ضروری ترین اقدام را تدوین وابلاغ سند ملی توسعه روابط فرهنگی بین المللی جمهوری اسلامی و تدوین سند های بخش پیشنهاد نمایند.روش تحقیق این پژوهش توصیفی – تحلیلی است که داده های آن از طریق مطالعه کتابخانه ای و اسنادی و مدارک علمی استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرارخواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها


-   اشتریان، کیومرث (1386)، سیاست‌گذاری عمومی در ایران، تهران: نشر میزان.
-   اشتریان، کیومرث (1391)، مقدمه‌ای بر روش سیاست‌گذاری فرهنگی، تهران: جامعه شناسان.
-   افتخاری، اصغر (1386)، تغییر در فرهنگ سیاست خارجی، بازیابی جایگاه فرهنگ در سطوح سه گانه سیاست خارجی در دوره پس از جنگ»، مجموعه مقالات همایش ارتباطات بین فرهنگی و سیاست خارجی: رویکردی ایرانی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، تهران: الهدی.
-   آشوری، داریوش (1386)، تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ، تهران: آگه.
-   حسین لی، رسول (1379)، اصول و مبانی سیاست فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات آنا.
-   خرمشاد، محمد باقر (1383)، «بازتاب انقلاب اسلامی در نظریه‌های انقلاب : تولد و شکل‌گیری نسل چهارم تئوری‌های انقلاب»، مجله جامعه شناسی ایران، شماره سوم.
-   دهشیری، محمد رضا (1393)، دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-   دهقانی فیروز آبادی، سید جلال (1393)، چرخه گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از دولت بازرگان تا دولت روحانی، تهران: مخاطب.
-   رضایی، علیرضا و ترابی، قاسم (1389)، «تبیین جایگاه فرهنگ در نظریه‌های سیاست و روابط بین‌الملل: فرهنگ به عنوان عرصه‌ای برای تعامل یا تقابل»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 13.
-   سلیمی، حسین (1382)، «سیاست پذیری فرهنگ»، در کتاب سیاست‌گذاری و فرهنگ در ایران امروز، به اهتمام مجید وحید، تهران: انتشارات باز.
-   شورای عالی انقلاب فرهنگی (1368)، اصول سیاست فرهنگی، اهداف، مبانی، اصول، منبهات و خط و مشی، تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
-   صالحی امیری، سید رضا (1391)، مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی، تهران: ققنوس.
-   صالحی امیری، سیدرضا و عظیمی دولت آبادی، امیر (1387)، مبانی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
-   صدیق سروستانی، رحمت الله و زایری، قاسم (1388)، چالش‌های برنامه‌ریزی فرهنگی در ایران، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، دفتر گسترش تولید علم.
-   غلامرضا کاشی، محمد جواد (1382)، سیاست‌گذاری اقتدارگرایانه و دموکراتیک فرهنگی (طرحی برای یک الگوی جانشین)،  در کتاب سیاست‌گذاری و فرهنگ در ایران امروز، به اهتمام مجید وحید، تهران: انتشارات باز.
-   فاضلی، نعمت الله و قلیچ، مرتضی (1392)، نگرشی نو به سیاست فرهنگی: سیاست فرهنگی از دیدگاه مطالعات فرهنگی، تهران: تیسا.
-   قلجی، حسین و رفسنجانی نژاد، سیما (1392)، «فرهنگ و سیاستگذاری فرهنگی»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 92 .
-   موسوی خمینی، روح الله (1361)، صحیفه نور، 22جلد، جلد 1، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
-   موسوی خمینی، روح الله (1372)، کلمات قصار (پندها و حکمت‌ها)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
-   مولر، پیر (1378)، سیاست‌گذاری عمومی، ترجمه حمید رضا ملک محمدی، تهران : دادگستر.
-    وحید، مجید (1386)، «بحثی در سیاست‌گذاری فرهنگی»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 37، شماره3.
-   ویژه نامه نهمین هم اندیشی نمایندگان فرهنگی ج.ا. ایران در خارج از کشور (1390)، «فرایند تدوین سند ملی توسعه روابط فرهنگی بین‌المللی ج.ا. ایران»، مجله روابط فرهنگی، شماره یک.