نقد و بررسی نظر و ادله آیت‌الله خویی در باب ولایت فقیه در عصر غیبت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

2 استادیار دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

هدف: آیت‌الله خویی (1278-1371) از فقهای برجسته معاصر شیعه بود. ایشان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین قائلان به ولایت مقیده فقیه شناخته می‌شود. بررسی نظرات ایشان در مخالفت با ولایت مطلقه و اثبات ولایت مقیده می‌تواند برای شناخت اندیشه و استدلال قائلین به ولایت مقیده مفید باشد. هدف از این پژوهش بررسی و نقد نظر ایشان است.
روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش در تلاش است تا با استفاده از روش فقهی اصولی، پس از بررسی نظر و ادله آیت‌الله خویی در باب ولایت فقیه، به نقد ادله ایشان بپردازد. روش فقهی به معنای کاربست ادله چهارگانه قرآن، سنت، اجماع و عقل برای کشف یک حکم شرعی و یا سنجش نظر یک فقیه درباره آن حکم است.
یافته‌ها: آیت‌الله خویی در آثار با اشاره به این که ولایت فقیه (اعم از ولایت مطلقه و ولایت مقید به امور حسبیه) با ادله لفظی قابل اثبات نیست، ولایت مقیده فقیه در امور حسبه را با استناد به اصول عملیه اثبات می‌کند. این پژوهش نشان می‌دهد که استدلال‌های ایشان مبتنی بر اصول عملیه برای اثبات ولایت مقیده‌ فقیه صحیح و به‌جا به نظر می‌رسد، اما‌ انتقاداتی نیز به استدلا‌ل‌های ایشان در نقد ولایت مطلقه و منحصر کردن استدلال‌های ولایت فقیه به اصول عملیه وارد است.
نتیجه‌گیری: آیت‌الله خویی در بیان استدلال‌های قائلان به ولایت مطلقه و نقد آنها دچار اشکالاتی شده است، همچنین تعارضات و ناهمخوانی‌هایی میان استدلال‌های ایشان در بخش‌های مختلف دیده می‌شود و می‌توان بیان داشت که ادله‌ی او با نتیجه‌گیری‌هایش متناسب نیست.

کلیدواژه‌ها


  • A group of writers (1993). Memoirs of Grand Ayatollah Seyyed Abolghasem Khoei, Tehran: Grand Ayatollah Khoei Charity. (In Persian)
  • Akhund Khorasani, Mohammad Kazem (2014). Kefayat al-Osul, Qom: Islamic Publishing Institute.
  • Arefi, Mohammad ASkram (2007). Political Thought of Ayatollah Khoei, Qom: Book Garden. (In Persian)
  • Astarabadi, Mohammad Amin (2015). Civil Benefits, Qom: Islamic Publishing Institute.
  • Boroujerdi, ‌Seyyed Hussein (1996). Al-Badr Al-Zahir Fi Salah Al-Jumu'ah wa Al-Masafar, Report and footnote: Montazeri, Ayatollah Hossein Ali Qom: Office for the Preservation and Publication of Ayatollah Montazeri's Works, Third Edition.
  • Gholami, Ali; Foroughi, Ali (2019). Analysis of Distorted Evidence in Proving Velayat-e-Faqih from the Perspective of Ayatollah Khoei, Scientific Journal of Public Law Thoughts. 9, No. 16: 51. (In Persian)
  • Harani, Ibn Shuba (1984). the gift of the intellect to the family of the Prophet, peace be upon him, Qom: Islamic Publishing Institute.
  • Izadi, Mehdi; Hassanvand, Amin; Fazli, Azizullah (2011). “Velayat-e-Faqih in the Thought of Akhund Khorasani”, Scientific Journal of Political Science, Vol. 7, No. 13: 33. (In Persian)
  • Javadi Amoli, Abdullah (2004). Velayat-e-Faqih, Velayat-e-Feghahat and Justice, Qom: Esra. (In Persian)
  • Khoei, Seyyed Abolghasem (1996). Mesbah al-Fiqah, Report: Tawhidi, Mohammad Ali, Qom: Institute for the Revival of Imam Khoei.
  • Khoei, Seyyed Abolghasem (1997). The path of salvation in the answer of referendums, by effort and commentary: Ayatollah Javad Tabrizi. Najaf: Imam Khoei Institute for the Revival of Works.
  • Khoei, Seyyed Abolghasem (1998). Al-Taqtih Fi Sharh Arwa Al-Wathqi, Report: Ali Al-Gharwi Najaf: Institute for the Revival of Imam Khoei.
  • Khoei, Seyyed Abolghasem (2004). Al-Tanqih Fi Sharh Al-Makasib, Najaf: Imam Khoei Institute for the Revival of Works.
  • Khoei, Seyyed Abolghasem (2008). Mahnaj Al-Saleheen, Qom: Institute for the Revival of Imam Khoei.
  • Khomeini (Imam), Ruhollah (1999). Velayat-e Faqih (Islamic government), Tehran: Ascension. (In Persian)
  • Klini, Mohammad Ibn Ya'qub (1986). Al-Osul Min Al-Kafi, Report and Margin: Ghaffari, Ali Akbar, Tehran: Islamic Library, eighth edition.
  • Mohaghegh Karki, Ali Ibn Hussein (1989). Treatises, Qom: Public Library of Grand Ayatollah Marashi Najafi.
  • Motahari, Morteza (1998). Provinces and Provinces, Qom: Sadra. (In Persian)
  • Naeini, Mohammad Hussein (2003). The Punishment of Knowledge and the Purification of the Nation, Tehran: Book Garden.
  • Najafi, Mohammad Hassan (1998). The Jewel of Theology in the Explanation of Islamic Laws, Beirut: Dar Al-Haya Al-Tarath Al-Arabi.
  • Naraghi, Ahmad (1996). Awaid Al-Ayam, Qom: Islamic Propaganda Office of the Seminary of Qom.
  • Tahana Nazif, Hadi; Qelichpour, Sajjad; Paknejad, Aminullah (2019). “Velayat-e-Faqih in the Thought of Ayatollah Mahdavi Kani”, Scientific Journal of Political Science. Vol. 15, No. 30: 465. (In Persian)