بررسی روابط خارجی ایران و روسیه پس از انقلاب اسلامی (مقایسه‌ی دهه‌های ۸۰ و ۹۰شمسی) بر اساس الگوی پیوستگی جیمز روزنا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای علوم سیاسی و پژوهشگر حوزه اروپا

2 استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

3 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش بررسی روابط ایران و روسیه در دوره پس از انقلاب اسلامی، مطالعه موردی دو دهه‌ی 1380 و 1390 شمسی است. روابط ایران و روسیه در دو دهه مذکور دارای نوسانات زیادی بوده است به‌گونه‌ای که پس از یک دوره عدم پویایی و رکود در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ روابط دو کشور، در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸، همگرایی زیادی در برخی ابعاد سیاست بین‌الملل نشان داده‌اند.
روش‌شناسی پژوهش: در این راستا پژوهش حاضر با به‌کارگیری روش توصیفی و تحلیلی درصدد پاسخ به این سؤال است که روابط روسیه و ایران دهه‌های ۸۰ و ۹۰ شمسی چگونه قابل توضیح است؟ برای پاسخ به این سؤال از الگوی پیوستگی جیمز روزنا استفاده شده است. به عبارت دیگر، هدف این پژوهش توضیح علل نوسانات روابط ایران و روسیه بر اساس متغیرهای سطح تحلیل خرد و کلان الگوی پیوستگی جیمز روزنا است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند روابط ایران و روسیه در این دو دوره شرایط متفاوتی را تجربه کرده است و در حالی‌که در دوره اول روابط آنها نسبتاً راکد و ساکن بوده است، در دوره دوم این روابط پویاتر و فعال‌تر شده است و متغیرهای سطح کلان مانند منافع مشترک در سوریه و عراق، مقابله با هژمونی ایالات‌متحده در خاورمیانه، تحریم‌ها و حصول به توازن قدرت در مقابل آمریکا عامل عمده تغییر در مناسبات دوجانبه‌ی این دو کشور بوده است.
نتیجه‌گیری: نتایج این پـژوهش همچنین نشـان می‌دهند هرگاه متغیر نظام بین‌الملل فعال‌تر شـود، روسـیه و جمهوری اسلامی ایران گرایش بیشتری به همکاری با یکدیگر نشان می‌دهند.

کلیدواژه‌ها


  • Abedi Ardakani, Mohammad; Askari, Amir Hossein (2019). “Analysis of the reasons for Iran's aggressive diplomacy against the West and the United States (2005-2013) ”. Politics Quarterly, 49 (2). doi: 10.22059 / JPQ.2019.207293.1006803. (In Persian)
  • Askari, Amir Hossein. (2016). An Analysis of the Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran (2005-2013). Tehran: Speakers. (In Persian)
  • Brady, April (2016). Russia Completes S-300 Delivery to Iran. Arms Contorol Associaion.
  • Dehghani Firoozabad, SeYedjalal. (2011). Foreign policy of the Islamic Republic of Iran. Tehran: Samat. (In Persian)
  • Duclos, Michel (2019). “Russia and Iran in Syria—A Random Partnership or an Enduring Alliance?” Atlantic Council. https://www.atlanticcouncil.org/in-depth-research-reports/issue-brief/russia-and-iran-in-syria-a-random-partnership-or-an-enduring-alliance/.
  • Hermann, Margaret G; Thomas Preston, Baghat Korany; and Timothy M. Shaw (2003). “Who Leads Matters: The Effects of Powerful Individuals.” International Studies Review. https://doi.org/10.1111/1521-9488.00235.
  • Jones, Seth G. (2019). “Dangerous Liaisons: Russian Cooperation with Iran in Syria.” Center for Strategic and International Studies.
  • Katz, Mark N. (2010). “Russian-Iranian Relations in the Obama Era.” Middle East Policy 17 (2): 62–69. https://doi.org/10.1111/j.1475-4967.2010.00439.x.
  • Katz, Mark. (2008). “Russian-Iranian Relations in the Ahmadinejad Era.” The Middle East Journal 62 (2): 202–16. https://doi.org/10.3751/62.2.11.
  • Koolaei, Elahe (2006). “Iran-Russia relations, continuity or change”. Iras, 1 (1), 16-1. (In Persian)
  • Kozhanov, Nikolay (2015). “Understanding the Revitalization of Russian-Iranian Relations,” 30.
  • Kryshtanovskaya, Olga. (2005). Anatomy of the Russian Elite. Moscow: Zakharov.
  • MacFarquhar, Neil (2015). “Putin Lifts Ban on Russian Missile Sales to Iran.” New Yourk Times. https://www.nytimes.com/2015/04/14/world/europe/putin-lifts-ban-on-russian-missile-sales-to-iran.html?hp&action=click&pgtype=Homepage&module=first-column-region&region=top-news&WT.nav=top-news.
  • Malek, Martin (2008). “R Ussia , I Ran , And The C Onflict In C Hechnya.” Caucasian Review Of International Affairs 2 (1): 25–34.
  • Mamdova, Nina. (2008). Economic relations between Iran and Russia. in Sanai, Mehdi; Karami, Gahangir, Iran-Russia relations (pp. 112-101). Tehran: Iras. (In Persian)
  • Marten, Kimberly (2015). “Informal Political Networks and Putin’s Foreign Policy: The Examples of Iran and Syria.” Problems of Post-Communism 62 (2): 71-87. https://doi.org/10.1080/10758216.2015.1010896.
  • Mojtahedzadeh, Pirooz; Rashidi Nejad, Ahmad. (2011). Geopolitical analysis of Russia's foreign policy in relation to Iran's nuclear program (2000-2008). Geopolitics, 22. (In Persian)
  • Mushirzadeh, Homeira. (2012). Developments in various theories of international relations. Tehran: Samat. (In Persian)
  • Nebehay, Stephanie; Dehghanpisheh, Babak (2019). “Iran, Russia Take Aim at U.S. Military Presence near Syrian Oilfields.” Reuters. at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-ministers/iran-russia-take-aim-at-u-s-military-presence-near-syrian-oilfields- idUSKBN1X82OQ.
  • Norouzi, Noormohammad; Rumi, Farshad. (2014). “Russian perspective on Iran-Russia relations. Iranian Journal of International Politics”, Third Year (No. 1), 117-93. (In Persian)
  • “Putin Lifts Ban On Supplies Of S-300 Missiles To Iran.” (2015). Radio FreeEurope Radio Liberty.
  • Rosenau, James N. (1980). The Scientific Study of Foreign Policy. Nichols Publishing Company.
  • Safari, Mehdi (2005). Political structure and developments in the Russian Federation and relations with the Islamic Republic of Iran. Tehran: Office of Political and International Studies, Ministry of Foreign Affairs. (In Persian)
  • Sanai, Mehdi. (2008). Iran-Russia relations; Problems and prospects ahead. Sanai, Mehdi; Karami Gahangir in Iran-Russia Relations (pp. 25-1). Tehran: Iras. (In Persian)
  • Sanai, Mehdi. (2019). The volume of economic exchanges between Iran and Russia will reach $ 5 billion. Retrieved from Borna News Agency, at: https://incofund.com/2019/09/30/sandford-stadium-improvements/ (In Persian)
  • Starr, Harvey (1988). “Rosenau, Pre-Theories and the Evolution of the Comparative Study of Foreign Policy.” International Interactions 14 (1): 3–15. at: https://doi.org/10.1080/03050628808434686.
  • Suchkov, Maxim A (2019). “Intel: How Russia Is Deepening Military Ties with Iran to Counter the US.” Al-Manitor.
  • Trotman, Andrew (2014). “Vladimir Putin Signs Historic $20bn Oil Deal with Iran to Bypass Western Sanctions.” The Daily Telegraph.
  • Zadokhin, A. G. (2005). Russia's foreign policy, self-awareness and national interests. Translator; Sanaei, Mehdi. Tehran: Abrar Moaser Tehran. (In Persian)